H Apple δέχεται «πυρά» από κάθε κατεύθυνση. Το App Store, το άλλοτε απόρθητο φρούριο -πηγή δισεκατομμυρίων και σύμβολο του απόλυτου ελέγχου στο οικοσύστημα του iPhone- βρίσκεται στο στόχαστρο. Ρυθμιστικές αρχές και δικαστήρια σε Ευρώπη, Βρετανία και ΗΠΑ αμφισβητούν ανοιχτά τις πρακτικές της, κατηγορώντας τον τεχνολογικό κολοσσό του Τιμ Κουκ για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, την ώρα που νέοι, παίκτες, όπως η Unity, απειλούν την κυριαρχία της.
Ιστορική ήττα της Apple στο Λονδίνο
Όπως σημειώνει η Les Echos, την εβδομάδα (20-24 Οκτωβρίου) η Apple υπέστη μια σημαντική δικαστική ήττα στη Βρετανία, σε ομαδική αγωγή (class action) που ηγήθηκε η Rachael Kent, καθηγήτρια στο King’s College του Λονδίνου. Η αγωγή στρεφόταν κατά του τρόπου λειτουργίας του ηλεκτρονικού καταστήματος της εταιρείας, και ειδικότερα του λεγόμενου «φόρου της Apple» – της προμήθειας έως και 30% σε κάθε συναλλαγή εντός εφαρμογών που κατεβαίνουν από το iOS.
Το Δικαστήριο Ανταγωνισμού και Εφέσεων (CAT), που ειδικεύεται σε αντιμονοπωλιακές υποθέσεις, έκρινε ότι η Apple κατέχει «σχεδόν απόλυτη δύναμη αγοράς» στην αγορά εφαρμογών για κινητά και «καταχράται τη δεσπόζουσα θέση της» επιβάλλοντας «υπερβολικές και άδικες χρεώσεις» στους προγραμματιστές. Αυτά τα κόστη, τόνισε το δικαστήριο, μετακυλίονται τελικά στους καταναλωτές.
«Πρόκειται για μια ιστορική νίκη, όχι μόνο για τους χρήστες του App Store, αλλά και για κάθε πολίτη που έχει νιώσει ανίσχυρος απέναντι σε έναν τεχνολογικό κολοσσό», δήλωσε η Rachael Kent μετά την απόφαση. Οι ενάγοντες ζητούν αποζημίωση 1,5 δισ. λιρών (περίπου 1,7 δισ. ευρώ), για ζημία που φέρεται να αφορά 36 εκατομμύρια Βρετανούς καταναλωτές.
Η Apple αντέδρασε έντονα, υποστηρίζοντας ότι η ετυμηγορία «βασίζεται σε εσφαλμένη κατανόηση της αγοράς εφαρμογών» και προανήγγειλε έφεση. Παράλληλα, υπενθύμισε ότι το App Store αποτελεί θεμέλιο των εσόδων της: σύμφωνα με στοιχεία της Appfigures, μόνο το 2024 απέφερε 10 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ, συμβάλλοντας καθοριστικά στο τμήμα υπηρεσιών της εταιρείας, το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει για πρώτη φορά τα 100 δισ. δολάρια μέσα στο 2025.
Παρέμβαση της βρετανικής CMA
Η ήττα στο CAT ήρθε μόλις μία ημέρα μετά από ακόμη ένα πλήγμα. Η βρετανική Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών (CMA) ανακοίνωσε ότι προτίθεται να εφαρμόσει αυστηρότερους κανόνες για την Apple και την Google, με στόχο να τις αναγκάσει να ανοίξουν περισσότερο τα οικοσυστήματά τους.
Η CMA κατέταξε τις δύο εταιρείες στην κατηγορία των «στρατηγικών εταιρειών» για την αγορά πλατφορμών κινητής τηλεφωνίας, βάσει του νέου βρετανικού νόμου περί Ψηφιακών Αγορών – ενός πλαισίου εμπνευσμένου από τον ευρωπαϊκό Digital Markets Act (DMA). Ο νόμος στοχεύει να περιορίσει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης από τις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες και να ενισχύσει τον ανταγωνισμό.
Προς το παρόν, η CMA δεν έχει επιβάλει συγκεκριμένα μέτρα, αλλά δηλώνει ότι θα εξετάσει «αναλογικές και στοχευμένες παρεμβάσεις». Από την πλευρά της, η Apple προειδοποιεί ότι η υιοθέτηση κανόνων εμπνευσμένων από την ΕΕ θα μπορούσε να υπονομεύσει «την ασφάλεια και την εμπειρία των χρηστών», επαναλαμβάνοντας το πάγιο επιχείρημά της ότι το κλειστό οικοσύστημα iOS προστατεύει τους καταναλωτές από κακόβουλο λογισμικό και απάτες.
Καταγγελίες κατά της Apple και στις Βρυξέλλες
Την ίδια ημέρα, η εταιρεία έγινε στόχος κοινής καταγγελίας προς την Κομισιόν από τη βρετανική ένωση Article 19 και τη γερμανική ΜΚΟ Gesellschaft für Freiheitsrechte (GFF), οι οποίες κατηγορούν την Apple για παραβίαση των ευρωπαϊκών κανονισμών του App Store.
Η υπόθεση προστίθεται σε μια σειρά προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Apple στις Βρυξέλλες. Τον Απρίλιο, η Κομισιόν της είχε επιβάλει πρόστιμο 500 εκατ. ευρώ για καταχρηστικές ρήτρες, καθώς η εταιρεία περιόριζε τους προγραμματιστές από το να ενημερώνουν τους χρήστες για φθηνότερες επιλογές εκτός App Store. Παρότι συμμορφώθηκε αρχικά, η Apple προσέφυγε στη Δικαιοσύνη της ΕΕ.
Σύμφωνα με το Bloomberg, κατά την ακρόαση στο Δικαστήριο του Λουξεμβούργου, υποστήριξε ότι το App Store δεν πρέπει να θεωρείται «ενιαία υπηρεσία» βάσει του DMA και, συνεπώς, πρέπει να εξαιρεθεί από τους περιορισμούς του νόμου – θέση που, αν γίνει δεκτή, θα μπορούσε να αποδυναμώσει σημαντικά το ρυθμιστικό πλαίσιο των Βρυξελλών.
Ο απόηχος της υπόθεσης Epic Games
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο του Σαν Φρανσίσκο επιβεβαίωσε πρόσφατα το δικαίωμα της Apple να επιβάλλει προμήθεια σε αγορές που πραγματοποιούνται εκτός του App Store. Η απόφαση αυτή ήρθε μετά την προσφυγή της εταιρείας κατά της καταδικαστικής απόφασης του 2021, στο πλαίσιο της γνωστής διαμάχης με την Epic Games, δημιουργό του Fortnite.
Αν και η νέα ετυμηγορία θεωρήθηκε θετική για την Apple, δεν σημαίνει ότι ο τεχνολογικός κολοσσός του Τιμ Κουκ έχει αφήσει πίσω του τις δικαστικές περιπέτειες. Το App Store εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης για την ισορροπία ανάμεσα στην καινοτομία και τον ανταγωνισμό – ένα πεδίο όπου οι ρυθμιστικές αρχές επιδιώκουν να περιορίσουν τα υπερκέρδη των τεχνολογικών κολοσσών χωρίς να πλήξουν τη δυναμική της αγοράς.
Η αντεπίθεση της Unity
Στο ίδιο περιβάλλον έντονης ρυθμιστικής πίεσης, η Unity Technologies, γνωστή για τη μηχανή βιντεοπαιχνιδιών Unity Engine, ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου συστήματος πληρωμών σε συνεργασία με τη Stripe, που επιτρέπει στους προγραμματιστές να παρακάμπτουν τις προμήθειες της Apple και της Google στις συναλλαγές εντός εφαρμογών.
«Η δυνατότητα πώλησης εκτός του App Store είναι μια τεράστια ευκαιρία για τους πελάτες μας», δήλωσε ο επικεφαλής της Unity, Matthew Bromberg, στο Bloomberg. «Οι προγραμματιστές θα μπορούν να επενδύσουν περισσότερο στο περιεχόμενο και στο μάρκετινγκ των παιχνιδιών τους». Ο επικεφαλής της Epic Games, Tim Sweeney, χαιρέτισε την κίνηση με ανάρτηση στο Χ (πρώην Twitter): «Συγχαρητήρια στην Unity! Ο ανταγωνισμός στις πληρωμές κινητού είναι αποτέλεσμα των κανονισμών της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιαπωνίας, καθώς και των δικαστικών νικών κατά των παράνομων πρακτικών της Apple και της Google».
Η Unity, παρά τη δύσκολη διετία που προηγήθηκε, έχει σημειώσει εντυπωσιακή ανάκαμψη στη Wall Street: η κεφαλαιοποίησή της αγγίζει τα 16 δισ. δολάρια – πολύ χαμηλότερα από το ρεκόρ των 57 δισ. του 2021, αλλά αυξημένη κατά 80% σε ένα χρόνο. Παρά τον σκληρό ανταγωνισμό από την AppLovin, που πλησιάζει τα 200 δισ. σε αξία, η Unity μείωσε τις καθαρές ζημίες της το πρώτο εξάμηνο του 2025 στα 185 εκατ. δολάρια, από 417 εκατ. ένα χρόνο πριν.
Η εταιρεία έχει περικόψει δραστικά το κόστος, απολύοντας περίπου 3.000 υπαλλήλους την περίοδο 2023–2024, ενώ παρουσίασε τη νέα έκδοση του λογισμικού της, Unity 6, με τις λήψεις να αυξάνονται κατά 50% ετησίως. Παράλληλα, αναπτύσσει τον αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης Vector, που βελτιστοποιεί τη στόχευση διαφημίσεων στα παιχνίδια για κινητά.
«Οι βελτιώσεις αυτές αφορούν κυρίως παιχνίδια που βασίζονται σε αγορές εντός εφαρμογής», εξηγεί ο Vincent Tessier, διευθυντής μάρκετινγκ στην 52 Entertainment. «Αναμένουμε να δούμε πώς το Vector θα εφαρμοστεί και σε παιχνίδια με μοντέλο εσόδων από διαφημίσεις».
Ένα επιχειρηματικό μοντέλο υπό πίεση
Η αντιπαράθεση γύρω από το App Store δείχνει ότι η σύγκρουση μεταξύ τεχνολογικών κολοσσών και ρυθμιστικών αρχών μόλις αρχίζει. Καθώς Ευρώπη, Βρετανία και Ηνωμένες Πολιτείες εντείνουν την πίεση, η Apple καλείται να υπερασπιστεί όχι μόνο την επιχειρηματική της στρατηγική, αλλά και το ίδιο το μοντέλο κερδοφορίας που την έκανε την πιο πολύτιμη εταιρεία στον κόσμο. Το αν θα καταφέρει να διατηρήσει αυτή την κυριαρχία, χωρίς να υπονομεύσει τη φήμη της για καινοτομία και ασφάλεια, θα αποτελέσει το μεγάλο στοίχημα της επόμενης πενταετίας – όχι μόνο για την Apple, αλλά και για ολόκληρο το οικοσύστημα των ψηφιακών αγορών.
