Η εξάρτηση των ευρωπαϊκών κρατών από την ψηφιακή τεχνολογία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι δεδομένη, από επιχειρηματικά λογισμικά έως σύνθετες υπηρεσίες cloud και ΑΙ.
Τα πιο προηγμένα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τις ΗΠΑ ή την Ασία, όπως ακριβώς και τα τσιπ στα οποία εκπαιδεύονται. Ενώ το 2024 εκτοξεύτηκαν 150 πύραυλοι στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Κίνα ήταν περίπου 70 και στην Ευρώπη μόλις τρεις.
Και η γερμανική διοίκηση χτίστηκε σε μεγάλο βαθμό πάνω σε υπολογιστικά φύλλα του αμερικανικού Microsoft Excel. Αυτό δεν αλλάζει εύκολα και ούτε πρόκειται. Ακόμη και οι ευρωπαϊκοί πάροχοι cloud εξαρτώνται από αμερικανική ή ασιατική τεχνολογία – και δεν είναι οι μόνοι. To ρεπορτάζ της Frankfurter Allgemeine Zeitung επί του θέματος είναι αποκαλυπτικό.
Εννέα στις δέκα γερμανικές επιχειρήσεις (και αντίστοιχο ποσοστό στην υπόλοιπη Ευρώπη) βλέπουν τους εαυτούς τους σε καθεστώς εξάρτησης από ψηφιακές εισαγωγές από το εξωτερικό, σύμφωνα με νέα έρευνα του ψηφιακού συνδέσμου Bitkom.
Η εξάρτηση της Ευρώπης θα αυξηθεί
Περίπου το 40% θεωρεί ότι εξαρτάται έντονα, το 53% μάλλον εξαρτάται. Οι εταιρείες δήλωσαν ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν το πολύ για ένα έτος εάν σταματούσαν οι τεχνολογίες ή οι υπηρεσίες από τις ΗΠΑ. Όσον αφορά την Κίνα, το διάστημα αυτό θα ήταν μόλις έντεκα μήνες. Και περίπου το 63% των 604 ερωτηθέντων επιχειρήσεων αναμένει ότι η εξάρτηση θα αυξηθεί .
Από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, πολλοί στα διοικητικά συμβούλια της Ευρώπης και στην πολιτική θέτουν το ερώτημα: Τι θα συμβεί αν ο Τραμπ επιβάλει ψηφιακούς ελέγχους εξαγωγών για γεωπολιτικούς λόγους; Τι θα συμβεί αν αναγκάσει τους αμερικανικούς παρόχους cloud να απενεργοποιήσουν τις υπηρεσίες τους στην ΕΕ; Και κυρίως: Πώς μπορεί να μειωθεί η εξάρτηση;
Μερτς και Μακρόν συζητούν το πρόβλημα
Αυτά είναι τα μεγάλα ερωτήματα που θα συζητήσουν αυτή την Τρίτη 18/11 ο Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο Εμμανουέλ Μακρόν στο Euref-Campus στο Βερολίνο, με αφορμή τη σύνοδο κορυφής για την ευρωπαϊκή ψηφιακή κυριαρχία.
Είναι μια εκδήλωση εντελώς διαφορετικού διαμετρήματος. Τα προηγούμενα χρόνια, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αρκούνταν πάντα σε μια εθνική συνάντηση στο Βερολίνο, τη Φρανκφούρτη ή και την Ιένα, όπου παρευρισκόταν τουλάχιστον το μισό υπουργικό συμβούλιο για να επιβεβαιώσει τη γερμανική τεχνολογική ισχύ και να ανακοινώσει δικές της καινοτομίες. Είναι αυτονόητο ότι αυτό δεν αρκεί πλέον.
Η συνάντηση αρχηγών κυβερνήσεων, κορυφαίων πολιτικών και επικεφαλής επιχειρήσεων έχει γίνει όλο και πιο διεθνής στον σχεδιασμό της. Από μια γαλλογερμανική σύνοδο κορυφής εξελίχθηκε σε ευρωπαϊκή συνάντηση, όπου και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίζει σημαντικό ρόλο. Αυτό δεν ακολουθεί μόνο την εσωτερική λογική της κυριαρχίας, αλλά αποτελεί ήδη μια ρυθμιστική αναγκαιότητα: Ευρωπαϊκοί κανόνες όπως ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), ο νόμος για τα δεδομένα και η νομοθεσία για την ΤΝ (AI Act) είχαν σκοπό να κατευθύνουν έγκαιρα τις νέες τεχνολογίες σε ρυθμισμένα πλαίσια, ωστόσο πλέον θεωρούνται περίπλοκα και κακώς συντονισμένα πλαίσια που μάλλον εμποδίζουν παρά προωθούν την καινοτομία.
Στη σύνοδο κορυφής της Τρίτης, στο πρόγραμμα δεν βρίσκεται μόνο το νέο ευρωπαϊκό ψηφιακό πορτοφόλι (Wallet) για όλους τους πολίτες –ένα αγαπημένο έργο του γερμανού Υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής Κάρστεν Βίλντμπεργκερ (CDU)– αλλά και μια κριτική αξιολόγηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Με μια ολόκληρη παλέτα νέων ρυθμίσεων, το «Digital-Omnibus», η Αντιπρόεδρος της ΕΕ Henna Virkkunen, αρμόδια για την τεχνική κυριαρχία της Ευρώπης, επιθυμεί να απλοποιήσει τους υφιστάμενους κανονισμούς και να τους κάνει πιο πρακτικούς .
Κάποιοι «αποχαιρετούν» την Μicrosoft
Ανεπηρέαστες από τα τεκταινόμενα της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής είναι οι εξελίξεις που παρατηρούνται εδώ και αρκετό καιρό στη γερμανική οικονομία και διοίκηση. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Απασχόλησης και η Αστυνομία της Βάδης-Βυρτεμβέργης μεταφέρουν σημαντικά συστήματα πληροφορικής στον γερμανικό πάροχο cloud Stackit, που ανήκει στον όμιλο Lidl (Schwarz). Η διοίκηση του κρατιδίου Σλέσβιχ-Χολστάιν έχει εν τω μεταξύ αποχαιρετήσει σε μεγάλο βαθμό –με κάποιες τεχνικές δυσκολίες– τα προϊόντα της Microsoft και βασίζεται σε ευρωπαϊκές εναλλακτικές λύσεις ανοιχτού κώδικα. Χρησιμοποιείται επίσης λογισμικό της γερμανικής εταιρείας Nextcloud .
Ο επικεφαλής της, Frank Karlitschek, λέει ότι η πολιτική δεν πρέπει να ξεγελιέται από τους ισχυρισμούς των μεγάλων τεχνολογικών ομίλων ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να συμβαδίσει. Πολλοί ευρωπαίοι πάροχοι λογισμικού αναφέρουν σημαντικά αυξημένο ενδιαφέρον για τις λύσεις τους από τον Ιανουάριο. Η Gartner προβλέπει ότι μέχρι το 2030 περισσότερα από τα τρία τέταρτα όλων των επιχειρήσεων εκτός ΗΠΑ θα αναπτύξουν στρατηγική για την ψηφιακή κυριαρχία.
Η αλλαγή δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη
«Πολλές εταιρείες επανεξετάζουν τις στρατηγικές τους για το cloud και θέλουν να μειώσουν τις εξαρτήσεις τους», λέει ο αναλυτής της Gartner, René Büst. «Αυτό όμως δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Τα έργα μετάβασης IT είναι ούτως ή άλλως δαπανηρά και ορισμένοι από τους μεγάλους αμερικανικούς παρόχους cloud δεν διευκολύνουν τους πελάτες τους να αλλάξουν στον ανταγωνισμό». Οι περισσότερες εταιρείες, ωστόσο, έχουν ούτως ή άλλως μόνο το 20 έως 30% των περιβαλλόντων πληροφορικής και των δεδομένων τους στο cloud, λέει ο Büst. Σε ένα πρώτο βήμα, αυτές οι εταιρείες θα σκέφτονταν τώρα πολύ καλά αν θα μεταφέρουν και τα υπόλοιπα περιβάλλοντα πληροφορικής τους σε έναν αμερικανικό πάροχο ή αν θα τα δώσουν σε έναν περιφερειακό πάροχο .
Ο Büst συμβουλεύει τις επιχειρήσεις να εξετάσουν προσεκτικά τα περιβάλλοντα πληροφορικής τους. Τι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να διακοπεί; Πού βρίσκονται τα «στέμματα» (τα πολύτιμα δεδομένα); Αυτά τα ιδιαίτερα σημαντικά δεδομένα θα μπορούσαν οι επιχειρήσεις να τα μετακινήσουν σε τοπικούς παρόχους cloud, χωρίς να εγκαταλείψουν πλήρως τους λεγόμενους Hyperscalers – πολλοί ειδικοί πιστεύουν μεσοπρόθεσμα σε τέτοιες στρατηγικές «Multicloud». Ο Büst δεν θεωρεί αδύνατο να καλύψει η Ευρώπη το έδαφος στον τομέα της τεχνολογίας, αλλά λέει επίσης: «Δεν θα είμαστε ποτέ ψηφιακά αυτάρκεις» .
«Δεν πρόκειται για τεχνική αυτάρκεια από τις ΗΠΑ», λέει και ο Andreas Kader, Διευθύνων Σύμβουλος του παρόχου cloud Plusserver από την Κολωνία. «Οι αμερικανικές εταιρείες θα συνεχίσουν να παίζουν κεντρικό ρόλο στην τεχνολογία μας». Πρόκειται για την ελευθερία επιλογής και τη στάθμιση κινδύνου .
