Η Ελλάδα διαθέτει πλέον μια ευρύχωρη δεξαμενή ταλέντων στον hot τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά δεν καταφέρνει να την κρατήσει εντός συνόρων, με το κύμα φυγής προς ώριμες αγορές να πλήττει καίρια τη χώρα.
Τα τελευταία στοιχεία από τη μελέτη του ΟΟΣΑ για τις δεξιότητες AI, σε συνδυασμό με τη χαρτογράφηση των μετακινήσεων ταλέντου του LinkedIn, αποκαλύπτουν μια πραγματικότητα, που παραπέμπει στις δύο όψεις του Ιανού: η χώρα έχει μεν επιστήμονες, μηχανικούς και επαγγελματίες με υψηλού επιπέδου εξειδίκευση στην τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίοι, ωστόσο, μεταναστεύουν σε αγορές που προσφέρουν καλύτερες αμοιβές, περισσότερες ευκαιρίες και ταχύτερη τεχνολογική εξέλιξη.
Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για τη «μετανάστευση» ταλέντων τεχνητής νοημοσύνης για την Ελλάδα να είναι αποκαλυπτικά και άκρως απογοητευτικά: η χώρα καταγράφει αρνητικό ισοζύγιο -0,3, δηλαδή περισσότεροι επαγγελματίες AI φεύγουν από όσους εισέρχονται. Η Ελλάδα εμφανίζεται δίπλα σε οικονομίες όπως το Μεξικό, η Χιλή, η Κορέα και η Τουρκία, κράτη που επίσης δυσκολεύονται να συγκρατήσουν το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, εξάγοντας ταλέντο εκτός των συνόρων τους.
Απέναντι σε αυτή την εικόνα, κράτη όπως το Λουξεμβούργο (+8,9), η Ελβετία (+3,1), η Ιρλανδία (+2,2), η Γερμανία (+2,1) και η Αυστρία (+2,1) λειτουργούν ως «μαγνήτες» για τους ειδικούς της τεχνητής νοημοσύνης. Ακόμη και η Ολλανδία και η Ισπανία, χώρες με αντίστοιχο μέγεθος και τεχνολογική ωριμότητα με την Ελλάδα, καταγράφουν θετικό πρόσημο (+0,9), καταφέρνοντας όχι μόνο να παράγουν αλλά και να προσελκύουν ταλέντο.
Διαρροή εγκεφάλων ΑΙ
Και το πρόβλημα δεν σταματά εκεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα εμφανίζει καθαρή διαρροή ταλέντου AI προς ανεπτυγμένες αγορές, επιβεβαιώνοντας ότι το εκπαιδευμένο δυναμικό της χώρας -που αυξάνεται χάρη σε πρωτοβουλίες όπως η εκπαιδευτική ρομποτική, τα STEM προγράμματα και οι πλατφόρμες ψηφιακής κατάρτισης- καταλήγει συχνά να αξιοποιείται αλλού.
Η Ελλάδα, με λίγα λόγια, παράγει ταλέντο αλλά δεν το συγκρατεί. Σύμφωνα με την ανάλυση του ΟΟΣΑ οι λόγοι δεν είναι αμιγώς μισθολογικοί, οι επαγγελματίες της τεχνητής νοημοσύνης αναζητούν: συμμετοχή σε μεγάλα έργα AI, πρόσβαση σε ώριμα οικοσυστήματα και data infrastructures, ταχεία επαγγελματική εξέλιξη, διεθνή περιβάλλοντα όπου η AI εφαρμόζεται παραγωγικά. Συνθήκες τις οποίες προφανώς δεν βρίσκουν στην Ελλάδα.
Η διαρροή ταλέντου συνδέεται επίσης με τις διεθνείς τάσεις: οι μεγάλες επιχειρήσεις τεχνολογίας ενισχύουν τις ομάδες τους με έμπειρους μηχανικούς από μικρότερες χώρες, ενώ οι νέοι επαγγελματίες στρέφονται σε οικοσυστήματα όπου η ΑΙ εφαρμόζεται ήδη μαζικά σε παραγωγικά έργα, από την υγεία και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες μέχρι τον βιομηχανικό αυτοματισμό, συνθήκες που επίσης δεν έχουν ωριμάσει ακόμη στην Ελλάδα.
«Επενδύουμε σε υποδομές που βοηθούν στην ψηφιακή αναβάθμιση: ενισχύουμε με πόρους ύψους 21 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης σημαντικές ερευνητικές μονάδες, όπως η “Αρχιμήδης” στο “Αθηνά” και το “AI Politeia Lab” στον “Δημόκριτο”. Στόχος: περισσότερη γνώση, περισσότερη καινοτομία, περισσότερες ευκαιρίες για νέους επιστήμονες, ώστε το ταλέντο να μένει εδώ» σχολίασε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αναφερόμενος στα αποτελέσματα της έρευνας του ΟΟΣΑ.
Τα ατού και οι προκλήσεις
Πάντως, τα θετικά νέα είναι ότι η Ελλάδα παράγει πλέον έναν ικανό αριθμό ταλέντων με γνώσεις τεχνητής νοημοσύνης. Όσον αφορά τη διείσδυση των δεξιοτήτων στην τεχνητή νοημοσύνη η Ελλάδα τοποθετείται πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο και βρίσκεται περίπου στο μέσον της ευρωπαϊκής κατάταξης. Κινείται σημαντικά πάνω από χώρες όπως η Κροατία, η Εσθονία, η Σλοβενία, η Κύπρος και η Λετονία, με επιδόσεις αντίστοιχες αυτών της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας στον αριθμό ταλέντων στην ΑΙ.
Το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο στη διαθεσιμότητα ταλέντων στην τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένδειξη ότι η Ελλάδα έχει επιτύχει μια σταθερή συσσώρευση τεχνολογικών δεξιοτήτων, παρά τις δημοσιονομικές πιέσεις και το περιορισμένο «παλμαρέ» μεγάλων τεχνολογικών επενδύσεων.
«Η Ελλάδα βρίσκεται, συνεπώς, σε μια κρίσιμη ευκαιρία: έχει το ταλέντο, αλλά πρέπει να το κρατήσει. Με δεδομένη την εκρηκτική αύξηση των αναγκών σε ΑΙ, από την κυβερνοασφάλεια και το cloud μέχρι τις εφαρμογές agentic AI, η διατήρηση και προσέλκυση ειδικών θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την παραγωγικότητα, την ασφάλεια και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας» αναφέρει στο powergame.gr, θεσμικό στέλεχος με γνώση της εγχώριας αγοράς ΑΙ.
Τι βήματα γίνονται
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια στην εκπαιδευτική ρομποτική, τα STEM εργαστήρια και την εισαγωγή ψηφιακών εργαλείων στα σχολεία, ώστε η επόμενη γενιά να αποκτήσει άνεση με τις βασικές αρχές υπολογιστικής σκέψης.
Παράλληλα, η χώρα έχει κινηθεί και στο επίπεδο της εκπαίδευσης ενηλίκων. Πρωτοβουλίες όπως το ReGeneration, που εκπαιδεύει νέους σε emerging technologies, και το πρόγραμμα Digital Academy for Citizens, που προσφέρει δωρεάν ψηφιακά μαθήματα, συμβάλλουν στο να αυξηθεί ο αριθμός εργαζομένων που κατέχουν δεξιότητες σχετικές με data, machine learning και AI εργαλεία.
Όπως σημειώνει ο ΟΟΣΑ, αυτές οι δράσεις είναι ένας από τους λόγους που η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από την παγκόσμια βάση αναφοράς στις δεξιότητες μηχανικής AI.
