Το ζεύγος Μάικλ και Σούζαν Ντελ του τεχνολογικού κολοσσού Dell Technologies ανήγγειλε αρχές Δεκεμβρίου πως θα καταβάλουν 25ο δολάρια σε 25 εκατ. παιδιά κάτω των 10 ετών στις ΗΠΑ, υπό την προϋπόθεση ότι το ετήσιο εισόδημα των οικογενειών τους δεν θα ξεπερνά τα 150.000 δολάρια. Πρόκειται για μια ιδιότυπη και ανεπανάληπτη δωρεά, συνολικού ύψους 6,25 δισ. δολαρίων, που δημιουργεί νέα δεδομένα στη φιλανθρωπία και «κουμπώνει» με μια πολιτική του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ.
Η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων έχει ανακοινώσει πως θα καταβάλει εφάπαξ συνεισφορά 1.000 δολαρίων σε επενδυτικούς λογαριασμούς για κάθε νεογέννητο στις ΗΠΑ από τον Ιανουάριο του 2025 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2028. Η πρωτοβουλία αυτή με τη δημιουργία των «TrumpAccounts» αφορά ναι μεν τα παιδιά, τα οποία όμως δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτούς τους λογαριασμούς πριν ενηλικιωθούν. Μέχρι τότε θα τελούν υπό την εποπτεία του υπουργείου Οικονομικών.
Η φιλανθρωπία στις ΗΠΑ αποτελεί ένα πεδίο όπου οι πλουσιότεροι της χώρας λαμβάνουν φιλόδοξες πρωτοβουλίες. Ο Μπιλ Γκέιτς έχει δωρίσει πάνω από 100 δισ. δολάρια σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, με τη μερίδα του λέοντος να έχει διατεθεί στο Ίδρυμα Gates που χρηματοδοτεί πρωτοβουλίες για την παγκόσμια υγεία, τη μείωση της φτώχιας και την παιδεία.
Όσο ήταν ακόμα παντρεμένος με την Μελίντα Γκέιτς, ο ιδρυτής της Microsoft είχε θέσει ως στόχο την καταπολέμηση της πολιομυελίτιδας στις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ με τη σύζυγό του, Πρισίλα Τσαν, ίδρυσαν προ δεκαετίας το Chan Zuckerberg Initiative με σκοπό να στηριχθούν έρευνες στην επιστήμη και την υγεία, την εκπαίδευση αλλά και να δοθούν ευκαιρίες στους φτωχότερους.
Ο Μάικλ Ντελ, ιδρυτής της Dell, με προσωπική περιουσία 147 με 151 δισ. δολαρίων, θεωρεί ότι με το πρόγραμμα της εφάπαξ καταβολής 250 δολαρίων σε 25 εκατ. παιδιά των ΗΠΑ καθιερώνεται μια νέα μορφή, αμεσότερης φιλανθρωπίας. Όπως αναφέρουν οι New York Times, ελπίζει να τον μιμηθούν και άλλοι μεγαλοεπιχειρηματίες που επιθυμούν να κάνουν δωρεές, ακολουθώντας όλοι τα βήματα των Ρόκφελερ και Κάρνεγκι που θεωρούνται οι παλαιότεροι ευεργέτες των ΗΠΑ.
Οι δωρεές αυτές, ωστόσο, δεν μπορούν να δώσουν μια ριζική λύση στην εισοδηματική ανισότητα που εντάθηκε από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και συνδέθηκε, κατά πολλούς, με την άφθονη ρευστότητα που χορήγησε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) για να μην βουλιάξει τότε ο χρηματοπιστωτικός κλάδος των ΗΠΑ. Έκτοτε η αξία των κινητών περιουσιακών στοιχείων και των ακινήτων αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό, με τα πλουσιότερα νοικοκυριά να ευνοούνται δυσανάλογα επειδή διέθεταν ήδη μεγαλύτερες περιουσίες.
Ανεξάρτητα, όμως, από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, έχει καταγραφεί μια μακροχρόνια τάση προς την ανισότητα που ξεκινά από τη μείωση των πραγματικών μισθών τη δεκαετία του ΄80 για ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων. Όπως αναφέρουν, μάλιστα, οικονομικοί αναλυτές στη Die Welt, το μερίδιο των νοικοκυριών με μεσαίο εισόδημα έχει μειωθεί από τη μια δεκαετία στην άλλη, με αφετηρία τα τέλη του ΄70. Παράλληλα, οι ευκαιρίες ανέλιξης μέσω της εκπαίδευσης εξαρτώνται έντονα από τον πλούτο των γονέων.
Δείκτης Gini: το βαρόμετρο για την εισοδηματική ανισότητα υπέρ της Ευρώπης σε σχέση με τις ΗΠΑ
Αυτά τα δεδομένα για την κοινωνία και την οικονομία των ΗΠΑ έρχονται σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου οι πολίτες θεωρούν πολύτιμη τη δωρεάν παιδεία και το κράτος πρόνοιας ενώ η εισοδηματική ανισότητα δεν είναι τόσο έντονη. Σύμφωνα με τον δείκτη Gini, οι ΗΠΑ εμφανίζουν τη μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών με βαθμολογία 48-49 –όπου το 100 αντιπροσωπεύει την κορύφωση του χάσματος.
Στην Ευρωζώνη, ο δείκτης Gini κινείται στο 30 με 32 και στις Σκανδιναβικές χώρες υποχωρεί στο 25 με 28. Ένας από τους λόγους που ο δείκτης Gini είναι υψηλότερος στις ΗΠΑ από την Ευρώπη είναι η προοδευτική φορολογία. Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών διαθέτει πιο προοδευτικά φορολογικά συστήματα από τις ΗΠΑ, επιβαρύνοντας περισσότερο τα υψηλά εισοδήματα και το κεφάλαιο. Στην Ευρώπη, επίσης, ο ρόλος των συνδικάτων και των συλλογικών συμβάσεων είναι πολύ ισχυρότερος. Αυτό βοηθά στη διατήρηση ενός υψηλότερου κατώτατου μισθού. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζει ανισότητα πλούτου.
Το πρόσφατο «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο» του Τραμπ εκτιμάται πως ωφελεί τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα, περικόπτοντας παροχές για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, όπως είναι το SNAP (Supplemental Nutrition Assistance Program). Η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων δέχεται, επίσης, πιέσεις επειδή δεν έχει καταφέρει να μειώσει τις τιμές παρά το ότι ο Τραμπ είχε δηλώσει πως θα το επιτύχει από την πρώτη ημέρα της 2ης προεδρικής θητείας του, η οποία ξεκίνησε στις 20 Ιανουαρίου του 2025. Αντίθετα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 3% τον Σεπτέμβριο από το 2,4% τον Μάιο.
Η δασμολογική πολιτική και η στήριξη προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία αποδυναμώνουν ήδη την απασχόληση, επιδεινώνουν τις οικονομικές συνθήκες. Οπότε η πρωτοβουλία για τη δημιουργία τωνTrumpAccounts και η συμβολή του Ντελ, ο οποίος είναι σταθερός υποστηρικτής των Ρεπουμπλικάνων, εκλαμβάνονται ως διορθωτικές κινήσεις για μια οικονομική πολιτική που πλήττει τους περισσότερους Αμερικανούς.
