Ήταν Νοέμβριος του 2024 όταν ο co founder και CEO της φινλανδικής ICEYE, του ομίλου με τον μεγαλύτερο αστερισμό δορυφόρων SAR στον κόσμο, Rafal Modrzewski, αποκάλυπτε στο powergame.gr, από το Espoo της Φινλανδίας, τα πλάνα της space tech εταιρείας να εγκαταστήσει στην Ελλάδα μονάδα κατασκευής κρίσιμων υποσυστημάτων για τους δορυφόρους της.
Άνοιγε τότε, ένας επενδυτικός κύκλος, που θα έβαζε την Ελλάδα σε… διαστημική τροχιά, αφού μια σειρά εγχώριων, αλλά και διεθνών παικτών της βιομηχανίας του Διαστήματος, άρχισαν να χτίζουν πάνω στο «Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων» του Ταμείου Ανάκαμψης, επενδυτικά πλάνα, που τοποθετούν τη χώρα όχι μόνο στη θέση του παραγωγού, αλλά και του εξαγωγέα διαστημικής τεχνολογίας.
Λιγότερο από έναν χρόνο μετά από το άνοιγμα αυτού του κύκλου, στις 28 Νοεμβρίου, από το Vandenberg Space Force Base της Καλιφόρνια, αφού ενσωματώθηκαν στον πύραυλο Falcon 9/Transporter-15 της SpaceX, εκτοξεύτηκαν και τέθηκαν σε τροχιά, πέντε made in Greece δορυφόροι, κάνοντας την ελληνική σημαία ορατή στο διαστημικό οικοσύστημα. Δύο δορυφόροι-ραντάρ της ICEYE, που θα παρέχουν δεδομένα Παρατήρησης της Γης, υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, υποστηρίζοντας δράσεις πολιτικής προστασίας, περιβαλλοντικής παρακολούθησης και εθνικής ασφάλειας. Άλλοι τρεις made in Greece δορυφόροι πήραν τον δρόμο προς το Διάστημα την ίδια ημέρα: ένας πειραματικός, ερευνητικός μικροδορυφόρος, που αναπτύχθηκε στην Αλεξανδρούπολη από την PRISMA Electronics, με την ονομασία MICE-1, ο οποίος θα εστιάζει σε εφαρμογές ασφαλούς συνδεσιμότητας και Internet of Things με εφαρμογές κυρίως στη ναυτιλία.
Και δύο πειραματικοί, ερευνητικοί μικροδορυφόροι, με την ονομασία PHASMA-1 και PHASMA-2 (LAMAR & DIRAC), που αναπτύχθηκαν από τη Libre Space Foundation, με στόχο την επίδειξη τεχνολογιών ασφαλούς δορυφορικής συνδεσιμότητας και επιτήρησης φάσματος από το Διάστημα.
Ομοβροντία διαστημικών επενδύσεων
Την ίδια στιγμή, ο βρετανικός όμιλος διαστημικής τεχνολογίας Open Cosmos, μέσω της εν Ελλάδι θυγατρικής του, όχι μόνο έχει σε πλήρη εξέλιξη την κατασκευή επτά ελληνικών δορυφόρων τεχνολογίας αιχμής στην Παλλήνη, υλοποιώντας επένδυση 18 εκατ. ευρώ, αλλά σκοπεύει να μετατρέψει την Ελλάδα σε κόμβο εξαγωγών διαστημικών συστημάτων ανά τον κόσμο.
Και ταυτόχρονα, η Planetek Hellas εγκαινίασε προ ημερών το νέο Κέντρο Ελέγχου και Καθοδήγησης Δορυφόρων (C2), μια σύγχρονη υποδομή αιχμής της ελληνικής διαστημικής τεχνολογίας, που επιτρέπει την επιχειρησιακή λειτουργία διαστημικών αποστολών και την αξιοποίηση των δορυφορικών τους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Σε όλη αυτήν την ομοβροντία πρέπει να προστεθεί και η εκτόξευση πριν από έξι μήνες του ελληνικού δορυφόρου DUTHSat-2, ο οποίος κατασκευάστηκε στην Ξάνθη από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ). Ο DUTHSat-2, που δοκιμάζει νέα πειραματικά συστήματα παρατήρησης Γης, ήταν ο πρώτος από τους 13 ελληνικούς μικροδορυφόρους, οι οποίοι θα εκτοξευθούν έως το 2026 στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος, που υλοποιεί το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ).
«Όπως και σε κάθε φάση του Εθνικού Προγράμματος των Μικροδορυφόρων, η βασική μας αρχή παραμένει η ίδια: σημαντικό μέρος της τεχνολογίας και της παραγωγής θα γίνεται στην Ελλάδα. Έτσι, κάθε νέο βήμα μεταφράζεται σε επένδυση, τεχνογνωσία και περαιτέρω ενίσχυση του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας» εξηγεί ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, που έχει την ευθύνη για τη «ενορχήστρωση» της διαστημικής… απογείωσης της χώρας.
Δορυφόροι με ελληνική σημαία
«Η εκτόξευση των πρώτων επιχειρησιακών δορυφόρων με ελληνική σημαία είναι μόνο η αρχή για τους πολλούς ακόμα που θα φτιάξουμε στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου επενδυτικού πλάνου μας για τη χώρα» σχολίασε ο επικεφαλής της ICEYE Ελλάδος, Βασίλης Χαλουλάκος, με αφορμή την εκτόξευση των δύο πρώτων ελληνικών δορυφόρων της ICEYE, προαναγγέλλοντας ακόμη μεγαλύτερη παρουσία του ομίλου στην Ελλάδα.
Στόχος είναι η ελληνική θυγατρική να εξελιχθεί σε κεντρικό κόμβο του ομίλου για την επέκτασή του σε Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειο, αφού γίνεται το δεύτερο σημείο στην Ευρώπη, όπου η ICEYE κατασκευάζει δορυφόρους από το μηδέν, δημιουργώντας γραμμή παραγωγής, η οποία θα μπορεί να παράγει παράλληλα 3-4 δορυφόρους και τουλάχιστον 8 ετησίως.
Μάλιστα, όπως έχει εξηγήσει στο powergame.gr, ο κ. Χαλουλάκος, μετά την ολοκληρωμένη παραγωγή προηγμένων SAR δορυφόρων, το επόμενο βήμα είναι να έρθει στην Ελλάδα σημαντικό κομμάτι έρευνας και ανάπτυξης με προφανή στόχο οι επόμενες τεχνολογίες αιχμής, που δημιουργεί η ICEYE, να σχεδιάζονται στην Ελλάδα.
Η ICEYE Hellas προγραμματίζει μέσα στο 2026 να ξεκινήσει στην Ελλάδα την πλήρη κατασκευή δορυφόρων, από το πρώτο εξάρτημα μέχρι την τελική συναρμολόγηση. Μέχρι σήμερα, η παραγωγή γινόταν αποκλειστικά στη Φινλανδία, παρότι οι δορυφόροι της εταιρείας πωλούνται και χρησιμοποιούνται παγκοσμίως.
Οι κινήσεις της εταιρείας είναι σε πλήρη γνώση και προφανώς έχουν τις ευλογίες της κυβέρνησης, με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, να επισκέπτονται τα γραφεία και τους χώρους παραγωγής της ICEYE Hellas στο Ψυχικό.
Η Ελλάδα εξάγει δορυφορικά συστήματα
Εξαιρετικά δραστήρια αποδεικνύεται, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, η βρετανική Open Cosmos, η οποία μέσω της ελληνικής θυγατρικής της, Open Cosmos Aegean, έχει πλάνα για περαιτέρω δυναμική ανάπτυξη στη χώρα μας: η εταιρεία δρομολογεί την κατασκευή δορυφόρων στην Ελλάδα, οι οποίοι θα εξάγονται παγκοσμίως. Στοχεύοντας να κάνει την Ελλάδα εξαγωγικό κόμβο διαστημικής τεχνολογίας, η εταιρεία ήδη βρίσκεται σε συζητήσεις για δύο σχετικά projects με αποδέκτες την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Ο όμιλος διαστημικής τεχνολογίας σκοπεύει να αποκτήσει ακόμη πιο δυνατή παρουσία στην Ελλάδα, έχοντας ήδη επενδύσει 18 εκατ. ευρώ, απασχολώντας 30 άτομα, και έχοντας σε πλήρη εξέλιξη την κατασκευή επτά ελληνικών δορυφόρων τεχνολογίας αιχμής στην Παλλήνη. «Η Ελλάδα δεν αποκτά μόνο τους δικούς της δορυφόρους, αλλά και τις υποδομές, την τεχνολογία αιχμής και την τεχνογνωσία που της επιτρέπουν να εξελιχθεί σε κόμβο εξαγωγής προηγμένων διαστημικών συστημάτων και υπηρεσιών για την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή», το μήνυμα του management της Open Cosmos, όπως το μετέφεραν κορυφαία στελέχη της εταιρείας, μεταξύ των οποίων ο Rafel Jorda Siquier, ιδρυτής και CEO της διαστημικής startup, σε εκδήλωση στις νέες εγκαταστάσεις της στην Παλλήνη την εβδομάδα που διανύσαμε.
Στην εκδήλωση, η εταιρεία παρουσίασε την πρόοδο του έργου της κατασκευής των επτά ελληνικών δορυφόρων από τους 13 που υλοποιούνται συνολικά, στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων. Οι νανοδορυφόροι, που σήμερα βρίσκονται στο στάδιο της συναρμολόγησης, κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα, στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις της εταιρείας στην Παλλήνη, που περιλαμβάνουν clean rooms επιφάνειας 300 τ.μ. και δυνατότητες ολοκληρωμένης σχεδίασης, συναρμολόγησης, δοκιμών και λειτουργίας δορυφόρων.
Και Κέντρο Ελέγχου και Καθοδήγησης Δορυφόρων
Ένα ακόμη δομικό βήμα στην πορεία της Ελλάδας προς το Διάστημα έγινε προ ημερών με τα εγκαίνια του νέου Κέντρου Ελέγχου και Καθοδήγησης Δορυφόρων (C2) της Planetek Hellas. Πρόκειται για μια σύγχρονη υποδομή αιχμής της ελληνικής διαστημικής τεχνολογίας, που επιτρέπει την επιχειρησιακή λειτουργία διαστημικών αποστολών και την αξιοποίηση των δορυφορικών τους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Όπως ανέφερε σε συνάντηση με εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης ο Στέλιος Μπολλάνος, διευθύνων σύμβουλος και συν-ιδρυτής της Planetek Hellas, το κέντρο θα χρησιμοποιηθεί αρχικά για τον έλεγχο και την καθοδήγηση του κυβοδορυφόρου OptiSat, ο οποίος αναμένεται να εκτοξευτεί την άνοιξη του 2026. Ο συγκεκριμένος κυβοδορυφόρος αποτελεί προσπάθεια της Planetek να αποκτήσει τεχνογνωσία στην παραγωγή και λειτουργία μικροδορυφόρων, που μπορούν να χρησιμοποιούνται για την ασφαλή μετάδοση δεδομένων μέσω δορυφορικών δικτύων χαμηλής τροχιάς.
Η κατασκευή και η εκτόξευση του OptiSat χρηματοδοτείται με 1 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος μικροδορυφόρων, ενώ η επιπλέον επένδυση από την πλευρά της Planetek Hellas ήταν της τάξης των 1,5 εκατ. ευρώ.
Η Planetek Hellas ιδρύθηκε το 2006, απασχολεί 50 άτομα και από τις αρχές του έτους βρίσκεται υπό την ομπρέλα της D-Orbit, ενός από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους ευρωπαϊκούς διαστημικούς ομίλους, στον οποίο έχει επενδύσει και το επενδυτικό ταμείο Φαιστός.
Στο πλαίσιο του εθνικού διαστημικού προγράμματος, η Planetek Hellas έχει αναλάβει την υλοποίηση του ελληνικού κυβερνητικού κόμβου δορυφορικών δεδομένων, προϋπολογισμού 11,5 εκατ. ευρώ, καθώς και το Payload Data Ground Segment (PDGS), το σύστημα πρωταρχικής επεξεργασίας στο έδαφος των δεδομένων των οπτικών δορυφόρων του προγράμματος.
«Επενδύουμε στο ανθρώπινο δυναμικό και δημιουργούμε νέες προοπτικές για τους Έλληνες επιστήμονες και μηχανικούς. Ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα και τη διεθνή παρουσία του ελληνικού διαστημικού οικοσυστήματος» δήλωσε στα εγκαίνια του Κέντρου ο γενικός γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνος Καράντζαλος, ο άνθρωπος που η αγορά «φωτογραφίζει» ως «αρχιτέκτονα» της διαστημικής κοσμογονίας που συντελείται στη χώρα.
Ο πρώτος ελληνικό ΙοΤ νανοδορυφόρος
Ο MICE-1, ο ελληνικός νανοδορυφόρος που τέθηκε σε τροχιά στις 28 Νοεμβρίου, κατασκευάστηκε από το μηδέν στην Αλεξανδρούπολη διά χειρός της ελληνικής Prisma Electronics. Αποτελεί επένδυση της τάξης των 3,5 εκατ. ευρώ και είναι η στρατηγική εκκίνηση των πλάνων της ακριτικής εταιρείας για δημιουργία ενός πλήρους αστερισμού νανοδορυφόρων (constellation), που θα παρέχουν συνεχή, αξιόπιστη και οικονομικά αποδοτική δορυφορική υποστήριξη στην ποντοπόρο ναυτιλία.
Ο νανοδορυφόρος, που «γεννήθηκε» στην Αλεξανδρούπολη και απογειώνει τη σύζευξη ναυτιλίας – διαστήματος, εισάγει την Prisma Electronics σε μια νέα φάση κλιμάκωσης. Με ορμητήριο την Αλεξανδρούπολη και αφετηρία το 1991, όταν οι αδελφοί Γιώργος, Χρήστος και Ηλίας Γιορδαμλής έβαλαν τις βάσεις για υψηλή τεχνολογία made in Greece, η Prisma Electronics κάνει με την εκτόξευση του πρώτου ελληνικού IoT νανοδορυφόρου ένα φιλόδοξο βήμα προς το Διάστημα.
Ο MICE-1 έρχεται να «δέσει» πάνω σ’ ένα πλέγμα στρατηγικών συνεργασιών, που έχει ήδη αναπτύξει η Prisma Electronics στην παγκόσμια αγορά. Η εταιρεία συνεργάζεται με κορυφαίους ευρωπαϊκούς οργανισμούς -μεταξύ αυτών τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA)- και έχει ήδη εξασφαλίσει επιχειρησιακές σχέσεις με κορυφαίες ναυτιλιακές δυνάμεις, όπως ο όμιλος Laskaridis Shipping, αξιοποιώντας τη βαθιά τεχνογνωσία της στον τομέα των συστημάτων LAROS, το οποίο «τρέχει» σε περισσότερα από 800 πλοία ανά τον κόσμο.
Το LAROS είναι μια καινοτόμα πλατφόρμα που επιτρέπει την εξ αποστάσεως παρακολούθηση, καταγραφή και ανάλυση κρίσιμων παραμέτρων για τη λειτουργία ενός σκάφους. Με αυτόν τον τρόπο, αφενός, αυξάνονται οι επιδόσεις του εκάστοτε σκάφους, αφετέρου δε βελτιώνεται σημαντικά η ασφάλεια και η απόδοση λειτουργίας του.
