Αναμφίβολα η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) έχει επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητα εκατοντάδων εκατ. ανθρώπων, παγκοσμίως. Καθώς εξελίσσονται, όμως, ραγδαία τα μοντέλα της αναπαραγωγικής και συλλογιστικής ΤΝ, συσσωρεύονται άλλο τόσο αμφιβολίες για τον βαθμό στον οποίο αυτές οι πρωτοφανείς επενδύσεις ύψους τρισ. δολαρίων σε υποδομές και τσιπ θα αποδώσουν καρπούς. Περιστασιακά οι αμφιβολίες για μια φούσκα στην Τεχνητή Νοημοσύνη βγαίνουν στην επιφάνεια και κλονίζουν τις αποτιμήσεις-μαμούθ των εισηγμένων τεχνολογικών κολοσσών, δίνοντας μια πικρή γεύση των αλυσιδωτών αντιδράσεων που μπορεί να προκληθούν εάν δεν πετύχει το τεράστιο στοίχημα στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Προειδοποιήσεις και επιφυλάξεις έχουν εκφράσει επιφανείς οικονομολόγοι και υψηλά τραπεζικά στελέχη. «Επενδύουμε περισσότερα απ’ όσα έπρεπε» δήλωσε πρόσφατα ο νομπελίστας οικονομολόγος Ντάρον Ατζέμογλου. Ο διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs, Ντέιβιντ Σόλομον, είπε πως «πιστεύω ότι χρησιμοποιούνται κεφάλαια που δεν θα αποδειχθούν κερδοφόρα». Τα νούμερα μιλούν μόνα τους. Η κεφαλαιοποίηση της Nvidia, της εταιρείας που σχεδιάζει τα προηγμένα τσιπ για τις απαιτήσεις της ΤΝ, κινείται στα 4,5 τρισ. δολάρια. Η μετοχή της αντιπροσωπεύει το 7% με 8% του δείκτη S&P 500. Συνολικά, οι «Υπέροχες Επτά» εταιρείες – Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon, Nvidia, Meta και Tesla – αντιπροσωπεύουν περίπου το 34% του S&P 500.
Εκτός των κεφαλαίων που έχουν διοχετεύσει οι επενδυτές μετοχών, με τον δείκτη S&P 500 να ενισχύεται 64% από την κυκλοφορία του πρώτου ChatGPT προ τριετίας, οι αμερικανικές εταιρείες έχουν δανειστεί τεράστια ποσά από την αγορά των εταιρικών ομολόγων με επενδυτική βαθμολογία. Σύμφωνα με την Sifma και τους Financial Times, έχουν εκδοθεί ομόλογα ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων το 11μηνο μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, προσεγγίζοντας το ιστορικό υψηλό των 1,8 τρισ. δολαρίων που είχε σημειωθεί επί πανδημίας Covid. Οικονομικοί αναλυτές θεωρούν πως ο δανεισμός αυτός δεν είναι παρά «η κορυφή του παγόβουνου», διαβλέποντας πως θα υπάρξει περαιτέρω αύξηση μέσα στο 2026.
Παράλληλα, όμως, αναμένεται να αναρριχηθεί το κόστος δανεισμού για τις εταιρείες επειδή προξενεί ανασφάλεια η αναντιστοιχία μεταξύ υψηλών προσδοκιών και εσόδων. Τα χαμηλότερα του αναμενομένου τριμηνιαία αποτελέσματα της Oracle και η μεγαλύτερη αύξηση των κεφαλαιακών δαπανών στα 12 δισ. δολάρια ξένισαν τους επενδυτές μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ στον τομέα των λογισμικών και υπηρεσιών cloud.
Τον προβληματισμό τους έχουν, επίσης, εκφράσει αναλυτές για την κατακόρυφη αύξηση των δαπανών της Meta Platforms από τα 39 δισ. δολάρια το 2024 στα 70 δισ. δολάρια, τουλάχιστον, κατά τη διάρκεια του 2025. Ο διευθύνων σύμβουλος της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, εκτίμησε πως οι επενδύσεις μπορεί να φτάσουν τα 100 δισ. δολάρια το 2026. Σούσουρο έγινε στον κλάδο αφού το ChatGPT5 φάνηκε να κατώτερο των προσδοκιών της OpenAI, με τα προβλεπόμενα έσοδα των 20 δισ. δολαρίων για το 2025 να μην επαρκούν για να καλυφθούν οι κολοσσιαίες δαπάνες της εταιρείας. Σήμερα η OpenAI είναι η μεγαλύτερη μη εισηγμένη εταιρεία στον κόσμο, μόλις μια τριετία μετά τη φρενίτιδα που προκλήθηκε από την κυκλοφορία του Ghat GPT.
Οι απαιτήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι κολοσσιαίες σε όλα τα μέτρα και σταθμά. Οι ανάγκες είναι μεγάλες για τσιπ, διακομιστές (servers), κέντρα επεξεργασίας δεδομένων, υποδομές ενέργειας και πρώτες ύλες. Η OpenAI ανακοίνωσε πως θα επενδύσει μεσοπρόθεσμα 1,4 τρισ. δολάρια σε κέντρα επεξεργασίας δεδομένων. H Nvidia, η μοναδική εταιρεία που παρουσιάζει μια ανεπανάληπτη ροή εσόδων, σχεδιάζει επενδύσεις για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος υποδομών ΤΝ, συμπεριλαμβανομένων 100 δισ. δολαρίων στην OpenAI, 5 δισ. δολαρίων στην Intel και της χρηματοδότησης άλλων εταιρειών που αναπτύσσουν μεγάλα γλωσσικά μοντέλα. Ο Γιένσεν Χουάνγκ, διευθύνων σύμβουλος της Nvidia, διαβλέπει πως οι ετήσιες επενδύσεις στην ΤΝ θα φτάσουν τα 3 με 4 τρισ. δολάρια μέχρι τα τέλη της δεκαετίας.
Ένα μεγάλο σκέλος των επενδυτικών σχεδίων ήδη υλοποιούνται, όπως είναι το τεράστιο σύμπλεγμα των κέντρων επεξεργασίας δεδομένων που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στην μικρή πόλη Άμπιλεν του Τέξας. Ονομάζεται Stargate και εντάσσεται στο ομώνυμο επενδυτικό πρόγραμμα, συνολικού ύψους 500 δισ. δολαρίων, που ανακοινώθηκε από τους επικεφαλής των OpenAI, Oracle και Softbank μαζί με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, από τον Λευκό Οίκο. Το συγκεκριμένο campus εκτείνεται σε 875 στρέμματα και έχει σχεδιαστεί για να φτάσει τη συνολική ισχύ του 1,2 γιγαβάτ (GW), καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα δεδομένων AI στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα πρώτα κτίρια τέθηκαν σε λειτουργία τον Σεπτέμβριο του 2025, ενώ η κατασκευή του τελικού, όγδοου κτιρίου ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2025.
Οι συγκρίσεις με την κρίση των dot.com εταιρειών και τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είναι αναπόφευκτες για όσους κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ο Ντίρκ Σουμάσερ, επικεφαλής οικονομολόγος στην KfW, εξηγεί στην Süddeutsche Zeitung πως «το σκάσιμο της φούσκας του διαδικτύου το 2000 ήταν μια συγκριτικά μικρή κρίση, καθώς δεν επηρεάστηκε ο τραπεζικός κλάδος. Το 2007 ήταν διαφορετικά, και γι’ αυτό η κρίση εκείνη ήταν χειρότερη». Ένα κραχ στην ΤΝ θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις, επειδή εμπλέκονται τράπεζες που έχουν λειτουργήσει ως μεσάζοντες στην έκδοση ομολόγων, συμπλήρωσε ο ίδιος.
Ο Σαμ Άλτμαν, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, είχε παραδεχτεί φευγαλέα ότι ελλοχεύει κίνδυνος μιας λανθασμένης κατανομής επενδυτικών κεφαλαίων. Ο Τζεφ Μπέζος της Amazon είπε τον περασμένο Οκτώβριο πως η φρενίτιδα της Wall Street για την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι «φούσκα» αλλά είναι μια «καλή φούσκα». Όμως, ο Γιένσεν Χουάνγκ, διευθύνων σύμβουλος της Nvidia, διατηρεί την πεποίθηση πως τα πράγματα είναι διαφορετικά από την πλευρά της εταιρείας του. Βέβαια, η Nvidia κατασκευάζει τα τσιπ που αποτελούν τον «κινητήρα» των μοντέλων ΤΝ. Ότι και αν συμβεί, η ζήτηση είναι κατοχυρωμένη για τη Nvidia, η οποία διαρκώς ξεπερνά τις προσδοκίες των επενδυτών. Σύμφωνα με το Bloomberg, περίπου 800 εκατ. άτομα χρησιμοποιούν την ΤΝ, σε καθημερινή βάση.
