Ένας μικρός θησαυρός, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ καταλήγει κάθε χρόνο στα σκουπίδια ή μένει στα συρτάρια. Πρόκειται για τα αχρησιμοποίητα κινητά τηλέφωνα και τις συσκευές smartphones που δεν χρησιμοποιούνται, οι οποίες τελικά εξελίσσονται e-waste, δηλαδή ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απόβλητα.
Από τα 16 δισ. κινητά τηλέφωνα, που βρίσκονται στα χέρια χρηστών σήμερα παγκοσμίως, οι 5,3 δισ. συσκευές θα μείνουν φέτος αχρησιμοποίητες ή θα καταλήξουν στα σκουπίδια. Ένας όγκος συσκευών, που αν στοιβαχτούν η μια πάνω στην άλλη, φτάνουν τα 50.000 χιλιόμετρα, όσο το 1/8 της διαδρομής από τη γη ως το φεγγάρι. Ή αλλιώς μια απόσταση 120 φορές μεγαλύτερη από το ύψος, που βρίσκεται σήμερα ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός.
Παρά το γεγονός ότι τα παλιά smartphones αποτελούν έναν μικρό θησαυρό, αφού περιέχουν πολύτιμα μέταλλα όπως χρυσό, χαλκό, ασήμι, παλλάδιο και άλλα ανακυκλώσιμα συστατικά, μόνο ένα μικρό κλάσμα τους θα απορριφθεί σωστά. Τα υπόλοιπα θα καταλήξουν σε συρτάρια, ή θα πεταχτούν σε κάδους απορριμμάτων, που προορίζονται για χωματερές ή για καύση.
Σύμφωνα με το Waste Electrical and Electronic Equipment Forum (WEEΕ), η Ευρώπη είναι οι μεγαλύτερη παραγωγός ηλεκτρονικών αποβλήτων: κάθε νοικοκυριό στην Ευρώπη διαθέτει, κατά μέσο όρο, 74 ηλεκτρονικά προϊόντα, εκ των οποίων τα 17 βρίσκονται αχρησιμοποίητα στα συρτάρια.
Τα περισσότερα από αυτά είναι μικρά ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, όπως ακουστικά, καλώδια, εξωτερικοί σκληροί δίσκοι και smartphones, αλλά και ηλεκτρικά εργαλεία, πιστολάκια μαλλιών, τοστιέρες.
16 κιλά e–waste ανά Ευρωπαίο
Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU), μια υπηρεσία του ΟΗΕ, που παρακολουθεί στενά την εξέλιξη των ηλεκτρονικών αποβλήτων, στην τελευταία έκθεσή της υπολόγισε ότι στην Ευρώπη κάθε άτομο παρήγαγε περισσότερα από 16 κιλά ηλεκτρονικών αποβλήτων το 2019 – το υψηλότερο ποσοστό παραγωγής ηλεκτρονικών αποβλήτων κατά κεφαλήν στον κόσμο.
Η Ωκεανία ήρθε δεύτερη με 16,1 κιλά κατά κεφαλήν, ακολουθούμενη από την Αμερική με 13,3 κιλά κατά κεφαλήν, ενώ η Ασία και η Αφρική παρήγαγαν αντίστοιχα 5,6 κιλά και 2,5 κιλά.
Ωστόσο, η Ευρώπη έχει επίσης το υψηλότερο ποσοστό συλλογής και ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων στον κόσμο, με 42,5%. Η Ασία έρχεται δεύτερη με 11,7% και ακολουθούν η Αμερική και η Ωκεανία με 9,4% και 8,8%, αντίστοιχα, ενώ η Αφρική είχε το χαμηλότερο ποσοστό με 0,9%.
Πόσα e–waste ανακυκλώνει η Ελλάδα
Σημαντικές αποκλίσεις εντοπίζει το WEEΕ στις επιδόσεις των ευρωπαϊκών κρατών στην ανακύκλωση των ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών. Η Κροατία πρωτοστατεί με ποσοστό ανακύκλωσης ηλεκτρονικών απορριμμάτων άνω του 83%.
Από την πλευρά της, η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά χαμηλά στον δείκτη αυτό με το αντίστοιχο ποσοστό να είναι 35,8%, με τη Μάλτα να έχει τη χειρότερη επίδοση πανευρωπαϊκά με 20,8%.
Γιατί δεν ανακυκλώνουν
Οι 5 κορυφαίοι λόγοι για τη συσσώρευση κινητών τηλεφώνων και άλλων μικρών ηλεκτρονικών συσκευών κάθε είδους στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία είναι: -Ίσως το χρησιμοποιήσω ξανά στο μέλλον (46%), -σκοπεύω να το πουλήσω / να το δώσω (15%), -έχει συναισθηματική αξία (13%), -μπορεί να έχει αξία στο μέλλον (9%), -δεν ξέρω πώς να το πετάξω (7%).
«Οι άνθρωποι τείνουν να μην συνειδητοποιούν ότι όλα αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα αντικείμενα έχουν μεγάλη αξία και μαζί σε παγκόσμιο επίπεδο αντιπροσωπεύουν τεράστιους όγκους» σχολίασε ο Pascal Leroy, Γενικός Διευθυντής του Φόρουμ WEEE.
