Ο ανταγωνισμός για την παγκόσμια συνδεσιμότητα έχει ξεκινήσει με την Space X και την Κίνα να είναι οι βασικοί παίκτες. Απώτερος στόχος στον αγώνα του τελειότερου δικτύου δορυφόρων είναι η απόκτηση μεγαλύτερης οικονομικής, στρατιωτικής και ψηφιακής ισχύος, με τη Space X να έχει κατοχυρώσει τη θέση της ως μεγαλύτερος εργολάβος της NASA. Παρέχει, παράλληλα, υπηρεσίες σε 33 χώρες με το σύστημα δορυφόρων Starlink.
Όμως, η Κίνα, η Ε.Ε και η Amazon επιταχύνουν τα δικά τους σχέδια για την αναβάθμιση ευρυζωνικών δικτύων στο διάστημα. Στο Διαστημικό Κέντρο Fucino της Ιταλίας, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο στον έλεγχο δορυφόρων για μη στρατιωτικούς σκοπούς, αναμένεται να φιλοξενηθούν οι βασικές δραστηριότητες της κοινοπραξίας SpaceRise, της οποίας κύριος στόχος είναι ανάπτυξη και η λειτουργία του συστήματος IRIS2 με 290 δορυφόρους που θα εξυπηρετούν τα κράτη-μέλη.
Η SpaceX έχει σημαντικό προβάδισμα χάρις στον αστερισμό Starlink, ο οποίος διαθέτει ήδη πάνω από 7.000 δορυφόρους σε χαμηλή γήινη τροχιά (LEO). Ο στόχος του Starlink είναι να παρέχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε υψηλές ταχύτητες ανά τον κόσμο, έχοντας δρομολογήσει ακόμη 12.000 δορυφόρους για εκτόξευση, με προοπτική επέκτασης του αστερισμού σε 34.400. Ο απώτερος στόχος της SpaceX είναι να καταστήσει την ανθρωπότητα πολυπλανητική, με έμφαση στην αποίκηση του Άρη. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη του συστήματος Starship για τη μεταφορά ανθρώπων και φορτίου στον Κόκκινο Πλανήτη και την εγκαθίδρυση μιας αυτοσυντηρούμενης αποικίας.
Όμως, η μάχη για την κατάκτηση του διαστήματος εκτυλίσσεται ακόμη στον πλανήτη Γη. Η Κίνα αναπτύσσει ραγδαία το δικό της δίκτυο δορυφόρων για να ανταγωνιστεί το Starlink. Στην πρώτη γραμμή είναι ο Guowang. Είναι ένας δορυφορικός μεγα-αστερισμός που έχει ως στόχο την παγκόσμια διαδικτυακή κάλυψη. Οι πρώτοι δέκα δορυφόροι εκτοξεύθηκαν πέρσι τον Δεκέμβριο. Είχε προηγηθεί τον Αύγουστο του 2024 ο αστερισμός Thousand Sails, γνωστός επίσης ως G60 Starlink Plan, με 18 δορυφόρους για εμπορικούς σκοπούς. Η Κίνα σχεδιάζει να επεκταθεί ο Thousand Sails σε πάνω από 15.000 δορυφόρους μέσα στα επόμενα χρόνια.
Όμως δύσκολα θα καταφέρει κανείς να προσπεράσει την Space X του Έλον Μασκ. Αυτό το γεγονός δίνει επίσης σημαντικό προβάδισμα στις ΗΠΑ, όπου ο ανοικτός ανταγωνισμός προβάλλει νέους παίκτες και ειδικότερα την Amazon του Τζεφ Μπέζος. Τον Απρίλιο εκτοξεύθηκαν οι πρώτοι 27 δορυφόροι του Project Kuiper, του νέου ευρυζωνικού δικτύου που ανήκει στον τεχνολογικό κολοσσό, μόλις 450 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης, απ’ όπου θα ανέβουν οριστικά σε τροχιά 630 χιλιομέτρων.
Ερωτήματα για τους σκοπούς των δορυφόρων
Επειδή, δε, οι δορυφορικοί αστερισμοί κατασκευάζονται για να εξυπηρετούν συγκεκριμένους δέκτες, ανακύπτουν ερωτήματα για την έλλειψη διαφάνειας που αφορά τους σκοπούς του αστερισμού Guowang. Ειδήμονες που μίλησαν στην εξειδικευμένη έκδοση SpaceNews επισημαίνουν πως το μέγεθος και ο όγκος των δορυφόρων του Guowang είναι άγνωστος σε αντίθεση με τον Thousand Sails. Μπορεί να έχουν κατασκευαστεί για να παρέχουν υπηρεσίες που υπερβαίνουν τα όρια της διαδικτυακής κάλυψης.
Ανάλογα ερωτήματα είχαν δημιουργηθεί από την πλευρά της Κίνας. Στην απαρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 20022, η επίσημη στρατιωτική έκδοση της Κίνας, Liberation Army Daily, είχε ισχυριστεί πως ο Starlink της Space X ενδεχομένως να μην παρέχει απλά υπηρεσίες επικοινωνιών αλλά και στηρίζει την άμυνα των Ουκρανών στρατιωτών μέσω πλοήγησης ή άλλων ιδιοτήτων, υποστηρίζοντας επίσης πως οι ΗΠΑ γενικά μπορεί να εκμεταλλεύονται την εμπορική χρήση των διαστημικών υπηρεσιών για στρατιωτικούς σκοπούς. Παράλληλα, με την Κίνα να έχει εν ενεργεία δυο αστερισμούς δορυφόρων, αυξάνεται η ανάγκη συντονισμού και επικοινωνίας μεταξύ όλων αυτών των συστημάτων με τις ΗΠΑ.
Ο Starlink και ο πόλεμος στην Ουκρανία
Ο κομβικός ρόλος του Starlink έγινε αισθητός στον κόσμο όταν ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής της αρνήθηκε να παράσχει τις δορυφορικές υπηρεσίες στον στρατό της Ουκρανίας τον Σεπτέμβριο του 2022, αφαιρώντας τη δυνατότητα του Κιέβου να επιφέρει πλήγμα στο πολεμικό ναυτικό της Ρωσίας που εδρεύει στην προσαρτημένη Κριμαία. Φέτος τον Μάρτιο, ο Μασκ από τη θέση ενός από τους στενότερους συμβούλους του Λευκού Οίκου, δήλωσε πως δεν σκοπεύει να κλείσει τα τερματικά του Starlink στην Ουκρανία.
Η διαβεβαίωση αυτή ήρθε μετά από προειδοποίηση του υπουργού Εξωτερικών της Πολωνίας, Ροντοσλάβ Σικόρσκι, στην πλατφόρμα Χ ότι η χώρα του «θα αναγκαστεί να αναζητήσει άλλους προμηθευτές δορυφορικών διαδικτυακών υπηρεσιών εάν η SpaceX αποδειχθεί αναξιόπιστος εργολάβος», τονίζοντας πως η ετήσια συνδρομή ανέρχεται σε 50 εκατ. δολάρια. «Σώπασε μικρέ άνθρωπε», έγραψε ο Μασκ στην Χ και πρόσθεσε ότι η Βαρσοβία καλύπτει ένα περιορισμένο κομμάτι των υπηρεσιών που παρέχονται στην Ουκρανία. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ανταπάντησε πως «κανείς δεν απείλησε πως θα διακοπεί η σύνδεση της Ουκρανίας με το Starlink».
Από αυτό και μόνο το περιστατικό μπορεί να κατανοήσει κανείς τον κρίσιμο ρόλο που παίζουν οι αστερισμοί δορυφόρων σε χαμηλή τροχιά της γης. Η SpaceX καινοτόμησε στον κλάδο των εκτοξεύσεων με τους επαναχρησιμοποιήσιμους πυραύλους της Falcon 9 και Falcon Heavy, μειώνοντας σημαντικά τις δαπάνες και αυξάνοντας τη συχνότητα της αποστολής των δορυφόρων στο διάστημα. Ο πύραυλος Starship, ύψους 50 μέτρων, όταν τεθεί πλήρως σε λειτουργία, προορίζεται να είναι το πιο ισχυρό και πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμο όχημα εκτόξευσης που κατασκευάστηκε ποτέ. Με 33 κινητήρες μεθανίου μόνο στον booster, ο πύραυλος αυτός είναι σχεδιασμένος για μακρινά ταξίδια, όπως η αποστολή αστροναυτών στη Σελήνη αλλά και στον Άρη. Η NASA έχει ήδη επιλέξει το Starship για το πρόγραμμα Artemis, με στόχο την προσεδάφιση αστροναυτών στη Σελήνη το 2026.
