Mε το κιάλι φαίνεται πως κοιτά η Ευρώπη τον φιλόδοξο στόχο, που η ίδια έχει θέσει, να κατακτήσει το 20% της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών μέχρι το 2030. Σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά τις προσπάθειες και την υιοθέτηση του European Chips Act, που στόχευε στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μικροκυκλωμάτων μέσω επενδύσεων της τάξης των 86 δισ. ευρώ, η πραγματικότητα αποδεικνύεται σκληρή: η ΕΕ αναμένεται να φτάσει μόλις στο 11,7% της παγκόσμιας παραγωγής το 2030, βελτίωση από το 7% του 2020, αλλά πολύ μακριά από τον στόχο του 20%.
«Η πράξη για τα μικροκυκλώματα είναι πιθανό να μην επαρκεί για την κινητοποίηση του αναγκαίου επιπέδου επενδύσεων, ενώ η επιτυχία της εξαρτάται και από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό και από άλλους κρίσιμους παράγοντες» αναφέρει στην έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.
Οι τελευταίες εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά των μικροτσίπ έρχονται σε μια χρονική συγκυρία όπου η Ελλάδα διεκδικεί τον ρόλο περιφερειακού hub της Ευρώπης για τη σχεδίαση, το testing και το packaging μικροτσίπ. Τον ρόλο της Ελλάδας ως περιφερειακής δύναμης για την κρίσιμη αγορά των μικροτσίπ έχουν αρχίσει να αναγνωρίζουν ξένοι κολοσσοί του κλάδου, όπως η Nvidia, αλλά και η Qualcomm, οι οποίοι εντάσσουν τη χώρα στα επενδυτικά τους ραντάρ για τους ημιαγωγούς.
Ανάγκη για επείγουσα δράση
Οι βασικοί παράγοντες που περιορίζουν την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ημιαγωγών είναι το υψηλό ενεργειακό κόστος, οι πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης, η έλλειψη πρώτων υλών (με την Κίνα να ελέγχει το 95% του παγκόσμιου καθαρισμένου γαλλίου), καθώς και οι γεωπολιτικές εντάσεις που επιβάλλουν δασμούς και απαγορεύσεις εξαγωγών. Επιπλέον, η εξάρτηση από μεγάλα έργα, της η επένδυση της Intel ύψους 34,2 δισ. ευρώ σε Γερμανία και Πολωνία, καθιστά την επίτευξη των στόχων ευάλωτη σε καθυστερήσεις ή ακυρώσεις.
«Η Επιτροπή, σε στενή συνεργασία τόσο με τα κράτη μέλη όσο και με τον κλάδο, οφείλει να προβεί επειγόντως σε αποτίμηση της πραγματικής κατάστασης όσον αφορά την εφαρμογή της πράξης για τα μικροκυκλώματα» τονίζει στην έκθεσή του το Συνέδριο και προσθέτει ότι η Επιτροπή πρέπει άμεσα να «αξιολογήσει αν οι φιλοδοξίες και οι τιμές-στόχος στην επίτευξη των οποίων συμβάλλει παραμένουν ρεαλιστικές, λαμβανομένων υπόψη των διαθέσιμων πόρων, του παγκόσμιου ανταγωνισμού και άλλων κρίσιμων παραγόντων, όπως το ενεργειακό κόστος και η εξάρτηση από πρώτες ύλες».
Με την πάροδο των ετών, η παραγωγή μικροκυκλωμάτων στην ΕΕ έχει αυξηθεί, αλλά το μερίδιό της στην παγκόσμια παραγωγική ικανότητα έχει μειωθεί σημαντικά. Το 2020, το μερίδιο της ΕΕ είχε εκτιμηθεί σε περίπου 7%, ενώ το 2021, με τις υφιστάμενες μονάδες παραγωγής της ΕΕ σε πλήρη λειτουργία, το εμπορικό της έλλειμμα όσον αφορά τα μικροκυκλώματα ήταν σχεδόν 20 δισ. ευρώ. Για δε το τρέχον έτος, η ανάλυση του Συνεδρίου βάζει τον πήχη του μεριδίου αγοράς της Ένωσης στην παγκόσμια αγορών των μικροτσίπ σε μόλις 11%.
Να δούμε κατάματα την πραγματικότητα
Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, το Ελεγκτικό Συνέδριο προτείνει την επείγουσα αναθεώρηση του στόχου του 20% και την καθιέρωση συστηματικής παρακολούθησης των σχεδίων κατασκευής εργοστασίων, καθώς και την προετοιμασία μιας νέας στρατηγικής. «Είναι καιρός η ΕΕ να δει κατάματα την πραγματικότητα σε σχέση με τη στρατηγική της για τον τομέα των μικροκυκλωμάτων», δήλωσε η Annemie Turtelboom, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για τον έλεγχο.
«Πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός αδυσώπητος και εμείς έχουμε μείνει πολύ πίσω ως προς την επίτευξη των φιλοδοξιών μας. Ο στόχος του 20 % ήταν επί της ουσίας ένας στόχος ιδεατός, καθώς για την επίτευξή του θα χρειαζόταν να τετραπλασιάσουμε σχεδόν την παραγωγική μας ικανότητα έως το 2030, κάτι που φαντάζει δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, με τον ρυθμό προόδου στην ΕΕ αυτή τη στιγμή».
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο υπογραμμίζει ότι η στρατηγική της Κομισιόν εστιάζει σε βραχυπρόθεσμες ανάγκες της βιομηχανίας και δεν προετοιμάζει επαρκώς την Ευρώπη για τις μελλοντικές τάσεις, όπως τα τσιπ που υποστηρίζουν την τεχνητή νοημοσύνη ή τα πιο αποδοτικά μικροκυκλώματα. Επιπλέον, η Κομισιόν ελέγχει μόνο το 5% των πόρων που έχουν ανακοινωθεί για τα μικροτσίπ, γεγονός που περιορίζει την επιρροή της στην κατανομή των επενδύσεων, ενώ η έλλειψη υποχρέωσης των κρατών-μελών να ενημερώνουν επίσημα για τα βιομηχανικά τους σχέδια δημιουργεί πρόβλημα διαφάνειας και συντονισμού.
Τι βλέπουν στην Ελλάδα Nvidia και Qualcomm
Tο τελευταίο διάστημα η Ελλάδα, κυρίως λόγω του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, αλλά και της καινοτομίας made in Greece που έχει αναπτυχθεί στο οικοσύστημα των μικροτσίπ, βρίσκεται στο επενδυτικό, αλλά κυρίως στο ερευνητικό μικροσκόπιο κολοσσών του κλάδου όπως η Nvidia και η Qualcomm. Η πρώτη ήδη από τις αρχές Μαρτίου έχει εγκαταστήσει θυγατρική στη χώρα μας, τη Nvidia Greece, ενώ προ ημερών ολοκληρώθηκε και η καταβολή του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, εκ μέρους του αμερικανικού κολοσσού, το οποίο ανέρχεται σε 1,7 εκατ.ευρώ (σ.σ. όπως προκύπτει από τη σχετική εγγραφή στο ΓΕΜΗ).
Η Nvidia, μέσω της Nvidia Greece, διεκδικεί σημαίνοντα ρόλο στην ελληνική αγορά, έχοντας ήδη ομάδα εγκατεστημένη στην Ελλάδα, που δραστηριοποιείται στο R&D στον «hot» τομέα της φωτονικής εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο. Η νέα θυγατρική, που θα δραστηριοποιηθεί στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D), το μάρκετινγκ, τις πωλήσεις και τις υπηρεσίες πληροφορικής, προφανώς σηματοδοτεί την πρόθεση της εταιρείας να αξιοποιήσει το εγχώριο ταλέντο στον τομέα της πληροφορικής και της μηχανικής, ενώ παράλληλα ενισχύει την εγχώρια αγορά τεχνολογίας.
Ευρύ αποτύπωμα στην Ελλάδα επιδιώκει να αποκτήσει και ο έτερος αμερικανικός κολοσσός των μικροτσίπ, η Qualcomm. Η τεχνολογική υπερδύναμη των 150 δισ. δολ. -που εντελώς αθόρυβα έχει εγκαταστήσει από το 2021 γραφείο στην Ελλάδα- εδώ και κάποιο διάστημα ενισχύει την παρουσία της στη χώρα μας, «στήνοντας» μια ομάδα R&D, απαρτιζόμενη από έμπειρους μηχανικούς. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η ομάδα της Qualcomm στην Ελλάδα αριθμεί ήδη περί τα 20 με 25 άτομα, από μόλις τρία στελέχη μέχρι πρότινος, ενώ στόχος είναι το απασχολούμενο δυναμικό να αυξηθεί περαιτέρω το επόμενο διάστημα.
Η Qualcomm, η οποία υπογράφει τους επεξεργαστές που χρησιμοποιούν σχεδόν όλα τα κορυφαία Android smartphones, αντλεί στελέχη από τη Think Silicon, ελληνική εταιρεία, η οποία το 2020 βρέθηκε υπό την ομπρέλα της επίσης αμερικανικής Applied Materials. Η Think Silicon, που δημιούργησαν στην Πάτρα ο Γιώργος Σιδηρόπουλος και ο Ιάκωβος Σταμούλης, σχεδιάζει GPUs υψηλών επιδόσεων και πολύ χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας για φορητές συσκευές.
Η Applied Materials μέσω της Think Silicon εγκατέστησε στην Ελλάδα το μοναδικό design center της στην Ευρώπη και ένα από τα ελάχιστα κέντρα σχεδιασμού τεχνολογίας της εταιρείας στον κόσμο. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, όπως σημειώνουν καλά ενημερωμένες πήγες, η Applied Materials έχει αναπροσαρμόσει τα πλάνα της για την Ελλάδα, διακόπτοντας τη συνεργασία της σχεδόν με το σύνολο των εργαζομένων στη χώρα μας και πλέον το μεγαλύτερο τμήμα του εργατικού δυναμικού της Think Silicon, όπως επιμένουν οι ίδιες πληροφορίες, έχει προσληφθεί από την Qualcomm.
