Σε πολύ θετική κατεύθυνση είναι οι ειλημμένες από τον υπουργό Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, αποφάσεις για εξορθολογισμό του γνωστού μας clawback στις διάφορες κατηγορίες των φαρμάκων. Αυτήν τη διαβεβαίωση παρέχει σήμερα στο powergame.gr η πολυβραβευμένη, διεθνώς και στη χώρα μας, «σιδηρά κυρία» της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, η Ιουλία Τσέτη, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη (ΟΦΕΤ).
Σε μία συνέντευξη-ποταμό, πλήρη στοιχείων, τα οποία αποδεικνύουν τόσο τα άλματα στα οποία έχει προχωρήσει και προχωράει ακόμη ο ΟΦΕΤ, όσο και την πολύ εντυπωσιακή αναπτυξιακή αύρα της ελληνικής οικονομίας και της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας. «Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις», είναι το μότο της κ. Τσέτη, η οποία δεν παραλείπει να επισημάνει το δυσβάσταχτο ύψος του δανεισμού για τις επιχειρήσεις της χώρας μας, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ε.Ε., ενώ η ίδια τονίζει με ιδιαίτερη έμφαση ότι «η φαρμακοβιομηχανία έχει επιδείξει τεράστια αποθέματα ανθεκτικότητας», καθώς και ότι «αποτελεί στιβαρό πυρήνα της βιομηχανικής παραγωγής, με κομβικό ερευνητικό, οικονομικό, εξωστρεφές και καινοτόμο αποτύπωμα».
– Κυρία πρόεδρε, η συντριπτική πλειονότητα των συναδέλφων σας ζητεί επιπλέον νέα κίνητρα για την ανάπτυξη νέων επενδύσεων εκ μέρους του κλάδου στη χώρα μας. Είναι αυτή και η δική σας γνώμη; Ποια νέα κίνητρα νομίζετε ότι θα βοηθούσαν στην εκτόξευση των επενδύσεων;
Κύριε Βενιζέλο, έχουν δοθεί αρκετά κίνητρα στη βιομηχανία, αλλά και στον κλάδο μας, με «πρωταγωνιστή» το επενδυτικό clawback και το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης -RRF- και πράγματι έχουν υλοποιηθεί σημαντικές επενδύσεις. Υπάρχουν όμως πάντα ευκαιρίες για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τόνωση της οικονομίας.
Η βελτιστοποίηση των υποδομών, η μείωση του τραπεζικού δανεισμού -για διευκόλυνση της χρηματοδότησης-, όπως και η μείωση του ενεργειακού κόστους, η μείωση των εργοδοτικών εισφορών, η απλοποίηση των αδειοδοτήσεων, η επιτάχυνση σε ζητήματα απονομής της δικαιοσύνης, η διευκόλυνση μιας σειράς συμμαχιών, στον πυρήνα των οποίων βρίσκεται η έρευνα και η καινοτομία, η ενδυνάμωση των βιοτεχνιών και των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων -που αποτελούν τον πυρήνα της οικονομίας-, θα μπορέσουν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις στον τόπο μας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα νέα επιχειρηματικά δάνεια στην Ελλάδα έχουν μέσο κόστος 4,3% συγκριτικά με 3,93% στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Η διαφορά μπορεί να φαίνεται μικρή, αλλά έχει τεράστιες επιπτώσεις στο κόστος λειτουργίας και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.
Ειδικά για τον κλάδο που υπηρετώ, θα σας έλεγα ότι ένας εξορθολογισμός στο clawback θα αποτελούσε πραγματική ανακούφιση για τις επιχειρήσεις, ώστε να μπορέσουν να οργανώσουν και να εκπονήσουν καλύτερα τον αναπτυξιακό τους σχεδιασμό.
Η φαρμακοβιομηχανία έχει επιδείξει τεράστια αποθέματα ανθεκτικότητας και αποδεικνύει καθημερινά ότι αποτελεί στιβαρό πυρήνα της βιομηχανικής παραγωγής, με κομβικό ερευνητικό, οικονομικό, εξωστρεφές και καινοτόμο αποτύπωμα.
Πληροφορίες που έχουμε αναφέρουν ότι ο υπουργός Υγείας έχει προχωρήσει σε αποφάσεις για βελτιώσεις του clawback σε κατηγορίες φαρμάκων. Πρόκειται για μία κίνηση που μόνο θετικά αποτελέσματα θα έχει για τους ασθενείς, το σύστημα υγείας και τις επενδύσεις στη χώρα.
Νέες επενδύσεις
– Υπάρχουν νέες επενδύσεις τις οποίες προγραμματίζει για το αμέσως προσεχές διάστημα ο ΟΦΕΤ; Υπάρχει τέτοιος σχεδιασμός, ο οποίος δρομολογείται ήδη;
Κ. Βενιζέλο, δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις… Αυτός είναι ένας καίριος κανόνας για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Στην πιο δύσκολη στιγμή της χώρας, όταν η οικονομική ύφεση σάρωνε κάθε αναπτυξιακή ελπίδα, αποφασίσαμε να πάμε κόντρα στο ρεύμα και να δημιουργήσουμε το βιοκλιματικό εργοστάσιο της UNI-PHARMA, μια επένδυση η οποία τελικά μας δικαίωσε, ενισχύοντας με εκατοντάδες θέσεις εργασίας τον κλάδο και με μία μονάδα state of the art σε όλη την Ευρώπη, η οποία παράγει σκευάσματα υψηλής προστιθέμενης αξίας και τεχνογνωσίας.
Το διάστημα αυτό πράγματι σχεδιάζουμε μία σειρά επενδύσεων, αλλά εάν δεν γίνουν πράξη, δεν επιθυμούμε να τις δημοσιοποιήσουμε.
Αιχμή του δόρατος για τον Όμιλό μας αποτελούν οι δυναμικές συνεργασίες με ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και με νεοφυείς επιχειρήσεις, όπου με την υποστήριξη της Τεχνητής Νοημοσύνης δημιουργούμε νέες καινοτόμες θεραπείες.
Εκτιμώ ότι μόνο η αυτοδύναμη έρευνα και η καινοτομία θα μας οδηγήσουν σε ένα ελπιδοφόρο αύριο, μετασχηματίζοντας την τεχνογνωσία σε σκευάσματα υψηλής προστιθέμενης αξίας και θεραπείες που θα υποστηρίξουν τη δημόσια υγεία και θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η ΑΙ είναι μία επανάσταση που θα φέρει πιο κοντά τους ασθενείς με την εξατομικευμένη θεραπεία. Οι βιομηχανίες και οι ερευνητές θα έχουν σε μικρότερο χρόνο και με αξιοπιστία αποτελεσματικά φάρμακα και θεραπείες και οι επαγγελματίες υγείας θα μπορούν να εκπαιδεύονται καλύτερα. Η πρόληψη, η διάγνωση και η θεραπεία θα γίνονται πιο στοχευμένα, μέσα από προγνωστικές αναλύσεις και αλγορίθμους.
Το προσδόκιμο αυξάνεται, η κλιματική κρίση έχει δείξει ήδη το πρόσωπό της και οι υγειονομικές κρίσεις μας απειλούν. Συνεπώς, η έρευνα θα πρέπει να είναι στοχευμένη για τις ξεχωριστές ανάγκες των ανθρώπων.
Επίσης, δίνουμε έμφαση στο πεδίο της αξιοποίησης της βιοποικιλότητας, μέσω της μονάδας μας εκχύλισης φαρμακευτικών φυτών στα Οινόφυτα, της UNIHERBO.
– Να αναμένουμε την ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού του ΟΦΕΤ; Μπορείτε να μας δώσετε μερικά στοιχεία του σχεδιασμού;
Οι βιομηχανίες μας UNI-PHARMA & InterMed εξάγουν ήδη σε 72 χώρες με το brand name by UNI-PHARMA & by InterMed. Διευρύνουμε διαρκώς το εξαγωγικό μας χαρτοφυλάκιο με νέες και δυναμικές συνεργασίες σε όλο τον κόσμο, συμμετέχουμε σε διεθνείς εκθέσεις, γνωρίζοντας ότι η εξωστρέφεια μπορεί να μας οδηγήσει σε καινούρια εμπορικά «μονοπάτια» και να βελτιώσει ακόμη πιο δυναμικά τους οικονομικούς και εμπορικούς μας δείκτες.
Μην ξεχνάμε ότι η εξωστρέφεια αποτελεί πάντα και μία ασφαλή «ειρηνική γέφυρα» σε ταραγμένους γεωπολιτικά καιρούς. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να την ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο ο καθένας από τη δική του πλευρά με όσα «όπλα» διαθέτει στη φαρέτρα του, όπως εντατικοποίηση των εξαγωγών και συνεργασίες με ερευνητικά ιδρύματα.
Να σας θυμίσω ότι το φάρμακο είναι πλέον το δεύτερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, ενισχύοντας την οικονομία, την έρευνα και την απασχόληση. Ειδικότερα, οι εξαγωγές φαρμάκων το 2023 αντιστοιχούν στο 5,5% των συνολικών εξαγωγών, όλων των αγαθών.
– Υπάρχουν κάποιοι τομείς φαρμακευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας στους οποίους ο ΟΦΕΤ θα επιθυμούσε και θα προχωρούσε τώρα σε ανάπτυξη; Σε ποιους τομείς καταγράφονται σήμερα οι πιο σπουδαίες επιδόσεις του Ομίλου;
Από ερευνητικής και θεραπευτικής πλευράς, θα σας έλεγα πώς είναι τα πεδία που αφορούν τα μεταβολικά και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Επίσης, οι συμμαχίες τα τελευταία χρόνια με Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που έχουν ενισχύσει το επιστημονικό και ερευνητικό προφίλ του Ομίλου μας, η έντονη εξωστρέφεια, οι διαρκείς μας επενδύσεις, αλλά και η έμφαση στην κοινωνική προσφορά.
Θα τόνιζα, ωστόσο, πώς ο τομέας εκείνος πάνω στον οποίο εργαζόμαστε άοκνα, προσπαθώντας να δώσουμε το παράδειγμα και να ενθαρρύνουμε τη νέα γενιά προς την κατεύθυνση των βιοεπιστημών, είναι η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΚΛΕΩΝ ΤΣΕΤΗΣ», που δημιουργήσαμε στη μνήμη του πατέρα μας, και που περικλείει το όραμά μου για την Ελλάδα της αριστείας και της προόδου που θέλουμε.
Το Ίδρυμα ΚΛΕΩΝ ΤΣΕΤΗΣ αποτελεί στήριγμα για τις νέες γενιές επιστημόνων.
Ήδη από το 2017, που έχει δημιουργηθεί, έχει χρηματοδοτήσει με ίδιους πόρους πάνω από 45 εσωτερικά ερευνητικά προγράμματα, ενώ πάνω από 40 πλέον ερευνητικά προγράμματα έχουν χρηματοδοτηθεί υπό μορφή χορηγιών και υποτροφιών.
Μέσα από την ΑΜΚΕ ΚΛΕΩΝ ΤΣΕΤΗΣ δεν προσφέρουμε μόνο υποτροφίες και δεν συγχρηματοδοτούμε μόνο ερευνητικά προγράμματα
Θεωρώ ότι μέσα από το Ίδρυμα, κ. Βενιζέλο, πράττουμε κάτι παραπάνω: δημιουργούμε τις συνθήκες για τον επαναπατρισμό των Ελλήνων ερευνητών στη χώρα, καθώς θα μπορούν πλέον να δημιουργήσουν ένα οικοσύστημα βιοτεχνολογίας, καινοτομίας και αριστείας και θα μπορούν να το υπηρετήσουν απρόσκοπτα.
Και θα είναι αυτοί οι ερευνητές που θα σχεδιάσουν και θα υλοποιήσουν τις καινούργιες καινοτόμες θεραπείες που έχει ανάγκη ο ασθενής.
Το διεθνές περιβάλλον
– Κυρία Τσέτη, θα λέγατε ότι επηρεάζεται ο ΟΦΕΤ, και συνακόλουθα ο εξαγωγικός προσανατολισμός ελληνικών φαρμακευτικών επιχειρήσεων, από την αναστάτωση την οποία έχει δημιουργήσει διεθνώς η αναμονή για έναν αναδυόμενο προστατευτισμό, με υψηλούς δασμούς, εκ μέρους του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ;
Κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να καθορίσει ελεύθερα την εμπορική της πολιτική. Οι δασμοί και ο προστατευτισμός ουδέποτε βοήθησαν τις οικονομίες.
Όσον αφορά τις ευρωπαϊκές φαρμακοβιομηχανίες, δεν τίθεται θέμα ανασφάλειας, ωστόσο θα πρέπει να γίνουμε όλοι μας πιο συνεργατικοί και συμπεριληπτικοί σε παγκόσμιο επίπεδο και γι’ αυτό αναφέρομαι διαρκώς στην ανάγκη συμμαχιών, που θα βοηθήσουν σημαντικά και την εφοδιαστική αλυσίδα, ώστε μελλοντικά να μπορούν να αντιμετωπιστούν τυχόν ελλείψεις φαρμάκων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον κανονισμό Critical Medicines Act, με στόχο τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας κρίσιμων φαρμάκων και τη μείωση εξάρτησης από τρίτες χώρες. Το ζήτημα όμως είναι εάν θα υλοποιηθούν αυτές οι εξαγγελίες, καθ’ ότι τα κρίσιμα φάρμακα έχουν χαμηλές τιμές και η παραγωγή τους είναι ασύμφορη.
Εκτιμώ πάντως ότι με την κίνηση αυτήν σαφέστατα θα έχουμε λιγότερες ελλείψεις στην αγορά φαρμάκων.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ, όπως και πολλοί άλλοι, ότι τώρα είναι μία μεγάλη ευκαιρία για την Ευρώπη να δώσει ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην καινοτομία και στη βασική έρευνα, δημιουργώντας συνθήκες που θα ενδυναμώνουν τις συμμαχίες αιχμής. Μέλημά μας πάντα, ο ασθενής να έχει τα απαραίτητα φάρμακά του την ώρα της ανάγκης.
– Μετά την υπερδεκαετή οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική κρίση, την οποία πέρασε η χώρα μας και την οποία βίωσε ιδιαιτέρως η ελληνική βιομηχανική παραγωγή, πιστεύετε ότι υπάρχει το περιβάλλον και το πεδίο σήμερα, που θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα στη βιομηχανία να εγγράψει πραγματικά άλματα; Ποια στρατηγική βιομηχανικής ανάπτυξης θα βλέπατε ως την ιδανική;
Όλα τα μομέντουμ είναι κατάλληλα για να εγγράψει η βιομηχανία άλματα και επιδόσεις, αρκεί να υπάρχει τόλμη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις!
Υπάρχει αξιόλογη και ισχυρή παραγωγή φαρμάκου στον τόπο μας από εγχώριες μονάδες ευρωπαϊκών προδιαγραφών και ήδη η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία υλοποιεί επενδύσεις 1, 6 δισ. ευρώ μέχρι το 2026. Το 38% του όγκου των φαρμάκων στην Ελλάδα παράγεται σε εγχώρια εργοστάσια. Την τελευταία δεκαετία η παραγωγή φαρμάκων στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 84% σε σύγκριση με το 2010.
Ένα μεγάλο στοίχημα είναι να επιστρέψει η παραγωγή φαρμάκου στην Ευρώπη, κάτι που εκτιμώ ότι μπορεί να γίνει.
Σημειώστε, κ. Βενιζέλο, ότι η χώρα μας, που αντιστοιχεί σε μόλις το 2% του πληθυσμού της Ε.Ε., κατέχει σήμερα το 12% των εργοστασίων φαρμάκου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το ζήτημα, όμως, είναι οι όποιες επενδύσεις υλοποιηθούν να στελεχωθούν με το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό, με βιώσιμους μισθούς, σε ένα ελκυστικό οικονομικό και εργασιακό περιβάλλον.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι το μοντέλο της φαρμακοβιομηχανίας αποτελεί ένα case study για όλη τη βιομηχανία συνολικά, αρκεί να δώσουμε έμφαση στην εντατικοποίηση της βασικής έρευνας, καθώς και στην επάρκεια και αυτάρκεια της παραγωγής.
Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης, όμως, δεν μπορεί να έρθει, εάν δεν ενωθούν όλες οι δυνάμεις και κυρίως εάν δεν υπάρχει κοινωνική συνοχή.
Και επειδή κάθε δυσκολία κρύβει σχεδόν πάντα μία μεγάλη ευκαιρία και με δεδομένο ότι η Ελλάδα εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης στη βιομηχανία, καθώς και τη χαμηλότερη συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ -8,7%, την ώρα που η Γερμανία έχει 18,5%, η Ιταλία 15,4% και η Ισπανία 11,5%-, αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα μακρόπνοο αναπτυξιακό σχέδιο, που θα αξιοποιήσει τις υγιείς δυνάμεις του τόπου μας και κυρίως την περιφέρεια και τις μικρές επιχειρήσεις.
Βασικοί άξονες αυτού του σχεδίου μπορούν να είναι:
Συνεργασίες με start ups -οι οποίες ευθύνονται για την καινοτομία, την οποία οφείλει να αξιοποιήσει η βιομηχανία-, ουσιαστική στήριξη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων μέσα από τον εκσυγχρονισμό με νέα μηχανήματα και ψηφιακά εργαλεία, πλήρης αξιοποίηση του αγροτικού τομέα και των τοπικών παραγωγών, διασύνδεση των πανεπιστημίων και Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων με τη βιομηχανία -ώστε να φθάσουμε στην εφαρμοσμένη έρευνα-, αλλά και έμφαση στην πράσινη ενέργεια, η οποία ωστόσο απαιτεί σημαντικούς πόρους.
Ο νέος αναπτυξιακός νόμος, μάλιστα, με τον οποίο θεσπίζονται 12 καθεστώτα ενίσχυσης, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες σύγχρονων και περιφερειακά στοχευμένων επενδυτικών σχεδίων -από τις τεχνολογίες αιχμής μέχρι την αγροδιατροφή, τον τουρισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα και τις αλυσίδες αξίας-, εκτιμώ ότι βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση.
Η Ελλάδα αλλάζει και με αισιοδοξία, ρεαλιστικό σχέδιο, μεταρρυθμίσεις και την πλήρη αξιοποίηση της Tεχνητής Nοημοσύνης, σε συνεργασία με τον ανθρώπινο παράγοντα, μπορούμε να τη δούμε να μεταμορφώνεται σε χώρα προόδου, ευημερίας και αριστείας.
