Έπειτα από τέσσερις και πλέον δεκαετίες πολέμου, η ειρήνη μεταξύ της Τουρκίας και του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) φαίνεται να είναι πλέον εφικτή. Ο αφοπλισμός έχει ξεκινήσει και αναμένεται να συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Μια μερική αμνηστία μπορεί επίσης να βρίσκεται στο τραπέζι. Η ειρήνη θα μπορούσε να ξεκλειδώσει νέα ανάπτυξη στη νοτιοανατολική Τουρκία, όπου η οικονομία έχει καταστραφεί από τη βία του PKK και τα αντίποινα καμένης γης από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών της χώρας, ο πόλεμος έχει ήδη κοστίσει στην Τουρκία περίπου 1,8 τρισ. δολάρια. Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Η ειρήνη θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις ώστε η Τουρκία να επιτρέψει στους Κούρδους της ένα μέτρο αυτονομίας που τους αξίζει. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει να αποφευχθεί ακόμα μεγαλύτερη αιματοχυσία στη Συρία, χαλαρώνοντας τις εντάσεις μεταξύ του εκεί παρακλαδιού του PKK και του νέου καθεστώτος στη Δαμασκό.
Όλα αυτά είναι καλά και οι ξένοι θα πρέπει να τα υποστηρίξουν, αλλά δεν πρέπει να επιτρέψουν στον πρόεδρο της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, να χρησιμοποιήσει την ειρήνη ως προπέτασμα καπνού για καταστολή. Έχοντας κυβερνήσει για πάνω από δύο δεκαετίες, πρώτα ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος, ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας σκέφτεται ανοιχτά μια ακόμα θητεία στην εξουσία. Για να έχει την ευκαιρία, χρειάζεται το κοινοβούλιο να επισπεύσει τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, που έχουν οριστεί για το 2028, ή να εγκρίνει ένα νέο σύνταγμα, το οποίο θα επαναπροσδιορίσει τα όρια της θητείας του. Καθώς δεν έχει τις ψήφους που χρειάζεται για κανένα από τα δύο, μπορεί να προσφέρει στους Κούρδους παραχωρήσεις προκειμένου να κερδίσει το κύριο κουρδικό κόμμα της Τουρκίας, το DEM, διαλύοντας παράλληλα την υπόλοιπη αντιπολίτευση.
Οι Κούρδοι, από την πλευρά τους, δεν θα πρέπει, και πιθανότατα δεν θα πέσουν με τα μούτρα σε τίποτε από αυτά, γιατί, περισσότερο από τον καθένα, γνωρίζουν ότι τίποτα καλό δεν μπορεί να προκύψει από μια συμφωνία με έναν αυταρχικό ηγέτη. Πριν από μια δεκαετία, ο προκάτοχος του DEM πέτυχε μια εκλογική ανατροπή, στερώντας από το κόμμα του κ. Erdogan την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες με το ΡΚΚ, που είχαν ξεκινήσει χρόνια νωρίτερα, κατέρρευσαν αμέσως μετά, δίνοντας τη θέση τους σε αστικό πόλεμο σε όλη τη νοτιοανατολική Τουρκία. Χιλιάδες Κούρδοι ακτιβιστές και πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Selahattin Demirtas, πρώην υποψήφιου για την προεδρία και ενός από τους πιο εύγλωττους επικριτές του κ. Erdogan, κατέληξαν στη φυλακή. Ο κ. Demirtas παραμένει εκεί μέχρι σήμερα.
Αυτήν τη στιγμή είναι το κοσμικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) που πληρώνει το τίμημα επειδή στάθηκε εμπόδιο στις φιλοδοξίες του κ. Erdogan. Ο πιο δραστήριος πολιτικός του κόμματος, ο Ekrem Imamoglu, δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, συνελήφθη τον Μάρτιο με χαλκευμένες κατηγορίες για διαφθορά. Εκατοντάδες άλλοι, μεταξύ των οποίων ο πρώην δήμαρχος του CHP της Σμύρνης και οι δήμαρχοι του CHP των Αδάνων και της Αττάλειας -τριών από τις έξι μεγαλύτερες πόλεις της χώρας- έχουν έκτοτε συλληφθεί.
Το CHP επικράτησε του AK στις περσινές τοπικές εκλογές -για πρώτη φορά έπειτα από δύο δεκαετίες. Αφού δεν κατάφερε να ανατρέψει το κόμμα στην κάλπη, η κυβέρνηση του κ. Erdogan στράφηκε σε ένα άλλο όπλο: τα δικαστήρια. Με τη φυλάκιση του κ. Imamoglu, ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας απομάκρυνε μεθοδικά τον μοναδικό αντίπαλο που θα μπορούσε να τον απειλήσει στις επόμενες προεδρικές εκλογές -όποτε κι αν αυτές διεξαχθούν.
Και όλα αυτά, υπό το βλέμμα ενός κόσμου που σιωπά. Με ντροπιαστική απάθεια, η Αμερική και η Βρετανία δεν έχουν ψελλίσει ούτε μία λέξη κριτικής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε «ανησυχία», αλλά σε τόνο χλιαρό, σχεδόν αδιάφορο. Και η Γερμανία; Ενώ αρχικά αντιστάθηκε, μπλοκάροντας την πώληση των μαχητικών Eurofighter Typhoon, αυτήν την εβδομάδα υποχώρησε.
Οι σύμμαχοι της Τουρκίας οφείλουν να κάνουν περισσότερα. Να πιέσουν τον κ. Erdogan να αναζητήσει ειρηνική λύση με τους Κούρδους, αλλά και να τον φέρουν αντιμέτωπο με την ίδια του την αυθαιρεσία.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
