THEPOWERGAME
Οι αισιόδοξοι ήλπιζαν επί μακρόν ότι η υποδοχή της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία θα την καθιστούσε «υπεύθυνο εταίρο» και θα επέφερε πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Ως πρόεδρος, ο Donald Trump χαρακτήρισε εριστικά το σενάριο ανεδαφικό.
Τώρα ο Joe Biden μετατρέπει τον εριστικό στόμφο του Τραμπ σε ένα δόγμα που φέρνει την Αμερική αντιμέτωπη με την Κίνα, σε έναν αγώνα μεταξύ αντίπαλων πολιτικών συστημάτων που, όπως λέει, μπορεί να έχει μόνο έναν νικητή.
Πενήντα χρόνια μετά την επίσκεψη του Richard Nixon στην Κίνα, ο κ. Trump και ο κ. Biden μεθόδευσαν μεταξύ τους την πιο δραματική ρήξη στην αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Ο κ. Biden και η ομάδα του βασίζουν το δόγμα τους στην πεποίθηση ότι η Κίνα «ενδιαφέρεται λιγότερο για τη συνύπαρξη και περισσότερο για την κυριαρχία».
Το καθήκον της αμερικανικής πολιτικής είναι να αμβλύνει τις κινεζικές φιλοδοξίες. Η Αμερική θα συνεργαστεί με την Κίνα σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η κλιματική αλλαγή, αλλά θα βρεθεί απέναντι στις φιλοδοξίες της σε άλλους τομείς.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενισχύσει τη δύναμή της στο εσωτερικό και να συνεργαστεί στο εξωτερικό με συμμάχους που μπορούν να συμπληρώσουν το οικονομικό, τεχνολογικό, διπλωματικό, στρατιωτικό και ηθικό της βάρος.
Στο νέο δόγμα του κ. Biden πολλά φαίνονται λογικά. Η αισιόδοξη υπόθεση περί συμμετοχής έχει καταρρεύσει υπό το βάρος της πραγματικότητας της κινεζικής ισχύος.
Υπό της ηγεσία του πρόεδρου Xi Jinping, η Κίνα περιφρουρεί τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, επιβάλλει την κομματική εξουσία στο Χονγκ Κονγκ, απειλεί την Ταϊβάν, συγκρούεται με την Ινδία και προσπαθεί να υπονομεύσει τις δυτικές αξίες στα διεθνή όργανα.
Πολλές χώρες έχουν θορυβηθεί από τη διπλωματία του «πολεμιστή λύκου» που υιοθετεί η Κίνα.
Εντούτοις, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες του δόγματος Biden – πέραν του ότι είναι απίθανο να λειτουργήσει.
Ένα πρόβλημα είναι ο τρόπος με τον οποίο ο κ. Biden ορίζει την απειλή. Επειδή η πολιτική στην Ουάσινγκτον είναι καταρρακωμένη, ο κ. Biden φαίνεται να αισθάνεται ότι χρειάζεται το πνεύμα του Περλ Χάρμπορ για να αναζωπυρώσει την αίσθηση του εθνικού σκοπού.
Πρόκειται για λανθασμένο υπολογισμό.
Είναι αλήθεια ότι οι Ρεπουμπλικάνοι δράττονται οποιασδήποτε ευκαιρίας για να χαρακτηρίσουν οτιδήποτε μπορούν ως ήπια στάση έναντι της Κίνας (αν και κάθε φορά που λένε ότι τους έκλεψαν τις προεδρικές εκλογές, υπηρετούν το έργο των Κινέζων προπαγανδιστών).
Ωστόσο, είναι απίθανο να αρχίσουν να υποστηρίζουν την εσωτερική ατζέντα του κ. Biden μόνο και μόνο επειδή περιλαμβάνει τη λέξη «Κίνα» στο εξώφυλλο.
Ακόμη χειρότερα, όσο περισσότερο ο κ. Biden χρησιμοποιεί έντονη ρητορική για να κινητοποιήσει τους Αμερικανούς, τόσο δυσκολεύει το έργο του να κινητοποιήσει τους συμμάχους και τις μεγάλες αναδυόμενες δυνάμεις, όπως η Ινδία και η Ινδονησία.
Διαμορφώνοντας τη σχέση ως έναν διαγωνισμό μηδενικού αθροίσματος, τους παρουσιάζει, αντί για την αναζήτηση τρόπου συνύπαρξης, έναν μανιχαϊστικό αγώνα μεταξύ δημοκρατίας και απολυταρχίας.
Δυστυχώς, σε αυτό υπερεκτιμά την επιρροή της Αμερικής και υποτιμά το πόσα έχουν να χάσουν οι δυνητικοί σύμμαχοι γυρνώντας την πλάτη τους στην Κίνα.
Σύμφωνα με πολλές οικονομικές ενδείξεις, ό,τι και να κάνει η Αμερική, η Κίνα θα γίνει κυρίαρχη δύναμη. Θα έχει τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και είναι ήδη ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος αγαθών για σχεδόν διπλάσιες χώρες από την Αμερική.
Η Γερμανία, η εξαγωγική δύναμη της Ευρώπης, στοχεύει στη διατήρηση των εμπορικών δεσμών με την Κίνα, ακόμη και καθώς οι πολιτικοί δεσμοί υποχωρούν.
Στη Νοτιοανατολική Ασία πολλές χώρες προσβλέπουν στην Αμερική για την ασφάλειά τους και στην Κίνα για την ευημερία τους. Αν αναγκαστούν να επιλέξουν μεταξύ των υπερδυνάμεων, ορισμένες ενδέχεται να επιλέξουν την Κίνα.
Σήμερα, ο κ. Biden αντί να επιβάλει αποφάσεις σε άλλες χώρες, χρειάζεται να τις κερδίσει. Και η μεγαλύτερη ευκαιρία γι’ αυτό είναι να αποδείξει η Αμερική ότι μπορεί να ευημερήσει στο εσωτερικό της και να είναι η ηγέτιδα μιας επιτυχημένης και ανοικτής παγκόσμιας οικονομίας.
Και εδώ, επίσης, οι λεπτομέρειες του σχεδίου του κ. Biden προκαλούν ανησυχία. Αντί να αξιοποιήσει περαιτέρω τα πλεονεκτήματα της Αμερικής ως υπερμάχου των παγκόσμιων κανόνων, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την απειλή της Κίνας για να προωθήσει την εγχώρια ατζέντα της.
Το δόγμα της είναι γεμάτο βιομηχανική πολιτική, κυβερνητική παρέμβαση, σχεδιασμό και ελέγχους. Δυστυχώς, μοιάζει πολύ με την αποσύνδεση που επιδιώκει και η Κίνα.
Για να πάρουμε μια ιδέα του τι θα μπορούσε να συνεπάγεται αυτό, ας ρίξουμε μια ματιά στην έκθεση της κυβέρνησης αναφορικά με τέσσερις κρίσιμες εφοδιαστικές αλυσίδες – τους ημιαγωγούς, τις μπαταρίες, τις σπάνιες γαίες και τα ζωτικά φαρμακευτικά συστατικά – που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα.
Η έκθεση δεν προβάλλει μόνο το επιχείρημα της εθνικής ασφάλειας για την κυβερνητική παρέμβαση σε αυτούς τους κλάδους, αλλά κάνει λόγο για συνδικαλιστική εκπροσώπηση, κοινωνική δικαιοσύνη και για σχεδόν όλα τα υπόλοιπα.
Περισσότερες τέτοιες εκθέσεις θα ακολουθήσουν αργότερα. Αν αυτή η έκθεση αποτελεί τον γνώμονα, ο κ. Biden θα προτείνει τη χρήση επιδοτήσεων και ρυθμίσεων για να διασφαλιστεί ότι οι θέσεις εργασίας και η παραγωγή θα παραμείνουν εντός των αμερικανικών συνόρων.
Αναπόφευκτα, τα σχέδια του κ. Biden περιλαμβάνουν συμβιβασμούς. Στο επίκεντρο της επίθεσης του κατά της Κίνας βρίσκεται η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των Ουιγούρων, οι οποίοι υπόκεινται σε εγκλεισμό και καταναγκαστική εργασία στη Σιντζιάνγκ.
Κεντρική θέση στην πολιτική του για την κλιματική αλλαγή κατέχει η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, τα δύο αυτά ζητήματα είναι αλληλένδετα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, διότι από τη Σιντζιάνγκ προέρχεται το 45% του πυριτίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας.
Ένα πιο θεμελιώδες πρόβλημα είναι ο ήπιος προστατευτισμός του δόγματος έναντι της Κίνας που ευνοεί τις υφιστάμενες επιχειρήσεις έναντι των ανταγωνιστών και είναι πιθανό να επιβαρύνει την οικονομία αντί να την ενισχύσει.
Το νέο πρόγραμμα της χώρας για τη Σελήνη είναι δημοφιλές κυρίως ως ένας τρόπος να δείξει η Αμερική ότι έχει πλεονέκτημα έναντι της Κίνας. Ωστόσο, παραμένει δυναμικό ακριβώς στο βαθμό που επιτρέπει το είδος του ανταγωνισμού στο οποίο μπορούν να λάμψουν ιδιωτικές εταιρείες όπως η SpaceX και η Blue Origin.
Ένα τρίτο πρόβλημα είναι ότι το δόγμα του κ. Biden θα κάνει τους συμμάχους της Αμερικής ακόμη πιο επιφυλακτικούς.
Εάν ο σκοπός της διακοπής των δεσμών με την Κίνα είναι η δημιουργία καλών συνδικαλιστικών θέσεων εργασίας στην Αμερική, οι σύμμαχοι θα αναρωτηθούν αυτοί τι έχουν να κερδίσουν.
Το σχέδιο του κ. Biden αποτελεί μια χαμένη ευκαιρία.
Αν η Αμερική θέλει να σταματήσει την Κίνα από το να ξαναχτίσει την παγκόσμια τάξη κατ’ εικόνα της, θα πρέπει να υπερασπιστεί το είδος της παγκοσμιοποίησης που πάντοτε την εξυπηρετούσε με τον βέλτιστο τρόπο.
Στο επίκεντρο μιας τέτοιας προσέγγισης θα ήταν το εμπόριο και το πολυμερές σύστημα, που θα ενσάρκωναν την πίστη ότι η εξωστρέφεια και η ελεύθερη ροή ιδεών θα δημιουργήσουν πλεονέκτημα στην καινοτομία.
Αν η Αμερική ήθελε πραγματικά να αντιμετωπίσει την Κίνα στην Ασία, θα προσχωρούσε στην πανασιατική εμπορική συμφωνία από την οποία αποχώρησε το 2016.
Αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο τώρα, αλλά θα μπορούσε να επιδιώξει νέες συμφωνίες για το περιβάλλον και το ψηφιακό εμπόριο.
Θα πρέπει επίσης να χρηματοδοτήσει και να στηρίξει νέες ιδέες που ενισχύουν τη δυτική τάξη, όπως ένα πρόγραμμα εμβολίων για τις μελλοντικές πανδημίες, τα ψηφιακά συστήματα πληρωμών, την κυβερνοασφάλεια και ένα πρόγραμμα υποδομών που θα ανταγωνίζεται την κινεζική πρωτοβουλία της μιας Ζώνης κι ενός Δρόμου.
Αντί να αντιγράφει τον τεχνο-εθνικισμό της Κίνας, μια πιο σίγουρη Αμερική οφείλει να στηρίξει αυτό που εξ’ αρχής κατέστησε τη Δύση ισχυρή.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
