Οι Ισπανοί φαίνεται να τα πηγαίνουν καλά τελευταία, ειδικά σε σύγκριση με ορισμένους από τους γείτονές τους. Από το 2022 η ανάπτυξη της οικονομίας τους ξεπέρασε κατά πολύ εκείνη της ευρωζώνης στο σύνολό της. Η ανεργία, αν και εξακολουθεί να υπερβαίνει το 10%, βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008, παρά την κατακόρυφη αύξηση του κατώτατου μισθού από τότε που ο σοσιαλιστής Pedro Sánchez έγινε πρωθυπουργός το 2018. Ο κ. Sánchez πέρασε μια χρήσιμη εργασιακή μεταρρύθμιση, ενίσχυσε το κράτος πρόνοιας, υποδέχθηκε τους μετανάστες και πρωτοστάτησε σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους. Οι υποστηρικτές του τον βλέπουν ως το τελευταίο προπύργιο της σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στην ακροδεξιά. Παρά το γεγονός ότι ηγείται μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, ο κ. Sánchez κράτησε τη χώρα σε καλή κατάσταση.
Μέχρι τώρα. Ο πρωθυπουργός βγήκε πιο αδύναμος από τις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε πριν από δύο χρόνια, στις οποίες το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (PP) κέρδισε τις περισσότερες ψήφους. Κρατήθηκε στο παλάτι Moncloa επειδή η ετερόκλητη ομάδα συμμάχων του -η ακροαριστερά, και οι Καταλανοί και Βάσκοι εθνικιστές- τον προτίμησε έναντι του Vox, ενός ακροδεξιού μορφώματος. Βέβαια, πλήρωσε το τίμημα, εξαιτίας της όλο και πιο αναξιόπιστης υποστήριξή τους.
Τις τελευταίες εβδομάδες ο κ. Sánchez έχει επίσης πληγεί σοβαρά από ένα σκάνδαλο διαφθοράς. Οι δύο άνδρες που επέλεξε από το 2018 να διευθύνουν το Σοσιαλιστικό Κόμμα για λογαριασμό του βρίσκονται αμφότεροι αντιμέτωποι με κατηγορίες για δωροδοκία που αφορούν δημόσιες συμβάσεις (τις οποίες αρνούνται). Οι ηχογραφήσεις δείχνουν ότι ο ένας από αυτούς προσέλαβε πόρνες μαζί με έναν συνεργάτη του -υποκριτικό για ένα κόμμα που προτείνει την απαγόρευση της πορνείας. Με εντολή του κ. Sánchez, οι δύο ηγέτες του κόμματος παραγκώνισαν αδίστακτα τους εσωτερικούς επικριτές. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει κανέναν άλλο να κατηγορήσει.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ισπανοί είναι πιο απογοητευμένοι από τους πολιτικούς τους από οποιονδήποτε άλλον Ευρωπαίο, εκτός από τους Βούλγαρους, τους Έλληνες και τους Σλοβένους. Ο κ. Sánchez ζήτησε επανειλημμένα συγγνώμη για τις παραβάσεις των βοηθών του, αλλά δεν φαίνεται να είναι αρκετό. Για να αποκατασταθεί η πίστη στην ισπανική δημοκρατία, ο πρωθυπουργός πρέπει να αναλάβει την ευθύνη και να παραιτηθεί. Δεν έχει κανέναν καλό λόγο να παραμείνει. Η οικονομική ανάπτυξη της Ισπανίας προηγήθηκε του ιδίου και οφείλεται μάλλον λιγότερο στις δικές του μεταρρυθμίσεις και περισσότερο σε εκείνες του συντηρητικού προκατόχου του, Mariano Rajoy. Αναμένεται δε να συνεχιστεί και ύστερα από αυτόν. Έχει τοποθετήσει πολιτικούς λακέδες σε υποτιθέμενα ανεξάρτητα θεσμικά όργανα, ενώ έχει να περάσει προϋπολογισμό από το 2023.
Τώρα πια δεν είναι το κόμμα του κ. Sánchez, αλλά οι σύμμαχοι που καθορίζουν την ατζέντα. Είναι όλο και πιο ευάλωτος στον πολιτικό τους εκβιασμό. Η μόνη βαρύνουσα νομοθεσία που ψηφίστηκε στο τρέχον κοινοβούλιο ήταν η αμνηστία για όσους ενεπλάκησαν στην παράνομη απόπειρα των Καταλανών αυτονομιστών να αποσχιστούν από την Ισπανία. Η αξιοπιστία της δημοκρατικής πολιτικής αμαυρώθηκε: Ο κ. Sánchez αρχικά αντιτάχθηκε κάνοντας λόγο για παράβαση του Συντάγματος, μέχρι που χρειάστηκε τις ψήφους των Καταλανών εθνικιστών για να παραμείνει στην εξουσία. Οι εταίροι της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ συμφώνησαν απρόθυμα να αφήσουν τη χώρα να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες σε μόλις 2,1% του ΑΕΠ αντί για 3,5% όπως οι υπόλοιποι, αλλά ο κ. Sánchez δεν τόλμησε να ζητήσει κοινοβουλευτική έγκριση ούτε γι’ αυτό, καθώς η ακροαριστερά θα το καταψήφιζε. Ένα νομοσχέδιο που δίνει στον διορισμένο από την κυβέρνηση εισαγγελέα, αντί των δικαστών, τον έλεγχο της δικαστικής αστυνομίας μοιάζει στους επικριτές του με προσπάθεια να κλείσει τις έρευνες για τον κύκλο του. Ένα άλλο απερίσκεπτο νομοσχέδιο επιδιώκει να επιβάλει σε όλες τις επιχειρήσεις την εβδομάδα των 37,5 ωρών, χωρίς απώλεια μισθού.
Ο κ. Sánchez ανέλαβε την εξουσία χάρη σε μια πρόταση μομφής κατά του κ. Rajoy, όταν τα δικαστήρια καταδίκασαν πολιτικούς του PP για διαφθορά. Το ότι δεν έχει πέσει ακόμη με τον ίδιο τρόπο το οφείλει εξολοκλήρου στο Vox: τα άλλα κόμματα φοβούνται ότι η ψήφος στο PP θα σήμαινε μια κυβέρνηση που θα υποστηριζόταν από τους ξενοφοβικούς λαϊκιστές της ακροδεξιάς. Ωστόσο, αυτό δεν χρειάζεται να συμβεί.
Η παράλυση της Ισπανίας θα μπορούσε να τελειώσει και με άλλους δύο τρόπους. Ο ένας είναι ο κ. Sánchez να συγκαλέσει συνέδριο και να παραδώσει την ηγεσία σε έναν πρεσβύτερο του κόμματος. Ο πρωθυπουργός έχει καταστήσει την αντιπαράθεση με το PP, αλλά και το Vox, την προσωπική του μέθοδο διακυβέρνησης. Ένας διαφορετικός ηγέτης θα μπορούσε να επιδιώξει μια εποικοδομητική σχέση με τη μετριοπαθή αντιπολίτευση. Ο δεύτερος είναι οι πρόωρες εκλογές. Ο κ. Sánchez πιθανότατα θα τις έχανε. Βέβαια, δύο ακόμη χρόνια αναποτελεσματικών παιχνιδιών θα αμαυρώσουν περαιτέρω τις θετικές πτυχές της κληρονομιάς του. Ο πρωθυπουργός θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις καλοκαιρινές του διακοπές για να αναλογιστεί τα συμφέροντα του κόμματός του και της χώρας του και να δράσει αναλόγως.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
