Οι ξένοι αξιωματούχοι που προσκαλούνται στον Λευκό Οίκο γνωρίζουν ότι ένα προσεκτικά διαλεγμένο δώρο για τον οικοδεσπότη μπορεί να βοηθήσει να κινηθούν οι τροχοί της διπλωματίας. Ο Volodymyr Zelensky, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, φτάνοντας στην Ουάσινγκτον αυτή την εβδομάδα, ακολούθησε την ασφαλή οδό. προσέφερε στον τρελαμένο με το γκολφ οικοδεσπότη του, Donald Trump ένα μπαστούνι του γκολφ. Προηγούμενα δώρα από το εξωτερικό περιλάμβαναν ένα προεδρικό ιδιωτικό τζετ από το Κατάρ, ένα σικ σετ στυλό Mont Blanc από την Angela Merkel (αταίριαστο με το προεδρικό Sharpie) και ένα πορτρέτο ενός Donald J. Trump φτιαγμένο με πολύτιμους λίθους, ευγενική προσφορά του Βιετνάμ.
Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες ξεκινούν την παρέλασή τους στην Ουάσινγκτον για να υποστηρίξουν τον κ. Zelensky, ποιο σπάνιο δώρο από την ήπειρό τους θα μπορούσαν ενδεχομένως να χαρίσουν στον πρόεδρο που έχει τα πάντα; Ο κ. Trump έχει αναμφίβολα κάτι στο μυαλό του. Διότι υπάρχει ένα «κόσμημα» από την Ευρώπη στο οποίο έχει επανειλημμένα αναφερθεί τον τελευταίο καιρό: το μετάλλιο του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης. Η λαχτάρα του για την αναγνώριση που απονέμεται κάθε χρόνο από μια επιτροπή που διορίζεται από το νορβηγικό κοινοβούλιο, ανεβάζει την αμερικανική διπλωματία με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει την Ευρώπη αλλά και να την κάνει να πανικοβληθεί.
Η εμφανής πλοκή μπορεί να αποτελέσει βούτυρο στο ψωμί των επιδέξιων διπλωματών: θα μπορούσε η Ευρώπη, η ηπειρωτική πατρίδα των βραβείων Νόμπελ, να χρησιμοποιήσει την προοπτική ενός λαμπερού μεταλλίου και ενός συμποσίου στο Όσλο ως καρότο για να φέρει τον κ. Trump στα νερά της όσον αφορά την Ουκρανία; Δυστυχώς, η επιτροπή που αποφασίζει για το βραβείο, αποτελούμενη από πέντε μεγαλόσχημους, απρόβλεπτους Νορβηγούς που προέρχονται από την πολιτική και την κοινωνία των πολιτών, φαίνεται να είναι υπεράνω τέτοιων ακροβασιών. Οι επανειλημμένες διαβεβαιώσεις του κ. Trump ότι δεν κάνει εκστρατεία για το βραβείο, ούτε πιστεύει ότι θα το πάρει ποτέ, εκλαμβάνονται ως ξεκάθαρες ενδείξεις ότι το θέλει απεγνωσμένα. (Μια πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Οικονομικών της Νορβηγίας, κατά την οποία το θέμα του Νόμπελ φέρεται να αναφέρθηκε μαζί με απειλές για δασμούς, είναι μια άλλη ένδειξη). Ο κ. Trump θέλει να αναγνωριστούν οι ικανότητές του στη σύναψη συμφωνιών σε προσπάθειες πέρα από την κατασκευή εντυπωσιακών ουρανοξυστών, και δεν υπάρχει καλύτερο πεδίο από τη διπλωματία. Οι παγκόσμιες ελίτ περιφρονούν την απλή παραγωγή χρημάτων, αλλά η αναγνώριση από το Όσλο αξίζει πολύ περισσότερο από το βάρος του μεταλλίου σε χρυσό (περίπου 200 γραμμάρια ή 20.000 δολάρια).
Η προοπτική να σταθεί ως νομπελίστας στο πλευρό του Teddy Roosevelt, της Μητέρας Τερέζας και του Martin Luther King (καλύτερα να μην αναφέρουμε τον Barack Obama) έχει μετατρέψει τον κ. Trump σε « αρχι-ειρηνοποιό». Τους τελευταίους μήνες κομπάζει ότι θα επιφέρει την αρμονία ταχύτερα από τις διαμάχες που μπορούν να προκαλέσουν οι κακοί του κόσμου. Κάπως παράδοξα διεκδικεί τα εύσημα για τον τερματισμό έξι (ή ενίοτε επτά) πολέμων μέσα σε αντίστοιχους μήνες. Μα πού βρίσκει το χρόνο; Στο δικό του μυαλό, τουλάχιστον, φιλία επικρατεί πλέον μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό και της Ρουάντα, δεν υπάρχει παρά μόνο αδελφική αγάπη μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν, τα όπλα θα σιωπήσουν για πάντα στις συγκρούσεις μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, του Ιράν και του Ισραήλ, της Ταϊλάνδης και της Καμπότζης. Οι μετανοημένοι πολεμοκάπηλοι, ανάμεσά τους και ο Binyamin Netanyahu (όχι τόσο μετανοημένος όταν πρόκειται για τη Γάζα), υποστήριξαν τον κ. Trump για το Νόμπελ.
Ωστόσο, για να εξασφαλίσει το βραβείο ο κ. Trump γνωρίζει ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσει τον πιο ακανθώδη πόλεμο από όλους: Την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος έκανε προεκλογική εκστρατεία με την υπόσχεση ότι η ειρήνη θα μπορούσε να επιτευχθεί σε μόλις 24 ώρες. Ακόμα και η Hillary Clinton, κάποτε η νέμεση του κ. Trump, λέει ότι η επίτευξη μιας συμφωνίας που δεν θα περιλαμβάνει νέες εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία θα ήταν άξια του βραβείου.
Αυτή είναι μια ευκαιρία για την Ευρώπη. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει κατά καιρούς δείξει να βαριέται τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αφού μια γρήγορη συμφωνία αποδείχθηκε άπιαστη, φάνηκε έτοιμος να απορρίψει τη σύγκρουση ως «πόλεμο του Biden» και να προχωρήσει. Εάν η αστραφτερή οφθαλμαπάτη του Νόμπελ μπορεί να επαναπροσδιορίσει τη μεσσιανική ματαιοδοξία του προς μια μεγαλύτερη δέσμευση, θα ήταν ευχής έργο. Οι Ευρωπαίοι ελπίζουν ότι τελικά ο κ. Trump θα συνειδητοποιήσει ότι στην πραγματικότητα το εμπόδιο για μια ρεαλιστική συμφωνία είναι η Ρωσία – πριν το ταξίδι του στο Όσλο.
Βέβαια, η επιθυμία του κ. Trump για το Νόμπελ Ειρήνης δεν είναι χωρίς κόστος. Τα σχέδιά του για μια γρήγορη λήξη του πολέμου μπορεί να υπονομεύσουν την επίπονη διαδικασία που απαιτείται ώστε οι μάχες να σταματήσουν οριστικά. Ο πρόεδρος, που ουδέποτε φημίστηκε για την προσήλωσή του στις λεπτομέρειες, δείχνει να αναζητά τον τίτλο του «τερματισμένου πολέμου», αφήνοντας στον Vladimir Putin τα ψιλά γράμμματα. Μια φωτογραφία στον Κήπο των Ρόδων, ωστόσο, δεν αρκεί για τον κ. Zelensky. Αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα είναι σαφείς εγγυήσεις ασφαλείας — εγγυήσεις που η Ουάσιγκτον θα όφειλε να δώσει, αλλά παραμένουν εκνευριστικά ασαφείς. Κι αν οι διαπραγματεύσεις παραταθούν, όπως φαίνεται αναπόφευκτο, ο κ. Trump ίσως θεωρήσει πιο εύκολο να πιέσει το Κίεβο να αποδεχθεί μια δυσμενή ειρήνη, αντί να εξαναγκάσει τη Μόσχα σε μια βιώσιμη.
Πέρα όμως από τη λαχτάρα του για ένα χρυσό μετάλλιο, ο κ. Trump φαίνεται ειλικρινά να απεχθάνεται τους πολέμους (και έχει αστειευτεί ότι ο τερματισμός τους μπορεί να είναι το εισιτήριο για τον παράδεισο). Αν μη τι άλλο, ο κ. Trump ως ειρηνοποιός είναι πιο ευχάριστος στις διαπραγματεύσεις. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες που επισκέφθηκαν τον Λευκό Οίκο, σε αντίθεση με προηγούμενες συναντήσεις, έλαβαν κολακευτικούς επαίνους από τον πρόεδρο. Θα διαρκέσει το θετικό κλίμα μετά τις 10 Οκτωβρίου, όταν το βραβείο ειρήνης απονεμηθεί, αναπόφευκτα σε κάποιον άλλον; Διότι ο υπογράφων το άρθρο θα στοιχημάτιζε ευχαρίστως ότι δεν υπάρχει κανένας λογικός Νορβηγός που θα υποστήριζε τον κ. Trump για οποιοδήποτε βραβείο, πόσο μάλλον αυτό της ειρήνης, καθώς, έχει απειλήσει να εισβάλει σε χώρες, έχει περικόψει την αμερικανική εξωτερική βοήθεια και έχει αναπτύξει στρατεύματα στην ίδια του την πρωτεύουσα.
Αν δεν είναι στο χέρι των Ευρωπαίων ηγετών να απονείμουν στον κ. Trump το Νόμπελ, θα πρέπει να κάνουν το αμέσως καλύτερο: να διακηρύξουν δυνατά ότι υποστηρίζουν τον κ. Trump για το βραβείο με επιστολές υποστήριξης, και να αφήσουν να εννοηθεί ότι «έχουν μιλήσει με το Όσλο». Τέτοιες υποψηφιότητες έχουν μηδενική αξία. Πολλοί περισσότεροι από 100.000 άξιοι, συμπεριλαμβανομένων καθηγητών ιστορίας σε πανεπιστήμια τέταρτης βαθμίδας, μπορούν να προτείνουν όποιον επιλέξουν ως υποψήφιο. Αρκετές εκατοντάδες προτείνονται κάθε χρόνο. Ακόμα και ο Αδόλφος Χίτλερ, προτάθηκε μια φορά. – αν είναι δυνατόν. Ωστόσο, η χειρονομία θα θεωρηθεί θετική από το Μαρ-α-Λάγκο. Αν η Ευρώπη μπορέσει να βρει έναν τρόπο να χρησιμοποιήσει τις αυταπάτες του κ. Trump περί του βραβείου προς όφελός της, μια μικρή φάρσα με τα Νόμπελ μπορεί και να αξίζει τον κόπο.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
