Είναι μια χώρα χωρίς σχεδόν καθόλου δικό της πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, γεγονός που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε μειονέκτημα. Ωστόσο, μέσα σε μια δεκαετία η Ισπανία έχει μεταμορφώσει το ενεργειακό της πλέγμα. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια αντιπροσωπεύουν πλέον περισσότερο από το 40% της συνολικής παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μια χώρα με άφθονη ηλιοφάνεια, το μερίδιο της ηλιακής ενέργειας πρόκειται να αυξηθεί περαιτέρω. Η Ισπανία όχι μόνο έχει καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στην ενεργειακή μετάβαση, αλλά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν μειώσει και το κόστος παραγωγής. Οι αξιωματούχοι της κεντροαριστερής κυβέρνησης του Pedro Sánchez προβάλλουν τη φθηνή ενέργεια ως παράγοντα της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης της χώρας και επισημαίνουν μια σειρά έργων σε εξέλιξη για κέντρα δεδομένων που απαιτούν άφθονη ηλεκτρική ενέργεια.
Αν και η ενεργειακή επανάσταση υπήρξε επιτυχής, δεν έγινε χωρίς προβλήματα. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα τον Απρίλιο, όταν μια υπέρταση σε ηλιακό εργοστάσιο της Εξτρεμαδούρας προκάλεσε αιφνίδια κατάρρευση ολόκληρου του δικτύου, βυθίζοντας την Ιβηρική χερσόνησο στο σκοτάδι για έως και 12 ώρες. Το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών που ακολούθησε δημιούργησε περισσότερη θερμότητα παρά φως. Εκείνο που κατέστη σαφές ήταν ότι το μπλακ άουτ αποκάλυψε τόσο τεχνικές όσο και ρυθμιστικές αποτυχίες. Η ανάγκη άμεσης διόρθωσης τονίστηκε εκ νέου αυτόν τον μήνα, όταν η Red Eléctrica —η κρατικά ελεγχόμενη εταιρεία που κατέχει και διαχειρίζεται το δίκτυο— ανέφερε νέες διακυμάνσεις τάσης και ζήτησε άδεια για να τροποποιήσει τις διαδικασίες λειτουργίας της.
Οι εμπειρογνώμονες του κλάδου λένε ότι υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα. Πρώτον, η προσφορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει αυξηθεί πολύ ταχύτερα από τη ζήτηση, η οποία κορυφώθηκε το 2007 πριν από την οικονομική κρίση. Από τη μία, σύμφωνα με έναν οικονομολόγο της ενέργειας, το ρυθμιστικό καθεστώς της Red Eléctrica την ενθαρρύνει να υπερ-επενδύει στο δίκτυο υψηλής τάσης. Από την άλλη, η οικονομία της Ισπανίας είναι σήμερα πιο αποδοτική στη χρήση της ενέργειας από ό,τι παλαιότερα: βιομηχανίες που καταναλώνουν ενέργεια, όπως η βιομηχανία αλουμινίου, έχουν κλείσει λόγω του υψηλού κόστους του παρελθόντος. Επιπλέον, τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν αργήσει να διαδοθούν σε μια χώρα μεγάλων αποστάσεων με αραιό δίκτυο φόρτισης.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι η προσφορά ηλιακής ενέργειας, η οποία τείνει να είναι υψηλότερη στη μέση της ημέρας, όταν η ζήτηση είναι χαμηλότερη, δεν συνοδεύεται από επαρκείς επενδύσεις σε τεχνολογίες αποθήκευσης και σταθεροποίησης, όπως οι μπαταρίες. Σύμφωνα με τον Luis Rouco, ηλεκτρολόγο μηχανικό στο Πανεπιστήμιο Comillas, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σπάνε τη σχέση μεταξύ της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και του κόστους των καυσίμων, αλλά η διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού σημαίνει ότι εμφανίζονται άλλα κόστη. «Βρισκόμαστε σε μια διαδικασία εκμάθησης».
Η βραχυπρόθεσμη λύση της Red Eléctrica ήταν η αύξηση της χρήσης μονάδων που λειτουργούν με φυσικό αέριο, οι οποίες παρέχουν τη δυνατότητα ενεργοποίησης και να απενεργοποίησης γρήγορα, ανάλογα με τις ανάγκες. Η κυβέρνηση έσπευσε επίσης να λάβει μέτρα για την ενθάρρυνση επενδύσεων σε υποσταθμούς και δίκτυα διανομής για την αύξηση της ζήτησης.
Σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας της Ισπανίας, χάρη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η χονδρική τιμή του ρεύματος το 2024 ήταν 40% χαμηλότερη απ’ ό,τι θα ήταν αν το ενεργειακό πλέγμα είχε παραμείνει όπως το 2019. Όμως η τιμή αυτή αυξάνεται ξανά, εξαιτίας της μεγαλύτερης εξάρτησης από μονάδες φυσικού αερίου. Και θα αυξηθεί περαιτέρω, εκτός αν η κυβέρνηση ανακαλέσει την απόφασή της να κλείσει τα πυρηνικά εργοστάσια της χώρας μεταξύ 2027 και 2035. Τα πυρηνικά, που κάλυψαν το 19% της παραγωγής το 2024, παρέχουν φθηνή, καθαρή και σταθερή ενέργεια. Η Ισπανία απέχει πολύ από το να εγκαταλείψει την ενεργειακή της επανάσταση• έχει όμως ακόμη πολλή ρυθμιστική δουλειά μπροστά της για να τη φέρει εις πέρας.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από το www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
