Ο πρόεδρος της Τουρκίας προσπαθεί να «οστρακίσει» τη δημοκρατία

Ο πρόεδρος Erdogan χρησιμοποιεί τα δικαστήρια κατά του τελευταίου μεγάλου κόμματος της αντιπολίτευσης

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν © EPA/NECATI SAVAS

Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το κύριο κόμμα της τουρκικής αντιπολίτευσης, απέφυγε μια πολιτική σφαίρα στις 24 Οκτωβρίου. Δικαστήριο στην Άγκυρα απέρριψε αγωγή που θα μπορούσε να εκθρονίσει τον ηγέτη του, Ozgur Ozel, και να τον αντικαταστήσει με διορισμένο διαχειριστή. Η υπόθεση στηριζόταν σε ισχυρισμούς πως το συνέδριο του 2023, όπου ο κ. Ozel εξελέγη πρόεδρος, στιγματίστηκε από εξαγορά ψήφων – μια κατηγορία που θεωρήθηκε ευρέως ως πολιτικό τέχνασμα, ενδεχομένως υποκινούμενο από την κυβέρνηση του αυταρχικού προέδρου Recep Tayyip Erdogan.

Παρά την απόφαση του δικαστηρίου ο κ. Ozel προειδοποιεί ότι δεν είναι καιρός για εφησυχασμό. «Αυτό που είχε σημασία σε αυτή την υπόθεση ήταν η διαδικασία, όχι το αποτέλεσμα», λέει, μιλώντας στα κεντρικά γραφεία του κόμματός του στην Κωνσταντινούπολη λίγες ημέρες μετά την ετυμηγορία. «Το έκαναν για να φθείρουν το CHP».

Το χρηματιστήριο της Τουρκίας υποδέχτηκε την είδηση με το μεγαλύτερο ράλι των τελευταίων εβδομάδων. Όμως η «εποχή του κυνηγιού» του CHP δεν φαίνεται να έληξε. Στις 27 Οκτωβρίου οι αρχές εξέδωσαν νέα εντάλματα σύλληψης εναντίον του Ekrem Imamoglu, του υποψήφιου προέδρου του κόμματος, και του πρώην διευθυντή της προεκλογικής του εκστρατείας, ως υπόπτων για κατασκοπεία. Η αστυνομία συνέλαβε επίσης τον εκδότη ενός τηλεοπτικού δικτύου που υποστηρίζει την αντιπολίτευση. Λίγες ώρες αργότερα, ένας κρατικός διαχειριστής διορίστηκε ως το νέο αφεντικό του σταθμού.

Ο κ. Imamoglu βρίσκεται ήδη στη φυλακή, αφότου συνελήφθη τον Μάρτιο με κατασκευασμένες κατηγορίες και απομακρύνθηκε από δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Οι νέες θα τον κρατήσουν εκεί ακόμη περισσότερο. Και τα χειρότερα μάλλον έπονται για το CHP, αν η τελευταία έρευνα μετατραπεί σε έρευνα για τρομοκρατία, μια εξέλιξη που θα μπορούσε να επιτρέψει στον κ. Erdogan και το κόμμα του Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη (AK) να αποσπάσουν από το CHP τον έλεγχο της πόλης που διοικούσε ο κ. Imamoglu από το 2019.

Με ετήσιο ΑΕΠ που ανέρχεται σε περίπου 400 δισ. δολάρια, η Κωνσταντινούπολη αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο της τουρκικής οικονομίας. Ο κ. Ozel θεωρεί απίθανο ο κ. Erdogan να έπαιρνε τον έλεγχό της τόσο απροκάλυπτα. «Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ανεπανόρθωτη ζημιά στην οικονομία, την τουρκική κοινωνία και την πολιτική», λέει. «Δεν θα τολμούσαν να το κάνουν».

Το παλαιότερο κόμμα της Τουρκίας αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου επίθεση. Από τον Μάρτιο εκατοντάδες μέλη του CHP, συμπεριλαμβανομένων των δημάρχων ορισμένων από τις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας, έχουν τεθεί υπό κράτηση. Η καταστολή είναι τέτοια που όταν ο κ. Imamoglu εμφανίστηκε στο δικαστήριο τον Σεπτέμβριο, για να ακούσει κατηγορίες που σχετίζονται με το πανεπιστημιακό του δίπλωμα, ο δικηγόρος του αναγκάστηκε να συμμετάσχει στην ακρόαση μέσω βιντεοκλήσης. Είχε κι αυτός συλληφθεί και μιλούσε από τη φυλακή.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Mansur Yavas, ο δήμαρχος της Άγκυρας, που θεωρείται ο εφεδρικός υποψήφιος του CHP για την προεδρία, θα μπορούσε να είναι ο επόμενος. Οι εισαγγελείς απήγγειλαν πρόσφατα κατηγορίες για υπεξαίρεση σε 14 άτομα, μεταξύ των οποίων νυν και πρώην δημοτικοί υπάλληλοι της Άγκυρας. Τώρα θέλουν να ξεκινήσουν έρευνα εναντίον του κ. Yavas.

Τέτοιες επιχειρήσεις θα πολλαπλασιαστούν ενόψει των γενικών εκλογών, οι οποίες έχουν προγραμματιστεί για το 2028, αλλά αναμένεται να διεξαχθούν νωρίτερα. Η κυβέρνηση του κ. Erdogan φαίνεται αποφασισμένη να μετατρέψει το CHP σε αυτό που ο κ. Ozel αποκαλεί «αντιπολίτευση της Αυτού Μεγαλειότητας». Ωστόσο, δεν έχει την πολυτέλεια να παρασυρθεί. Μια δραματική αύξηση της καταστολής κινδυνεύει να προκαλέσει μαζικές διαμαρτυρίες και αντιδράσεις στην αγορά.

«Η νέα Τουρκία χρειάζεται νέα αντιπολίτευση», δήλωσε ο κ. Erdogan το 2014. Αυτό που τότε ακουγόταν σαν πρόταση ότι το AK άξιζε έναν άξιο αντίπαλο, τώρα ακούγεται σαν απειλή. Ο πρόεδρος φαίνεται να την κάνει πράξη, με την μία δικαστική υπόθεση μετά την άλλη. Βέβαια, το «κλάδεμα» του CHP δεν έχει αποδώσει μέχρι στιγμής τα αναμενόμενα αποτελέσματα. «Εάν η κυβέρνηση μπορούσε να ωθήσει τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης στην απάθεια ή την απογοήτευση, ο κίνδυνος θα ήταν μεγάλος», λέει ο Seda Demiralp, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Isik της Κωνσταντινούπολης. «Αλλά δεν συμβαίνει. Και ο Ozel αξίζει τα εύσημα, επειδή αισθάνονται ότι κάποιος αγωνίζεται γι’ αυτούς, οπότε δεν έχει τελειώσει ακόμη».

© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από το www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.