Καθώς το εμπορικό και στρατιωτικό ενδιαφέρον για το διάστημα συνεχίζει να αυξάνεται, πολλοί στην Ευρώπη έχουν έντονη επίγνωση του κινδύνου να μείνουν πίσω. Την ώρα που ο Economist ετοιμαζόταν για εκτύπωση, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πραγματοποιούσε την τελευταία τριετή συνάντησή του, κατά τη διάρκεια της οποίας οι υπουργοί των 23 χωρών μελών του οργανισμού θα αποφασίσουν για τον προϋπολογισμό του οργανισμού. – οι ηγέτες του ελπίζουν σε τουλάχιστον 22 δισ. ευρώ (26 δισ. δολάρια), από 17 δισ. ευρώ το 2022- και για τα κύρια προγράμματα που αφορούν τη διαστημική εξερεύνηση και την παρατήρηση της Γης. Η σύνοδος αυτή μπορεί και να είναι η πιο σημαντική στην 50χρονη ιστορία του ESA.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι διαστημικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε άνθηση. Μια μελέτη της εταιρείας συμβούλων Roland Berger και της Ένωσης Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) προβλέπει ότι η συνολική αγορά θα αυξηθεί μέχρι, από περίπου 470 δισ. ευρώ το 2024, σε 2 τρισ. ευρώ το 2040, ή περίπου 9% ετησίως. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει τις δαπάνες των κυβερνήσεων και των ερευνητικών οργανισμών, αλλά και των εταιρειών που βασίζονται, για παράδειγμα, στις δορυφορικές επικοινωνίες.
Σε σύγκριση με την Αμερική, η Ευρώπη είναι μια μικρή χώρα όσον αφορά τις διαστημικές επιχειρήσεις. Η αμερικανική κυβέρνηση δαπανά για το διάστημα 77 δισ. δολάρια ετησίως. Ο Kai-Uwe Schrogl, ειδικός σύμβουλος του Josef Aschbacher, του επικεφαλής του ESA, υπολογίζει τις ευρωπαϊκές δαπάνες σε περίπου 10 δισ. δολάρια. Όμως, και οι ιδιωτικές διαστημικές επιχειρήσεις της Ευρώπης βρίσκονται έτη φωτός πίσω από την SpaceX του Elon Musk, για παράδειγμα, η οποία πέρυσι πραγματοποίησε πάνω από τις μισές εκτοξεύσεις πυραύλων παγκοσμίως.
Παρόλα αυτά, ο ESA καταφέρνει να αυξήσει το ενδιαφέρον για τη διαστημική βιομηχανία της Ευρώπης. Έχει υπογράψει συμφωνίες με 72 επενδυτές, μεταξύ των οποίων εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου, τράπεζες και δημόσια ιδρύματα. Πέρυσι οι ευρωπαϊκές διαστημικές νεοφυείς επιχειρήσεις συγκέντρωσαν πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, 56% περισσότερα από ό,τι το 2023. Ο ESA εκτιμά ότι από το 2019 έως το 2024 το μερίδιο των παγκόσμιων ιδιωτικών επενδύσεων στο διάστημα που καταλαμβάνουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες αυξήθηκε από 3% σε 22%, χάρη κυρίως στο ενδιαφέρον από πελάτες του τομέα της άμυνας.
Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και εδώ και καιρό έδρα αρκετών διαστημικών νεοφυών επιχειρήσεων, επιδιώκει επίσης να ενισχύσει τις επενδύσεις στον κλάδο. Αυτόν τον μήνα η κυβέρνηση παρουσίασε την πρώτη της διαστημική στρατηγική, υποσχόμενη, έως το 2030, να διαθέσει 35 δισ. ευρώ στη στρατιωτική διαστημική τεχνολογία. Η Isar Aerospace, η οποία κατασκευάζει πυραύλους για δορυφόρους στο Ottobrunn, στην «Space Valley», ένα βιομηχανικό σύμπλεγμα κοντά στο Μόναχο, είναι μεταξύ εκείνων που ελπίζουν να επωφεληθούν από τις δαπάνες . Ο πρώτος της πύραυλος, που εκτοξεύθηκε στη Νορβηγία τον Μάρτιο, συνετρίβη στη θάλασσα μετά από 30 δευτερόλεπτα, αλλά παρείχε πολύτιμα δεδομένα για μια άλλη εκτόξευση που προγραμματίζεται τους επόμενους μήνες.
Οι γείτονες της Γερμανίας είναι εξίσου δραστήριοι. Αυτόν τον μήνα η Γαλλία παρουσίασε τη δική της νέα διαστημική στρατηγική. Τον Οκτώβριο, μετά από χρόνια διαβουλεύσεων, η Airbus και η Thales, αμφότερες με έδρα τη Γαλλία, και η ιταλική Leonardo συμφώνησαν να συγχωνεύσουν τις διαστημικές τους επιχειρήσεις. Το πρότυπο για την κοινοπραξία είναι η MBDA, μια εταιρεία κατασκευής πυραύλων που δημιουργήθηκε το 2001 από την Airbus, τη Leonardo και την BAE Systems, μια βρετανική αμυντική εταιρεία.
Η Ευρώπη επιθυμεί διακαώς να μειώσει την εξάρτησή της από τις δυνατότητες που της προσφέρει η Αμερική στο διάστημα. Για παράδειγμα, η ήπειρος θα ήθελε να απεξαρτηθεί από το Starlink, την υπηρεσία δορυφόρου-διαδικτύου της SpaceX, η οποία υπήρξε ζωτικής σημασίας στην αμυντική προσπάθεια της Ουκρανίας. Ωστόσο, αυτό δεν θα είναι εύκολο. Η γαλλική Eutelsat, η οποία διαχειρίζεται το OneWeb, έναν ανταγωνιστή της Starlink, λειτουργεί επίσης στην Ουκρανία με γερμανική χρηματοδότηση, αλλά δεν μπορεί να φτάσει την κλίμακα ή τις τιμές της. Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους η ΕΕ ξεκίνησε μια πρωτοβουλία ύψους 10,6 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη του IRIS2, ενός άλλου αστερισμού δορυφόρων, το οποίο θα διαθέτει μόνο 290 δορυφόρους έναντι των 9.100 που διαθέτει σήμερα η Starlink, και θα είναι λειτουργικός το νωρίτερο το 2030.
Η Ευρώπη έχει ήδη κάνει αξιοθαύμαστα πράγματα στο διάστημα: Ο κ. Schrogl επισημαίνει τον Κοπέρνικο, ένα πρόγραμμα παρατήρησης της Γης, και το Galileo, ένα σύστημα δορυφορικής πλοήγησης με μεγαλύτερη ακρίβεια από το αμερικανικό GPS. Η ήπειρος μπορεί να μην φτάσει ποτέ εμπορικά την Αμερική στο διάστημα – αλλά αυτά που διακυβεύονται είναι περισσότερα από τα χρήματα.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από το www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
