THEPOWERGAME
Το τέλος του 2021 προκάλεσε ανάμεικτα νέα στο αντιπυρηνικό πλήθος της Γερμανίας. Στις 6 Δεκεμβρίου η παρέα των ακτιβιστών που συγκεντρώνονταν κάθε μήνα έξω από τον πυρηνικό σταθμό Brokdorf, στη βόρεια Γερμανία, κατά την διάρκεια των 36 ετών της λειτουργίας του, άλλαξε τα συνηθισμένα θερμός με σαμπάνια, καθώς στις 31 Δεκεμβρίου, το Brokdorf, η κατασκευή του οποίου είχε εμπνεύσει μερικές από τις σκληρότερες διαμαρτυρίες στη γερμανική ιστορία, ήταν ένα από τα τρία πυρηνικά εργοστάσια που έκλεισαν οριστικά.
Τα υπόλοιπα τρία θα κλείσουν μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, ολοκληρώνοντας μια πυρηνική έξοδο που διήρκεσε δύο δεκαετίες.
Κι’ ύστερα ήρθαν τα πάνω κάτω. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου, μετά από μήνες αμφιταλαντεύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κυκλοφόρησε ένα σχέδιο ενεργειακής «ταξινομίας» που χαρακτήριζε, υπό προϋποθέσεις, το φυσικό αέριο και την πυρηνική σχάση ως βιώσιμες πηγές ενέργειας.
Η ταξινομία, η οποία πρέπει να οριστικοποιηθεί και στη συνέχεια να εγκριθεί από τις 27 κυβερνήσεις της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχει σχεδιαστεί για να κατευθύνει τις επενδύσεις σε έργα φιλικά προς το κλίμα.
Όμως, αν ο στόχος ήταν να ικανοποιήσει τους πάντες βρίσκοντας χώρο για όλα τα καύσιμα εκτός από τα πιο βρώμικα, πρόδωσε τη Γερμανία. Ο Robert Habeck, αντικαγκελάριος και συν-επικεφαλής του κόμματος των Πρασίνων, χαρακτήρισε το σχέδιο «πράσινο ξέπλυμα», επικαλούμενος ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια και τα πυρηνικά απόβλητα.
Ένας βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), το οποίο ηγείται του κυβερνητικού συνασπισμού, συνέκρινε (ανόητα) τους υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας με τους αντιεμβολιαστές.
Η ατομική σχάση ήταν κάποτε το μέλλον στη Γερμανία. Αυτό συνέβη πριν από την εμφάνιση, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, του πιο ανθεκτικού αντιπυρηνικού κινήματος στον κόσμο.
Ο Jan-Henrik Meyer από το Ινστιτούτο Max Planck για τη νομική ιστορία και τη νομική θεωρία λέει ότι, σε αντίθεση με τις περιβαλλοντικές ομάδες σε ορισμένες άλλες χώρες, οι Πράσινοι της Γερμανίας προέκυψαν απευθείας από την αντιπυρηνική εκστρατεία.
Οι αρχές της καθοδηγούσαν τις ενέργειές τους στα κοινοβούλια των κρατιδίων καθώς και στο εθνικό κοινοβούλιο, με αποκορύφωμα την απόφαση του συνασπισμού SPD – Πράσινων το 2000 να εγκαταλείψουν οριστικά τα πυρηνικά. Το 2010 η Angela Merkel ανέτρεψε εν μέρει εκείνη την απόφαση.
Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, εν μέσω των τεράστιων διαδηλώσεων στον απόηχο της κατάρρευσης του τριπλού αντιδραστήρα στο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, έκανε τη μεγαλύτερη στροφή της καριέρας της και συμφώνησε να κλείσει όλα τα πυρηνικά εργοστάσια της Γερμανίας μέχρι το 2022.
Οι επικριτές μιλάνε για καταστροφή. Η πυρηνική ενέργεια συνεπάγεται σχεδόν καθόλου εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και προσφέρει σταθερή παροχή βασικού φορτίου, σε αντίθεση με τις διαλείπουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αν οι νέες μονάδες είναι ακριβές και δημιουργούν απόβλητα, ο πρόωρος παροπλισμός των παλαιών φαίνεται να είναι αυτοκαταστροφικός, ειδικά όταν η γραφειοκρατία και τα εμπόδια που προκύπτουν επιβραδύνουν την εξάπλωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Βραχυπρόθεσμα, η καύση άνθρακα και φυσικού αερίου μπορεί να αυξηθεί για να καλύψει το έλλειμμα. Παράλληλα, η μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και η ανάγκη για καθαρό υδρογόνο θα απαιτήσει ακόμη περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια, και επομένως μια ακόμη πιο εκτεταμένη εξάπλωση των ανανεώσιμων πηγών.
Πολλοί Γερμανοί αρνούνται ότι η κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας αύξησε τις εκπομπές ρύπων περισσότερο από ό,τι στην αντίθετη περίπτωση.
Οι εκπομπές από την ηλεκτροπαραγωγή έχουν μειωθεί, ακόμη κι’ όταν οι πυρηνικοί σταθμοί έκλεισαν. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν θα είχαν αναπτυχθεί τόσο γρήγορα αν η πυρηνική ενέργεια είχε διατηρηθεί.
«Υπήρξε σαφής σύνδεση μεταξύ της εξόδου από την πυρηνική ενέργεια και της εισόδου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», δηλώνει ο Simon Müller, στέλεχος της Γερμανίας στην ομάδα προβληματισμού Agora Energiewende. Ο συνασπισμός που επεδίωξε να σταματήσει την πυρηνική ενέργεια το 2000 προώθησε παράλληλα τεράστιες επιδοτήσεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο πλαίσιο της Energiewende, ή αλλιώς της ενεργειακής στροφής της Γερμανίας.
Αν οι επιδοτήσεις έβλαψαν τους Γερμανούς καταναλωτές, οι οποίοι επί μακρόν είχαν το ακριβότερο ηλεκτρικό ρεύμα της Ευρώπης, ο υπόλοιπος κόσμος επωφελήθηκε από τα φθηνότερα φωτοβολταϊκά και τις ανεμογεννήτριες που αυτές κατέστησαν δυνατές.
Ωστόσο, η Sonderweg (ξεχωριστή πορεία) της Γερμανίας στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής δεν αρέσει σε χώρες με διαφορετική ιστορία, πολιτική και ενεργειακά μείγματα.
Η Γαλλία ποντάρει πολλά στην πυρηνική ενέργεια, ενώ αρκετές χώρες της κεντρικής Ευρώπης τη βλέπουν ως μέσο απεξάρτησης από τον άνθρακα.
Πολλοί δυσανασχετούν με τον τρόπο που το Βερολίνο κουνάει το δάχτυλο, ιδίως όταν η Γερμανία ενισχύει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Η Γερμανία είναι απίθανο να προσπαθήσει να ανατρέψει τις προτάσεις της Επιτροπής, καθώς θα απαιτούσε μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ, αλλά δεν θα παρεκκλίνει από την αντιπυρηνική και υπέρ του φυσικού αερίου πορεία της: η Επιτροπή δεν έχει άμεσο λόγο στις ενεργειακές επιλογές των χωρών.
Καθώς η ΕΕ επεξεργάζεται νόμους για την υλοποίηση της φιλοδοξίας της να απαλλαγεί από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050 και οι φόβοι για μια ενεργειακή κρίση το χειμώνα αυξάνονται, οι αψιμαχίες της πρωτοχρονιάς προοιωνίζονται μεγαλύτερες αντιπαραθέσεις στη συνέχεια.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
