THEPOWERGAME
Οι ενδιάμεσες εκλογές στην Αμερική πλησιάζουν. Όταν οι ψηφοφόροι προσέλθουν στις κάλπες στις 8 Νοεμβρίου, η άνοδος των τιμών θα είναι το πρώτο θέμα στο μυαλό τους. Ο ετήσιος πληθωρισμός τρέχει λίγο πάνω από το 8%, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 ετών, αλλά και το ανατρεπτικότερο που έχουν βιώσει στη ζωή τους πολλοί ψηφοφόροι.
Για δεκαετίες, ο πληθωρισμός ήταν αρκετά χαμηλός ώστε οι περισσότεροι Αμερικανοί μπορούσαν να τον αγνοήσουν. Τώρα το κόστος του εβδομαδιαίου καλαθιού της νοικοκυράς κυριαρχεί στην καθημερινότητα των ψηφοφόρων – και τροφοδοτεί την οργή τους.
Τα κολοσσιαία μέτρα στήριξης του Joe Biden στις αρχές του 2021 έθεσαν αρχικά τον πληθωρισμό σε πυρετώδη τροχιά, πριν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτινάξει τις τιμές ακόμα περισσότερο. Οι ψηφοφόροι μπορεί σύντομα να τον τιμωρήσουν γι’ αυτή και άλλες κινήσεις που αντιλαμβάνονται ως υπερβολικές.
Σύμφωνα με την εταιρεία δημοσκοπήσεων Pew, τα τέσσερα πέμπτα των Αμερικανών δηλώνουν ότι η οικονομία θα παίξει «πολύ σημαντικό ρόλο» στις αποφάσεις τους σχετικά με την ψήφο τους. Τα τρία τέταρτα «ανησυχούν πολύ» για τις τιμές των τροφίμων και των καταναλωτικών αγαθών.
Ωστόσο, οι συνέπειες των σχεδόν δύο ετών Bidenomics υπερβαίνουν κατά πολύ την αύξηση του πληθωρισμού. Τα Bidenomics αντιμετωπίζουν δύο από τις μεγαλύτερες μακροπρόθεσμες απειλές της Αμερική: την άνοδο μιας ολοένα και πιο αυταρχικής Κίνας και τους διαφαινόμενους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Τον τελευταίο χρόνο ο κ. Biden υπέγραψε τρία νομοσχέδια-ορόσημα, για τις υποδομές, τους ημιαγωγούς και το περιβάλλον, τα οποία μαζί περιλαμβάνουν σχέδια για δαπάνες ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων.
Μαζί με τις εκτελεστικές του ενέργειες, αυτά ισοδυναμούν με μια ολοκληρωμένη βιομηχανική πολιτική. Το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό από οτιδήποτε άλλο από τη δεκαετία του 1980, τότε που το Κογκρέσο έριξε το βάρος του στους κατασκευαστές αυτοκινήτων και τσιπ της Αμερικής.
Τα επόμενα πέντε χρόνια η κυβέρνηση θα μοιράσει 180 δισ. δολάρια σε επιδοτήσεις και φορολογικές πιστώσεις σε τοπικές επιχειρήσεις. Στο 0,7% του ΑΕΠ, αυτό είναι περισσότερο από ό,τι δαπανά η υποτιθέμενη παρεμβατική Γαλλία.
Αυτή η φάση των Bidenomics είναι αξιέπαινη ως προς τους στόχους της, αλλά ο προστατευτισμός της σχεδόν αποτρέπει την επίτευξή τους από την Αμερική. Είναι σαν, έχοντας προσδιορίσει σωστά τον προορισμό του, ο κ. Biden να έχει δέσει τα πόδια του πριν ξεκινήσει. Το κόστος αυτής της κουτσουρεμένης προσέγγισης θα το επωμιστούν τόσο η Αμερική όσο και οι σύμμαχοί της.
Η Αμερική θέλει δικαίως να διατηρήσει το τεχνολογικό της προβάδισμα στην παραγωγή προηγμένων τσιπ έναντι της Κίνας. Η στρατιωτική σημασία των ημιαγωγών αυξάνεται και θα μπορούσε να καταστεί ζωτικής σημασίας καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει τον πόλεμο. Μια άλλη λογική ανησυχία σχετίζεται με την εξάρτηση της Αμερικής από την Κίνα για κρίσιμο εξοπλισμό πράσινης ενέργειας, όπως οι μπαταρίες.
Η εξάρτηση αυτή θα μπορούσε μια μέρα να δώσει στον Xi Jinping τη δυνατότητα να ελέγχει την αμερικανική οικονομία, όπως η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο ενίσχυσε τον Vladimir Putin. Στο εσωτερικό, του ο κ. Biden θέλει να ανακαινίσει τις σκουριασμένες υποδομές και να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Έχει επιδιώξει αυτούς τους στόχους με επιδοτήσεις και κανόνες όπως «Αγοράζω Αμερικανικά», και οι Δημοκρατικοί μπορεί να ελπίζουν ότι κομπάζοντας για την υποστήριξή τους στην εγχώρια μεταποίηση και τις θέσεις εργασίας της μεσαίας τάξης θα μαζέψουν ψήφους στην προεκλογική εκστρατεία.
Το πρόβλημα είναι ότι ο προστατευτισμός είναι ένα δηλητηριώδες χάπι που αποδυναμώνει το όλο εγχείρημα. Πλήττει τόσο τους φίλους όσο και τους εχθρούς, αποδυναμώνοντας τις συμμαχίες καλής πίστης της Αμερικής και ενθαρρύνοντας τους άλλους να απαντήσουν με τον ίδιο τρόπο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Νότια Κορέα διαμαρτύρονται ότι οι αγοραστές των ηλεκτρικών οχημάτων τους δεν θα επωφεληθούν από τις νέες επιδοτήσεις της Αμερικής, οι οποίες θα ευνοούν τα αυτοκίνητα που συναρμολογούνται στη Βόρεια Αμερική και οι οποίες ενδέχεται να παραβιάζουν τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Η Ε.Ε. ετοιμάζει τις δικές της επιδοτήσεις για παραγωγή τσιπ, οι οποίες θα ανταγωνίζονται αμερικανικές σε σπατάλη. Οι προσπάθειες της Αμερικής να προσελκύσει τις ασιατικές χώρες απομακρύνοντας τις από τη σφαίρα επιρροής της Κίνας, για παράδειγμα μέσω του Οικονομικού Πλαισίου Ινδο-Ειρηνικού, της τελευταίας εμπορικής πρωτοβουλίας της στην περιοχή, έχουν υπονομευθεί από την εσωστρέφεια της.
Ο δυτικός προστατευτισμός προσδίδει αξιοπιστία στους ισχυρισμούς του κ. Xi ότι οι δημοκρατίες υποστηρίζουν τους παγκόσμιους οικονομικούς κανόνες μόνο όταν δεν είναι αυτές που τους παραβιάζουν.
Στο εσωτερικό, επίσης, ο προστατευτισμός δυσχεραίνει την επίτευξη των στόχων των Bidenomics. Η επιδότηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που συναρμολογούνται στη Βόρεια Αμερική θα τα κάνει πιο ακριβά και χαμηλότερης ποιότητας, αμβλύνοντας το κίνητρο για πράσινη ανάπτυξη. Οι νέοι νόμοι συχνά απαιτούν από τα έργα να πληρώνουν τους κυβερνητικά επιβαλλόμενους «επικρατούντες μισθούς» ή να χρησιμοποιούν αμερικανικό σίδηρο και χάλυβα.
Το σχέδιο του Υπουργείου Εμπορίου για την κατανομή των επιδοτήσεων για τσιπ υπόσχεται να συμπεριλάβει μια σειρά κοινωνικών προβλημάτων, από την παροχή θέσεων εργασίας στους φτωχούς έως την παροχή βοήθειας σε επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες. Η γραφειοκρατία θα αυξήσει ακόμα περισσότερο το κόστος για τους καταναλωτές και τους φορολογούμενους.
Αντί να υψώνει φραγμούς, η Αμερική θα πρέπει να αποκομίσει τα οφέλη της εξωστρέφειας. Περισσότερη μετανάστευση υψηλής ειδίκευσης θα ενίσχυε τόσο τις βιομηχανίες πράσινης τεχνολογίας όσο και τις βιομηχανίες παραγωγής τσιπ. Η χαλάρωση των κανόνων αδειοδότησης θα μπορούσε να κάνει περισσότερα από τις επιδοτήσεις για να ενθαρρύνει την κατασκευή πράσινων υποδομών.
Οι φορολογικές εκπτώσεις μπορούν να ευνοήσουν τις επενδύσεις. Το ελεύθερο εμπόριο κρίσιμων τεχνολογιών με τους συμμάχους θα καταστήσει φθηνότερη για τον δημοκρατικό κόσμο τόσο την απεξάρτηση από τον άνθρακα όσο και την αποφυγή υπερβολικής εξάρτησης από απολυταρχικά καθεστώτα.
Αν η πρόθεση είναι να παρεμποδιστεί η κινεζική παραγωγή τσιπ, η Αμερική μπορεί να το κάνει χωρίς να επιβαρύνει τη βιομηχανία, όπως δείχνει η πρόσφατη απαγόρευση της πώλησης προηγμένης τεχνολογίας τσιπ στην Κίνα.
Ο κ. Biden θα μπορούσε να απαντήσει ότι πρέπει να εργαστεί εντός των ορίων του πολιτικά εφικτού. Τουλάχιστον τα προστατευτικά του ένστικτα διοχετεύονται προς κάποιους παραγωγικούς σκοπούς: Οι Δημοκρατικοί δεν πέτυχαν τίποτα προσπαθώντας να επιβάλουν ένα ομοσπονδιακό σύστημα ανώτατων ορίων και εμπορίου για τον αποτελεσματικότερο περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Τόσο το νομοσχέδιο για τις υποδομές όσο και το νομοσχέδιο για τους ημιαγωγούς έχουν προσελκύσει διακομματική υποστήριξη. Η υπόσχεση της αναγέννησης της μεταποίησης μπορεί να βοηθήσει τους Δημοκρατικούς να κερδίσουν έδρες που κάποτε φαίνονταν άπιαστο όνειρο.
Τσιπ παντού
Αυτή η σκέψη είναι εσφαλμένη. Βραχυπρόθεσμα, τα κέρδη στη δημοτικότητα των Δημοκρατικών είναι πιθανό να είναι μικρά σε σύγκριση με τη ζημιά από το φόβο των ψηφοφόρων για τον πληθωρισμό. Η ανοικοδόμηση μιας βιομηχανικής βάσης και η ενθάρρυνση της δημιουργίας θέσεων εργασίας μπορεί να είναι δημοφιλείς, αλλά θα συσσωρεύσουν κόστος για τους Αμερικανούς.
Τα Bidenomics μπορεί να βοηθήσουν την Αμερική να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή και την Κίνα, αλλά λιγότερο από όσο θα έπρεπε, λόγω του δαπανηρού και αναποτελεσματικού σχεδιασμού τους. Μεγάλο μέρος της ελκυστικότητας τους προέρχεται από τη λανθασμένη ιδέα ότι η Αμερική πρέπει να επινοήσει τη δική της βιομηχανική πολιτική για να αντιμετωπίσει την αναβολική εκδοχή της Κίνας.
Στην πραγματικότητα, η προβληματική οικονομία της Κίνας και η κατάρρευση του χρηματιστηρίου δείχνουν τα ελαττώματα του συγκεντρωτισμού. Το πλεονέκτημα της Δύσης έγκειται στην κατανόηση των στρατηγικών και οικονομικών πλεονεκτημάτων της εξωστρέφειας. Αν η Αμερική το παραβλέψει, κινδυνεύει να χάσει την τεχνολογική κούρσα.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
