Μόλις πριν από έναν χρόνο, μια παγκόσμια κρίση σε ένα και μόνο μέταλλο φαινόταν ικανή από μόνη της να εκτροχιάσει την ενεργειακή μετάβαση. Το κοβάλτιο, ένα κατ’ εξοχήν σημαντικό ορυκτό για τις μπαταρίες, όχι μόνο εξορυσσόταν με αργούς ρυθμούς για να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των γνωστών αποθεμάτων βρισκόταν στο Κονγκό, μια χώρα γεμάτη αστάθεια, διαφθορά και παιδική εργασία. Φτάνοντας στο σήμερα, η τιμή του μπλε μετάλλου, η οποία είχε υπερδιπλασιαστεί μεταξύ του καλοκαιριού του 2021 και της άνοιξης του 2022, αγγίζοντας τα 82.000 δολάρια ο τόνος, έχει καταρρεύσει στις 35.000 δολάρια, πολύ κοντά στα ιστορικά χαμηλά του.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται εν μέρει στη μειωμένη ζήτηση. Το περισσότερο κοβάλτιο χρησιμοποιείται στις μπαταρίες που τροφοδοτούν τα smartphones, τα tablets και τους φορητούς υπολογιστές. Η όρεξη γι’ αυτές, που ήταν ήδη μεγάλη στη δεκαετία του 2010, αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έκτοτε έχει μειωθεί, καθώς οι άνθρωποι περνούν λιγότερο χρόνο κοιτάζοντας τις οθόνες τους. Έτσι, καθώς η ζήτηση για ηλεκτρονικά ήδη ευρείας κατανάλωσης μειώθηκε, υποχώρησε και η ζήτηση για κοβάλτιο. Ακόμα και η έκρηξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων δεν ήταν αρκετή για να αντισταθμίσει την τάση, καθώς οι κατασκευαστές έκαναν ό,τι μπορούσαν ώστε να μειώσουν τη χρήση του πρώην πανάκριβου μετάλλου.
© The Economist
Ταυτόχρονα, η προσφορά αυξάνεται και μάλιστα γρήγορα. Η Susan Zou, της εταιρείας συμβούλων Rystad Energy, προβλέπει ότι η παραγωγή του Κονγκό θα αυξηθεί κατά 38% φέτος, φτάνοντας τους 180.000 τόνους. Εντυπωσιακότερη είναι η αύξηση των εξαγωγών από την Ινδονησία, οι οποίες φέτος προβλέπεται να φθάσουν τους 18.000 τόνους, ενώ πριν από μερικά χρόνια ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Ο κόσμος θα μπορούσε, με άλλα λόγια, να πνιγεί στο κοβάλτιο.
Σε άλλες αγορές, οι χαμηλές τιμές θα ανάγκαζαν τους παραγωγούς να κλείσουν τα ορυχεία. Όχι για το κοβάλτιο. Η τιμή έχει ήδη πέσει κάτω από το νεκρό σημείο (break-even point) για πολλούς ανθρακωρύχους. Ωστόσο, η Glencore, η μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης στον κόσμο, δήλωσε στις 15 Φεβρουαρίου ότι μπορεί να διατηρήσει την παραγωγή της σχεδόν αμετάβλητη φέτος, αφού την αύξησε το 2022. H ανταγωνίστριά της, China Moly, πρόκειται να ανοίξει μια νέα εγκατάσταση, που έχει τη δυνατότητα να παράγει 30.000 τόνους ετησίως (που ισοδυναμεί με το 16% της παγκόσμιας παραγωγής το 2022). Οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να διαχειριστούν τις χαμηλές τιμές επειδή το κοβάλτιο είναι υποπροϊόν της εξόρυξης χαλκού και νικελίου, τα οποία παραμένουν ακριβά. Οι κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων σε όλο τον κόσμο φλερτάρουν με την Ινδονησία για νικέλιο, ξεκινώντας έργα που θα αποφέρουν επίσης κοβάλτιο. Το τεράστιο ορυχείο της China Moly στο Κονγκό θα παράγει τρεις φορές περισσότερο χαλκό απ’ ό,τι το μπλε μέταλλο.
Φέτος οι τιμές ενδέχεται να αυξηθούν λίγο, καθώς οι κερδοσκόποι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες. Ωστόσο, μετά το 2025 ελλοχεύει ένας άλλος ανασχετικός παράγοντας. Τότε θα αρχίσει να ανακυκλώνεται το πρώτο κύμα μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, που συνήθως διαρκούν έως και οκτώ χρόνια, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για νέες προμήθειες. Ανεξάρτητα από το πόσο γρήγορα επιταχύνεται η ενεργειακή μετάβαση, ο «μπλε χρυσός» είναι απίθανο να λειτουργήσει ως ανασταλτικός παράγοντας.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com.
