Ο Vladimir Putin, η Covid-19 και, προφανώς, η Beyoncé συγκαταλέγονται στους ορκισμένους εχθρούς των κεντρικών τραπεζιτών της Ευρώπης. Και οι τρεις έχουν κατηγορηθεί πρόσφατα για τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, αλλά η Αμερικανίδα τραγουδίστρια φαίνεται μια μάλλον απίθανη μακροοικονομική δύναμη. Οι τιμές των ξενοδοχείων εκτινάχθηκαν στη Σουηδία όταν 46.000 θαυμαστές συνέρρευσαν στη Στοκχόλμη, για την περιοδεία της τον Μάιο. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή της χώρας έφτασε το 9,7% εκείνο τον μήνα, υψηλότερα από το αναμενόμενο. «Η Beyoncé ευθύνεται», δήλωσε ένας τοπικός οικονομολόγος, σαν να την έπιασε στα πράσα. Όμως, αλήθεια, οι περιοδείες των σούπερ σταρ ωθούν τον πληθωρισμό;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, μάλλον όχι. Ο πληθωρισμός υπολογίζεται με τη σύγκριση των τιμών ενός καλαθιού αγαθών και όχι με τη μέτρηση των ξαφνικών αυξήσεων των τιμών σε έναν τομέα, όπως τα ξενοδοχεία. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή της Βρετανίας, για παράδειγμα, περιλαμβάνει σχεδόν 750 αγαθά και υπηρεσίες. Οι συναυλίες, το θέατρο και ο κινηματογράφος έχουν βάρος μικρότερο από 0,8% στο καλάθι. Επομένως, ο πληθωρισμός σε ολόκληρη τη χώρα σπάνια εκτοξεύεται ως αποτέλεσμα ενός και μόνο γεγονότος, εκτός αν πρόκειται για ένα γεγονός τεράστιας κλίμακας. Οι θαυμαστές της Taylor Swift, μιας άλλης ιέρειας της ποπ, αναμένεται να δαπανήσουν περίπου 600 εκατ. δολάρια για εισιτήρια για την τρέχουσα περιοδεία της στην Αμερική -αλλά οι καταναλωτές της χώρας ξόδεψαν σχεδόν 7 τρισ. δολάρια κατά την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Οι περιοδείες είναι big business, αλλά όχι τόσο.
Επίσης, οι αυξήσεις των τιμών στην ψυχαγωγία δεν θα πρέπει να μολύνουν άλλα αγαθά ή υπηρεσίες και να τα κάνουν ακριβότερα. Τα ακριβότερα ξενοδοχεία μπορούν να αντισταθμιστούν από τη μείωση του κόστους αλλού. Για να αντέξουν οικονομικά τα πανάκριβα εισιτήρια (έως και 899 δολάρια για την αμερικανική περιοδεία της κ. Swift), ορισμένοι θαυμαστές θα κάνουν οικονομία σε άλλες απολαύσεις, μειώνοντας τη ζήτηση -και θεωρητικά τις τιμές- για τα αγαθά αυτά για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
Για τις μικρές χώρες, τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά. Ο Tony Yates, οικονομολόγος και πρώην εργαζόμενος στην Τράπεζα της Αγγλίας, εκτιμά ότι οι μικρές χώρες θα μπορούσαν, ως αποτέλεσμα μιας τεράστιας περιοδείας, να δουν μια μικρή, προσωρινή άνοδο του πληθωρισμού. Στη Σιγκαπούρη, μια πόλη-κράτος περίπου 5,6 εκατομμυρίων κατοίκων, τη μοναδική στάση της ποπ σταρ στη Νοτιοανατολική Ασία, η κ. Swift θα δώσει έξι συναυλίες. Θεωρητικά θα μπορούσε να την παρακολουθήσει περίπου το 6% του πληθυσμού (ο υπουργός Παιδείας της χώρας αρνήθηκε πρόσφατα να χορηγήσει στα παιδιά ad hoc σχολικές διακοπές για την περιοδεία, σε περίπτωση που «τροφοδοτούσε περαιτέρω τον πληθωρισμό»). Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι χιλιάδες θαυμαστές της κ. Swift έρχονται αεροπορικώς απ’ όλη την περιοχή, φέρνοντας χρήμα και αυξάνοντας τη ζήτηση, που θα μπορούσε να στραγγαλίσει την προσφορά ξενοδοχείων, ανεβάζοντας τις τιμές αρκετά, ώστε να προκληθεί μια μικρή αύξηση του πληθωρισμού. Οι ντόπιοι μπορεί επίσης να βάλουν χέρι στις αποταμιεύσεις τους, ξοδεύοντας χρήματα που προορίζονται για το μέλλον, μια κίνηση που με τη σειρά της θα μπορούσε να ανεβάσει τις τιμές.
Ακόμα, όμως, και σε μια τέτοια περίπτωση, οποιαδήποτε επίδραση θα ήταν βραχύβια. Όταν οι θαυμαστές αποχωρήσουν, οι τιμές θα πέσουν -τα ξενοδοχεία δεν μπορούν να χρεώνουν τιμές συναυλίας Swift όλο τον χρόνο. Ο πληθωρισμός μπορεί να φανεί αντίστοιχα χαμηλότερος τον επόμενο μήνα. Αυτό σημαίνει, λέει ο κ. Yates, ότι οι εκδρομές είναι μάλλον κάτι που οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν θα πρέπει να διαχειριστούν.
Η τιμή των εισιτηρίων για τα μεγάλα ονόματα ήταν ανέκαθεν υψηλή. Τα εισιτήρια για τη Jenny Lind, μια σοπράνο που περιόδευσε στην Αμερική τη δεκαετία του 1850, κόστιζαν 6 δολάρια το ένα. Ανάγοντας το ποσό στο σήμερα με βάση τον πληθωρισμό, αντιστοιχεί σε περίπου 230 δολάρια. Το μέσο κόστος για να παρακολουθήσει κανείς την κ. Swift είναι 254 δολάρια. Σήμερα, όμως, τα συγκροτήματα επισκέπτονται λιγότερους μικρούς χώρους και παίζουν σε μεγαλύτερα πλήθη. Ένας λόγος είναι ο ανταγωνισμός για τη διοργάνωση μεγαλύτερων και καλύτερων παραστάσεων. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η κ. Swift επέλεξε να δώσει τις μοναδικές της συναυλίες στη Νοτιοανατολική Ασία στη Σιγκαπούρη. Αν υπάρχει ζήτηση, το να μεταφέρει σκηνικά είναι πιο ριψοκίνδυνο και ακριβότερο από το να παίζει πολλές φορές στον ίδιο χώρο. Οι Coldplay και ο Harry Styles, δύο άλλοι μεγάλοι ποπ καλλιτέχνες, ακολουθούν παρόμοια προσέγγιση. Η αλήθεια είναι ότι τα οικονομικά των περιοδειών αλλάζουν -αλλά αυτό δεν πρέπει να ανησυχεί τους περισσότερους κεντρικούς τραπεζίτες.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
