THEPOWERGAME
Ο Άγγλος αρχίατρος Chris Whitty, θυμάται τις γεμάτες ένταση στιγμές της 8ης Δεκεμβρίου του 2020.
Ήταν η μέρα που η Αγγλία έγινε η πρώτη χώρα στην οποία κυκλοφόρησε το εμβόλιο κατά της covid-19 που αναπτύχθηκε από την Pfizer και την BioNTech.
Κοντά τα μεσάνυχτα της πρώτης ημέρας των εμβολιασμών «συζητούσαμε και σκεφτόμασταν «τι έχουμε να διαχειριστούμε εδώ;»
Είχαμε μικρό αριθμό εμβολιασθέντων και ήδη κάμποσα αποσοβηθέντα συμβάντα», δήλωσε ο Δρ Whitty σε πρόσφατη ομιλία του στη Βασιλική Ιατρική Εταιρεία.
Σε κάποιους το εμβόλιο προκάλεσε αναφυλαξία, μια θανατηφόρα αλλεργική αντίδραση, αλλά σπάνια.
Εμφανίστηκε μόνο μία φορά μεταξύ των 22.000 ατόμων που έλαβαν μέρος στην αρχική δοκιμαστική φάση του εμβολίου, και θα μπορούσε να είναι τυχαίο περιστατικό.
Τώρα, με τον εμβολιασμό εκατοντάδων εκατομμυρίων, ο ρυθμός εμφάνισης της γίνεται σαφέστερος: πέντε στο εκατομμύριο.
Ευτυχώς, αυτή η παρενέργεια δεν είναι μόνο εξαιρετικά σπάνια, αλλά εμφανίζεται και αμέσως μετά τον εμβολιασμό, ενώ μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.
Πλέον, όσοι εμβολιάζονται με το εμβόλιο της Pfizer χρειάζεται να παραμείνουν στο εμβολιαστικό κέντρο για 15 λεπτά, σε περίπτωση που…
Θάνατοι από αναφυλαξία που να σχετίζονται με το εμβόλιο δεν υπήρξαν.
Στα εκατομμύρια των εμβολιασμών που πραγματοποιούνται καθημερινά με διάφορα εμβόλια κατά της covid-19, αναπόφευκτα θα προκύψουν και κάποιες σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Στις 7 Απριλίου, οι υγειονομικοί υπεύθυνοι της Βρετανίας και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), ο οποίος ελέγχει τα φάρμακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δήλωσαν ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις που ενδέχεται να συνδέουν το εμβόλιο της AstraZeneca με την εμφάνιση πολύ σπάνιων θρόμβων αίματος στον εγκέφαλο ή την κοιλιακή χώρα.
Οι εμπειρογνώμονες του EMA κατέληξαν στο συμπέρασμά τους μετά από αξιολόγηση 86 αναφερόμενων περιστατικών, 18 εκ των οποίων υπήρξαν θανατηφόρα.
Οι εμπειρογνώμονες της Βρετανίας κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα βασιζόμενοι σε στοιχεία 79 περιστατικών, 19 εκ των οποίων θανατηφόρα.
Τόσο ο EMA όσο και ο Βρετανικός Οργανισμός Φαρμάκων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του εμβολίου υπερτερούν του πιθανού κινδύνου των θρόμβων.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της Βρετανίας, οπλισμένοι ως συνήθως με μερικά ωραία διαγράμματα για την τηλεοπτική τους ενημέρωση, δήλωναν ότι για άτομα κάτω των 30 ετών οι κίνδυνοι και τα οφέλη από το εμβόλιο βρίσκονται σε λεπτή ισορροπία, οπότε ένα διαφορετικό εμβόλιο μπορεί να είναι προτιμότερο.
Η έρευνα για τους ύποπτους θρόμβους από το εμβόλιο της AstraZeneca αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρόκλησης να διαχωριστούν οι παρενέργειες ενός εμβολίου από τα αντίστοιχα επείγοντα ιατρικά συμβάντα που εμφανίζονται σε εκατομμύρια ανθρώπους καθημερινά.
Οι ειδικοί για την ασφάλεια των εμβολίων έχουν δύο τρόπους για να διαπιστώσουν εάν ένα σπάνιο ιατρικό πρόβλημα προκαλείται από κάποιο εμβόλιο, λέει η Kathryn Edwards της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Vanderbilt, στο Νάσβιλ του Τενεσί.
Μπορούν να συγκρίνουν το ποσοστό του στα εμβολιασμένα άτομα έναντι των «φυσιολογικών» ποσοστών που παρατηρούνται στα μη εμβολιασμένα. Μπορούν επίσης να αναζητήσουν ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του υπό διερεύνηση συμβάντος.
Τα πρώτα σημάδια έκαναν την εμφάνισή τους στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν γιατροί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες παρατήρησαν θρόμβους αίματος σε άτομα που πρόσφατα είχαν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της AstraZeneca, μερικά από τα οποία κατέληξαν.
Οι περισσότερες ήταν γυναίκες κάτω των 60 ετών, κάτι που δεν ήταν εξαιρετικά παράδοξο γιατί πολλές χώρες της ΕΕ δεν είχαν αρχικά πειστεί ότι το εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό στους ηλικιωμένους και το χρησιμοποιούσαν κυρίως για βασικές ομάδες εργαζομένων, όπως νοσοκομειακοί, εκπαιδευτικοί και εργαζόμενοι στην κοινωνική μέριμνα – όπου οι γυναίκες αποτελούν την πλειονότητα.
Τα στοιχεία του EMA από τις 22 Μαρτίου έδειξαν ότι η εμφάνιση εγκεφαλικών θρόμβων σε άτομα κάτω των 60 ετών που είχαν εμβολιαστεί με AstraZeneca ήταν ένα περιστατικό ανά 100.000 – υψηλότερο από το συνήθως αναμενόμενο.
Όμως πόσο ακριβώς υψηλότερο είναι δύσκολο να το πούμε. Τα ποσοστά τέτοιων σπάνιων και δύσκολων στη διάγνωση καταστάσεων ποικίλλουν πολύ ανά χώρα, ηλικία και φύλο.
Οι εκτιμήσεις για τη συχνότητα εμφάνισης τέτοιων εγκεφαλικών θρόμβων κυμαίνονται από 0,22 έως 1,57 περιστατικά ανά 100.000 άτομα ετησίως και εμφανίζονται συχνότερα στις νεότερες ηλικίες και τις γυναίκες.
Καθώς οι γιατροί άρχισαν να εξετάζουν ενδελεχώς τα δεδομένα, προέκυψε κάτι περίεργο.
Πολλοί ασθενείς με ύποπτους θρόμβους εξαιτίας του εμβολίου παρουσίαζαν ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων, τα οποία είναι κυτταρικά θραύσματα ειδικών πρόδρομων κυττάρων που κυκλοφορούν στο αίμα.
Η δουλειά τους είναι να σχηματίσουν θρόμβους αίματος (σπεύδουν να φτάσουν στο σημείο που υπάρχουν εκδορές ή άλλη αιμορραγία).
Τα χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων συνεπώς συνήθως οδηγούν σε ανεξέλεγκτη αιμορραγία και όχι θρόμβους.
Με αυτές τις νέες πληροφορίες στη διάθεσή τους, οι ιατρικές ρυθμιστικές αρχές της Βρετανίας έψαξαν στα δεδομένα τους τα άτομα που είχαν εμβολιαστεί και παρουσίαζαν τον ασυνήθιστο συνδυασμό θρόμβων και χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων.
Βρήκαν τέσσερα κρούσματα ανά εκατομμύριο εμβολιασθέντων, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από το αντίστοιχο της ΕΕ.
Μια εξήγηση είναι ότι η Βρετανία, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, είχε χρησιμοποιήσει το εμβόλιο κυρίως σε ηλικιωμένους.
Ο ρυθμός εμφάνισης των θρόμβων στη Βρετανία μειωνόταν σταθερά με την ηλικία. Το σημαντικό εύρημα των ειδικών της Βρετανίας είναι η διαπίστωση ότι οι θρόμβοι εμφανίζονται το ίδιο τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
Αυτός ο συνδυασμός θρόμβων αίματος και χαμηλού αριθμού αιμοπεταλίων είναι κάτι που οι γιατροί γνωρίζουν και να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν, λέει η Jean Marie Connors, αιματολόγος στο Brigham and Women’s Hospital, στη Βοστόνη.
Είναι κάτι αντίστοιχο με αυτό που παρατηρείται σε ορισμένους ανθρώπους στους οποίους χορηγείται ηπαρίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία των θρόμβων αίματος.
Για άγνωστους λόγους, μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν ανοσολογική αντίδραση στην ηπαρίνη, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική πήξη του αίματος που εξαντλεί τα αιμοπετάλια τους. Το εμβόλιο φαίνεται να προκαλεί την ίδια ακριβώς αντίδραση.
Οι Ιατρικοί Σύλλογοι σε αρκετές χώρες έχουν ήδη εκδώσει οδηγίες για τους γιατρούς σχετικά με τον τρόπο εντοπισμού και αντιμετώπισης αυτής της σπάνιας αντίδρασης στο εμβόλιο της AstraZeneca.
Με επαγρύπνηση και κατάλληλη φροντίδα, οι εξαιρετικά σπάνιοι θάνατοι που μπορεί να προκύψουν εξαιτίας του θα γίνουν ακόμα σπανιότεροι.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
