THEPOWERGAME
Όταν η Ισπανία περικύκλωσε για πρώτη φορά τη Θέουτα και τη Μελίλια, τα αποσπασμένα βορειοαφρικανικά της τμήματα, με συρματοπλέγματα, το 1993 και το 1996, ελάχιστοι υποψιάστηκαν ότι η πρακτική αυτή θα γίνει τόσο δημοφιλής. Άλλωστε, η δεκαετία του 1990 ήταν μια αισιόδοξη εποχή στην Ευρώπη, καθώς το Τείχος του Βερολίνου έπεφτε. Δυστυχώς, τα πράγματα άλλαξαν. Μεταξύ του 2014 και του 2023 το συνολικό μήκος των συνοριακών περιφράξεων στην ΕΕ αυξήθηκε από 315 σε 2.163 χιλιόμετρα. Άλλα 245 χιλιόμετρα θα ανεγερθούν φέτος.
Οι φράχτες άρχισαν να γίνονται πολύ δημοφιλείς κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης του 2015-16, η οποία προκλήθηκε από τη Συρία. Τώρα, με τους περιορισμούς της εποχής της πανδημίας να έχουν εξαλειφθεί, η παράτυπη μετανάστευση βρίσκεται σε πλήρη έξαρση. Πέρυσι η Frontex, ο οργανισμός εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, κατέγραψε 380.000 παράτυπες διελεύσεις συνόρων, τον υψηλότερο αριθμό από το 2016. Η Ευρώπη στρέφεται στους φράχτες για να ανακόψει το κύμα και να αντιμετωπίσει τη ρωσική εχθρότητα. Αυτό δεν είναι πουθενά πιο ξεκάθαρο απ’ ό,τι κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της, όπου η Ρωσία και η Λευκορωσία έχουν μεθοδεύσει εισροές μεταναστών στην Πολωνία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και τη Φινλανδία. Όλες οι χώρες απάντησαν με συρματοπλέγματα.
Το κόστος είναι τεράστιο. Η Πολωνία, η οποία αποφάσισε να κατασκευάσει ηλεκτρικό φράχτη κατά μήκος των συνόρων της με τη Λευκορωσία το 2021, δαπανώντας 353 εκατ. ευρώ (407 εκατ. δολάρια) πέρυσι, εξόπλισε τα ρωσικά σύνορά της με κάμερες και ανιχνευτές κίνησης τελευταίας τεχνολογίας έναντι 80 εκατ. ευρώ. Η Φινλανδία θα δαπανήσει 380 εκατ. ευρώ για να περιφράξει, μέχρι το 2026, 200 μόνο χλμ. ή το 15% των συνόρων της με τη Ρωσία, συνολικού μήκους 1.340 χλμ. Το κόστος συντήρησης πρέπει να συνυπολογιστεί.
Οι φράχτες αποτελούν μια αρκετά κακή σχέση ποιότητας-τιμής. Παρ’ όλες τις συσκευές υψηλής τεχνολογίας, τα οχυρωμένα σύνορα της Πολωνίας απέτυχαν να αποτρέψουν την αύξηση των διελεύσεων πέρυσι. Η Σλοβενία κατέβασε τον φράχτη της με την Κροατία το 2022, αφού απέτυχε να μειώσει τον αριθμό των εισερχομένων. Άλλωστε, «κάθε είδους φυσικό εμπόδιο σε μια περιοχή… απλώς μετατοπίζει την κίνηση σε άλλες περιοχές», λέει ο Chris Borowski από τη Frontex.
Η Ευρώπη δεν κατακλύζεται πλέον από μετανάστες. Το 2022 οι μη εγκεκριμένες διελεύσεις αντιπροσώπευαν μόλις το 0,13% όλων των εξωτερικών διελεύσεων στην ΕΕ. Οι περισσότεροι εισέρχονται στην Ευρώπη μέσω της Μεσογείου, όχι μέσω των Βαλκανίων ή των ανατολικών χερσαίων συνόρων. Η μετανάστευση μεγάλης κλίμακας από τη Ρωσία «δεν αποτελεί πολύ μεγάλο κίνδυνο», παραδέχεται ο συνταγματάρχης Marko Saareks, αναπληρωτής επικεφαλής της Συνοριοφυλακής και της Ακτοφυλακής της Φινλανδίας. «Αλλά, ούτως ή άλλως, πρέπει να προετοιμαστούμε».
Η ανησυχία των ψηφοφόρων ανάγκασε τους ηγέτες να δράσουν, έστω και αναποτελεσματικά. Τα τελευταία χρόνια η ΕΕ έχει σκληρύνει τη στάση της στο μεταναστευτικό. Η χρηματοδότηση της Frontex έχει αυξηθεί. Τον Δεκέμβριο οι χώρες-μέλη συμφώνησαν σε ένα νέο μεταναστευτικό σύμφωνο, το οποίο θα διευκολύνει την απέλαση αιτούντων άσυλο που έχουν απορριφθεί. «Υπάρχει βούληση να κάνουμε ό,τι χρειάζεται προκειμένου να κρατήσουμε τους ανθρώπους σε απόσταση», λέει η Helena Hahn από το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής, ένα κέντρο μελετών.
Οι χώρες της Μεσογείου επωμίζονται εδώ και καιρό το βάρος της παράτυπης μετανάστευσης. Το νέο σύμφωνο μπορεί να βοηθήσει (απαιτεί από τις χώρες να δέχονται πρόσφυγες ή να πληρώνουν), αλλά θέτει νομικά και ηθικά αινίγματα για την ΕΕ. Οι φράχτες «είναι η επιτομή της αποτυχίας των μεταναστευτικών πολιτικών του 21ου αιώνα», υποστηρίζει ο Sergio Carrera από το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, ένα άλλο κέντρο μελετών. Εκατοντάδες μετανάστες έχουν πεθάνει στα οχυρωμένα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία. «Η Ευρώπη περιφράσσει τις ευθύνες της απέναντι στους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο», λέει ο κ. Carrera.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
