Ένας πολιτικός υποσχέθηκε να ανοίξει τη φτωχή του χώρα στις ξένες επενδύσεις, ώστε να σταματήσει να εξαρτάται από την ξένη βοήθεια, ενώ ο Tony Blair κουνούσε επιδοκιμαστικά το κεφάλι του. Συνηθισμένο σκηνικό για το Νταβός -εκτός από το γεγονός ότι δύο μήνες νωρίτερα, ο πολιτικός, ο Asaad al-Shaibani (στη φωτογραφία), ήταν μέλος μιας τζιχαντιστικής οργάνωσης που είχε μπει στη μαύρη λίστα του ΟΗΕ. Δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι θα κατέληγε υπουργός Εξωτερικών της Συρίας, εκθειάζοντας τις αρετές της ελεύθερης αγοράς από ένα βουνό στην Ελβετία.
Ωστόσο, υπό μια έννοια, η προσέγγισή του δεν ήταν πρωτότυπη. Σε όλο τον αραβικό κόσμο, οι ισλαμιστές είναι συχνά πιο ένθερμοι καπιταλιστές από τους εθνικιστές αντιπάλους τους. Όταν η Μουσουλμανική Αδελφότητα ανέλαβε την εξουσία στην Αίγυπτο, έκανε αγώνα να προσελκύσει ιδιωτικά κεφάλαια για τα πάντα, από την ενέργεια έως την εκπαίδευση. Το Ennahda, το κύριο ισλαμιστικό κόμμα της Τυνησίας, δέχτηκε περισσότερη κριτική για την προσπάθειά του να ιδιωτικοποιήσει κρατικές επιχειρήσεις, παρά για την προσπάθειά του να εξισλαμίσει την κοινωνία.
Μέρος αυτής της προσέγγισης είναι στρατηγικό. Οι ισλαμιστές που ανέλαβαν την εξουσία τα τελευταία χρόνια το έκαναν έπειτα από λαϊκές επαναστάσεις. Χρειάζονταν να διαφοροποιηθούν από τους προκατόχους τους. Η Συρία υπό το καθεστώς Άσαντ συνδύαζε μια σοβιετικού τύπου διοικητική οικονομία με διαπλεκόμενο καπιταλισμό. Ήταν λογικό οι νέοι ηγέτες να υποσχεθούν κάτι διαφορετικό. Η επιτυχία του φιλικού προς τις επιχειρήσεις Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Τουρκίας, το οποίο ανέλαβε την εξουσία το 2002, αποτέλεσε πρότυπο.
Όταν οι νομοθέτες χρειάζονται θρησκευτική αιτιολόγηση για τις πολιτικές τους, οι κληρικοί είναι πρόθυμοι να την παρέχουν. Η Νταρ αλ-Ιφτά, μια κρατική θρησκευτική αρχή στην Αίγυπτο, υποστηρίζει ότι η προγραμματισμένη οικονομία αντιβαίνει στο Ισλάμ επειδή περιορίζει την προσωπική ελευθερία. Η ιδανική ισλαμική οικονομία, εξηγεί, είναι μια «ελεύθερη αγορά απαλλαγμένη από μονοπώλια, εξαπάτηση» και άλλες αδικίες, χρησιμοποιώντας γλώσσα που θυμίζει περισσότερο τον Adam Smith παρά τον Αl-Shafi’i.
Πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι το Ισλάμ δεν είναι εχθρικό προς τις επιχειρήσεις. Άλλωστε, ο προφήτης Μωάμεθ ήταν και ο ίδιος ένας επιτυχημένος έμπορος. Ένας φόρος γνωστός ως ζακάτ, ο οποίος είναι υποχρεωτικός για τους πιστούς, βοηθά στην αναδιανομή του πλούτου -αλλά, εξαρχής, δεν υπάρχει τίποτα κακό στη συσσώρευσή του. Ο Khairat al-Shater, το πιο ισχυρό στέλεχος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας μετά την αιγυπτιακή επανάσταση, ήταν εκατομμυριούχος που διηύθυνε αλυσίδες παντοπωλείων και καταστημάτων επίπλων.
Ακόμα κι αν η θρησκεία στηρίζει τις ελεύθερες αγορές, ωστόσο, δεν εξηγεί πώς να τις οργανώσει. Τόσο η Μουσουλμανική Αδελφότητα όσο και το Ennahda απέτυχαν να εφαρμόσουν σοβαρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Στα οικονομικά, όπως και στην πίστη, η γνώση των γραφών είναι εύκολη. Η εφαρμογή είναι δύσκολη.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Ο Xi Jinping βγάζει το σπαθί του οικονομικού πολέμου απ’ το θηκάρι
Super Bowl: Χρυσός τελικός 800 εκατ. διαφημιστικών εσόδων για τη Fox
Ζημιές άνω των 11 δισ. στην Ελλάδα από τις κλιματικές καταστροφές
