Με το πλήγμα των δασμών να αναμένεται πως θα γίνει αισθητό στην αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία από το 2026 σε ένα ευμετάβλητο γεωπολιτικό περιβάλλον με υψηλό ρίσκο, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κλάδου προειδοποιούν τις ευρωπαϊκές τράπεζες για την έκθεση τους στις αγορές απέναντι στον Ατλαντικό. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ), η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΙΟΡΑ) και η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) σύστησαν στις ευρωπαϊκές τράπεζες να παραμείνουν σε επαγρύπνηση λόγω των κινδύνων που απορρέουν από την αμερικανική οικονομία, τις γεωπολιτικές εντάσεις, τις εμπορικές διενέξεις και τις απότομες αναταράξεις στις αγορές. Όλοι οι κίνδυνοι είναι αλληλένδετοι.
Η κοινή έκθεση των εποπτικών αρχών της Ε.Ε – Autumn 2025 Joint Committee Report– προηγήθηκε της ετήσιας έκθεσης του ΟΟΣΑ. Ο ΟΟΣΑ διαβλέπει πως η παγκόσμια οικονομία θα επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξης στο 3,2% το 2025 και το 2,9% το 2026 από το 3,3% το 2024 λόγω των δασμών που έχει επιβάλει η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ. Αν και οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ είναι λίγο υψηλότερες σε σχέση με την έκθεση του Ιουνίου, η οικονομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ θα κινηθεί στο 1,8% το 2025 και στο 1,5% το 2026. Ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ και η επενδυτική αβεβαιότητα δεν αφήνει ανέπαφη την Ευρωζώνη, όπου η ανάπτυξη προβλέπεται ότι θα κινηθεί στο 1,2% το 2025 και στο 1,1% το 2026.
Μόλις χθες ανακοινώθηκε, επίσης, ότι η μεταποιητική δραστηριότητα στις ΗΠΑ διαμορφώθηκε στο 53,6 τον Σεπτέμβριο από το 54,6 τον Αύγουστο, δηλαδή χαμηλότερα απ’ ότι αναμένονταν. Όλα αυτά ήρθαν στο φως της δημοσιότητας την ώρα που η διεθνής κοινότητα επεξεργάζεται τη χθεσινή ομιλία του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, στον ΟΗΕ. Εκεί ο Τραμπ επέκρινε ιστορικούς συμμάχους των ΗΠΑ –κυρίως την Ευρώπη- για τις πολιτικές τους στη μετανάστευση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πράσινη μετάβαση και τον πόλεμο στην Ουκρανία, αντανακλώντας μια αντιπαραγωγική πόλωση
Οι ΕΒΑ, ESMA και EIOPA τόνισαν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να ενσωματώσουν τον ευμετάβλητο γεωπολιτικό κίνδυνο στις αξιολογήσεις ρίσκου, να διαμορφώσουν επαρκείς προβλέψεις, να διατηρούν ικανοποιητική ρευστότητα και να βρίσκονται σε επαγρύπνηση. Παράλληλα, όμως, υπογράμμισαν πως το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει δείξει πως είναι ανθεκτικό αλλά οι αμφίρροπες διατλαντικές εντάσεις μεταβάλλουν τους κινδύνους.
Οι δασμοί και οι διακυμάνσεις των ισοτιμιών επηρεάζουν τα εμπορεύματα και τις αγορές συναλλάγματος, ενώ είναι ισχυρές οι διασυνδέσεις της Ευρώπης με τις αγορές των ΗΠΑ. Μια από τις πιο ανησυχητικές παρενέργειες της επιθετικής εμπορικής πολιτικής και της δαπανηρής δημοσιονομικής πολιτικής του Τραμπ είναι ότι ο δείκτης του δολαρίου κινείται περίπου στο χαμηλό τριετίας, αντανακλώντας το πλήγμα εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ και την αβεβαιότητα για την πορεία των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Στην κοινή έκθεση των ΕΒΑ, ESMA και EIOPA γίνεται επίσης αναφορά στην παρακολούθηση των κινδύνων για κυβερνοεπιθέσεις και τη εξάπλωση ρίσκου από τα κρυπτονομίσματα μαζί με άλλα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. Παρόλα αυτά, η κερδοφορία των ευρωπαϊκών τραπεζών παραμένει ισχυρή, ενώ τα συνταξιοδοτικά ταμεία διαθέτουν επάρκεια κεφαλαίων.
Ανάλογη ήταν η αποτίμηση των ευρωπαϊκών τραπεζών από τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor‘s στα τέλη Αυγούστου, τονίζοντας ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις από τους δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ εις βάρος της Ε.Ε, της Βρετανίας και της Ελβετίας. Σε κάθε περίπτωση, οι τράπεζες θα πρέπει να βρίσκονται σε ετοιμότητα για να αποκρούσουν μεσοπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους κινδύνους, διατηρώντας επαρκή κεφάλαια και ισχυρή ρευστότητα.
