Άμεσες πλέον πανευρωπαϊκά θα είναι οι μεταφορές χρημάτων από τις 9 Οκτωβρίου, με τη χώρα μας να έχει εφαρμόσει πολύ νωρίτερα τις άμεσες πληρωμές μέσω του IRIS Payments και να ετοιμάζεται για το επόμενο βήμα: τις άμεσες πληρωμές χωρίς προμήθεια και σε όλες τις επιχειρήσεις (φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα) από την 1η Νοεμβρίου.
Με βάση τον Κανονισμό της ΕΕ 2024/886, η παροχή άμεσων πληρωμών έγινε υποχρεωτική για τις τράπεζες και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών των χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου που παρέχουν μεταφορές πίστωσης σε ευρώ. Οι άμεσες πληρωμές εκτελούνται εντός 10” με ενημέρωση του δικαιούχου και άμεση διαθεσιμότητα των κεφαλαίων. Ο Κανονισμός 2024/886 έθετε δύο ορόσημα:
α) Την 9η Ιανουαρίου 2025, ημερομηνία στην οποία οι τράπεζες ήταν υποχρεωμένες να προσφέρουν στους πελάτες τους την υπηρεσία λήψης άμεσων πληρωμών, ευθυγραμμίζοντας την τιμολόγησή τους και κάνοντας τον έλεγχο των προσώπων/φορέων της συναλλαγής και β) την 9η Οκτωβρίου, κατά την οποία έπρεπε να παρέχουν και την υπηρεσία αποστολής άμεσων πληρωμών, με VoP (Verification of Payee) δηλ. με επαλήθευση του δικαιούχου (δηλ. έλεγχος αντιστοίχισης του IBAN με το όνομα του δικαιούχου).
Άμεσες πληρωμές IRIS με επαλήθευση δικαιούχου
Στην Ελλάδα, από χθες μέχρι και τις 8 Οκτωβρίου, η ΔΙΑΣ (Διατραπεζικά Συστήματα Πληρωμών) σε συνεργασία με τις τράπεζες, κάνουν τα τελευταία τεστ, ώστε από τις 9 του μηνός να μπορούν οι άμεσες πληρωμές να γίνονται και με επαλήθευση δικαιούχου. Στην πράξη, μόλις ο πελάτης θα εισάγει τα δεδομένα για την άμεση πληρωμή, η τράπεζα θα στέλνει ένα αίτημα στην τράπεζα του δικαιούχου της πληρωμής, το οποίο θα ελέγχει αν το καταχωρισμένο όνομα και το IBAN ταιριάζουν. Αυτό θα διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα. Εάν τα δεδομένα δεν ταιριάζουν, θα εμφανίζεται μια προειδοποίηση πριν από την έγκριση της μεταφοράς, με τη βοήθεια ενός «φαναριού»:
«Πράσινο» θα σημαίνει ότι το δηλωθέν όνομα του δικαιούχου και ο κάτοχος του λογαριασμού ταιριάζουν. «Κίτρινο», ότι υπάρχουν μικρές αποκλίσεις, για παράδειγμα τυπογραφικά λάθη. «Κόκκινο», ότι δεν υπάρχει καμία αντιστοιχία. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, οι πελάτες θα πρέπει οπωσδήποτε να είναι προσεκτικοί και, για σιγουριά, να επικοινωνήσουν με τον δικαιούχο της πληρωμής για να αποκλείσουν την απάτη.
Σημειώνεται ότι στην αποστολή χρημάτων μέσω IRIS P2P (μεταφορές μεταξύ ιδιωτών/φίλων) με τις αλλαγές που επέρχονται στις 9 Οκτωβρίου, ο ιδιώτης πριν πατήσει το send για την αποστολή χρημάτων σε άλλον ιδιώτη/φίλο, θα βλέπει πλήρως στο κινητό του το όνομα του παραλήπτη των χρημάτων. Επομένως, πέραν της ταχύτητας στη μεταφορά χρημάτων, θα έχει και τη μέγιστη ασφάλεια, ώστε να προστατευθεί από ατυχήματα βιασύνης ή απάτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΔΙΑΣ ΑΕ είναι από τους πρώτους ευρωπαϊκούς οργανισμούς RVM (Routing & Verification Mechanism) και μάλιστα με υψηλή αξιολόγηση ετοιμότητας για να πραγματοποιεί την επαλήθευση δικαιούχου (το VoP που απαιτεί στις 9/10 ο ευρωπαϊκός κανονισμός 886).
Με την κατάκτηση και του οροσήμου της 9ης Οκτωβρίου, όλες οι μεταφορές χρημάτων εντός ΕΕ θα γίνονται πλέον καθολικά σε πραγματικό χρόνο και με επαλήθευση του δικαιούχου. Ο πελάτης της τράπεζας που θα θέλει να κάνει μία πληρωμή δεν θα είναι αναγκασμένος να περιμένει μέχρι την επόμενη τραπεζική εργάσιμη ημέρα για να προωθηθεί και να καταχωρισθεί η πληρωμή του στον λογαριασμό του δικαιούχου (και αντίστοιχα ο δικαιούχος θα βλέπει άμεσα τα χρήματα στον λογαριασμό του).
Σημειώνεται ότι οι μεταφορές χρημάτων δεν εκτελούνται μόνο άμεσα, αλλά και όλο το εικοσιτετράωρο, 365 ημέρες τον χρόνο, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δωρεάν. Ωστόσο, εάν ένα πιστωτικό ίδρυμα χρεώνει προμήθειες για τις συμβατικές μεταφορές, μπορεί να το κάνει και για την άμεση μεταφορά. Αυτές οι προμήθειες, όμως, δεν επιτρέπεται να είναι υψηλότερες απ’ ό,τι στην κλασική μεταφορά SEPA.
Το προβάδισμα της Ελλάδας για άμεσες πληρωμές στις επιχειρήσεις
Η Ελλάδα εναρμονίστηκε ήδη από το α’ τρίμηνο του 2025 με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2024/886 και πλέον είναι έτοιμη για τη ριζική αλλαγή του τοπίου των ψηφιακών πληρωμών, καθώς από την 1η Νοεμβρίου οι πολίτες θα μπορούν να πραγματοποιούν άμεσες πληρωμές, χωρίς καμία προμήθεια, σε όλα τα φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα. Η νέα δυνατότητα θα δοθεί από το διατραπεζικό σύστημα πληρωμών της χώρας, το IRIS, το οποίο έχει ήδη βρει μεγάλη απήχηση στην ελληνική κοινωνία για άμεσες μεταφορές χρημάτων μεταξύ φίλων (IRIS P2P), από φυσικά πρόσωπα προς ελεύθερους επαγγελματίες (P2B) και πληρωμές σε ηλεκτρονικό κατάστημα (IRIS commerce).
Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι το τέλος Απριλίου οι χρήστες στις άμεσες πληρωμές μεταξύ φίλων (P2P) είχαν ξεπεράσει τα 3,7 εκατομμύρια (αύξηση 45% σε σχέση με τον Απρίλιο 2024), ενώ ο αριθμός τους αναμένεται να ξεπεράσει τα 4 εκατομμύρια το 2025. Από την αρχή του έτους μέχρι και τον Απρίλιο είχαν πραγματοποιηθεί 22,8 εκατομμύρια συναλλαγές P2P (αύξηση 87,5%), με αξία άνω του 1,25 δισ. ευρώ. Αν στους αριθμούς αυτούς συμπεριληφθούν οι πληρωμές σε ελεύθερους επαγγελματίες (P2B) και οι πληρωμές σε ηλεκτρονικό κατάστημα (IRIS commerce), τότε συνολικά από την αρχή του έτους έως το τέλος Απριλίου είχαν πραγματοποιηθεί 27 εκατομμύρια συναλλαγές, αξίας 2,6 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι το 2024 πραγματοποιήθηκαν μέσω IRIS 57,3 εκατομμύρια διατραπεζικές συναλλαγές (αυξημένες κατά 137%), συνολικής αξίας 6,1 δισ. ευρώ (+110%).
Οι άμεσες πληρωμές είναι εντελώς δωρεάν για τους καταναλωτές. Για τις επιχειρήσεις, είναι ένα επιπλέον μέσο πληρωμών, το οποίο παρέχει σημαντικά χαμηλότερες χρεώσεις έναντι των πιστωτικών καρτών. Σήμερα περισσότεροι από 565 χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες χρησιμοποιούν την υπηρεσία IRIS P2B, μέγεθος που προσεγγίζει το απόλυτο σύνολο της αγοράς.
Στο IRIS Commerce έχουν ενταχθεί 8.000 επιχειρήσεις/e-shops, ωστόσο αναμένεται εκρηκτική αύξηση του αριθμού αυτού μέχρι το τέλος της χρονιάς, καθώς θα τεθεί σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου η υποχρεωτική αποδοχή άμεσων πληρωμών απ’ όλες τις επιχειρήσεις λιανεμπορίου (από το μικρότερο κατάστημα μέχρι τη μεγαλύτερη αλυσίδα, συμπληρωματικά με αυτήν των καρτών).
Το επόμενο βήμα στις άμεσες ψηφιακές πληρωμές μέσω IRIS θα γίνει τον Ιανουάριο του 2026 με την αύξηση των ορίων στις συναλλαγές. Σήμερα ο πολίτης μπορεί να πραγματοποιήσει δωρεάν μεταφορά χρημάτων σε φίλο (P2P) ή σε ελεύθερο επαγγελματία (P2B) έως 500 ευρώ ημερησίως, ενώ απεριόριστο είναι το ποσό των άμεσων πληρωμών προς νομικά πρόσωπα (IRIS Commerce). Από τον Ιανουάριο, τα ανωτέρω όρια των 500 ευρώ θα αυξηθούν στα 1.000 ευρώ ημερησίως, με πλαφόν, ωστόσο, τα 5.000 ευρώ μηνιαίως για μεταφορές χρημάτων P2P.
