Ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να απορροφήσει έως και 700 δισ. ευρώ σε καταθέσεις σε περίπτωση μαζικής φυγής κεφαλαίων από τις εμπορικές τράπεζες, προκαλώντας πιεσμένη ρευστότητα σε περίπου δώδεκα ευρωπαϊκές τράπεζες, σύμφωνα με προσομοίωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος των Ευρωπαίων νομοθετών, προκειμένου να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι που θα μπορούσε να επιφέρει η νέα ψηφιακή μορφή του ευρώ, ουσιαστικά ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι εγγυημένο από την ΕΚΤ, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης.
Φυγή προς την «ασφάλεια»: Το δυσμενές σενάριο της ΕΚΤ
Σύμφωνα με τη μελέτη, σε ένα υποθετικό σενάριο μαζικού τραπεζικού πανικού, οι καταθέτες θα απέσυραν 699 δισ. ευρώ από τις τράπεζες της Ευρωζώνης για να τα μεταφέρουν σε ψηφιακά ευρώ, εφόσον το όριο ατομικών διαθεσίμων οριζόταν στις 3.000 ευρώ ανά άτομο.
Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 8,2% των συνολικών καταθέσεων όψεως λιανικής, με μικρότερες τράπεζες και ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύματα να πλήττονται εντονότερα, όπως σημειώνει η ΕΚΤ.
Υπό το ακραίο αυτό σενάριο —το οποίο η ΕΚΤ χαρακτηρίζει «εξαιρετικά απίθανο»— 13 από τις 2.025 τράπεζες που εξετάστηκαν θα εξαντλούσαν τα υποχρεωτικά ταμειακά τους αποθέματα, σύμφωνα με τον δείκτη κάλυψης ρευστότητας (Liquidity Coverage Ratio).
Η Τράπεζα διευκρινίζει πάντως ότι οι εκτιμήσεις αυτές ενδέχεται να υπερεκτιμούν τον κίνδυνο, καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι πολλοί καταθέτες διαθέτουν περισσότερους από έναν λογαριασμούς.
Το βασικό σενάριο: Περιορισμένες επιπτώσεις στις τράπεζες
Στο βασικό της σενάριο —το λεγόμενο «business as usual»— η ΕΚΤ υποθέτει ότι οι καταθέτες δεν θα αξιοποιήσουν πλήρως το επιτρεπόμενο όριο κατοχής ψηφιακού ευρώ. Σε αυτήν την περίπτωση, περίπου 100 δισ. ευρώ θα έφευγαν από τα ταμεία των τραπεζών, χωρίς να διαταραχθεί η ρευστότητά τους.
Η ΕΚΤ προσθέτει ότι ακόμη και αυτή η εκροή θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από τη συνεχιζόμενη μετάβαση από τα μετρητά σε ηλεκτρονικές πληρωμές, που τείνει να ενισχύει τα τραπεζικά υπόλοιπα.
Όρια κατοχής και σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος
Η ΕΚΤ προσομοίωσε επίσης διαφορετικά όρια κατοχής ψηφιακού ευρώ — 500, 1.000, 2.000 και 3.000 ευρώ — καταλήγοντας σε αντίστοιχα μικρότερες εκτιμήσεις εκροών.
«Η ανάλυση επιβεβαιώνει ότι τα όρια κατοχής λειτουργούν αποτελεσματικά ως μηχανισμός περιορισμού των εκροών καταθέσεων από τον τραπεζικό τομέα, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και υποστηρίζοντας τη σωστή διαμόρφωση και εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής», ανέφερε η ΕΚΤ.
Επιπτώσεις στα κέρδη των τραπεζών και ο πολιτικός δρόμος προς το ψηφιακό ευρώ
Η μελέτη καταλήγει ότι ένα όριο 3.000 ευρώ ανά πολίτη θα μπορούσε να μειώσει την απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) των τραπεζών κατά μέσο όρο κατά 30 μονάδες βάσης, με διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα.
Τον περασμένο μήνα, οι υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε. συμφώνησαν σε έναν οδικό χάρτη για την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ, διατηρώντας ωστόσο δικαίωμα λόγου τόσο για την τελική έγκρισή του όσο και για τον καθορισμό των ορίων κατοχής.
