Πού επενδύουν οι τράπεζες, έκρηξη τοποθετήσεων σε ελληνικά κρατικά ομόλογα

Στα 34,3 δισ. οι ελληνικοί τίτλοι στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, υπερδιπλάσιοι σε σύγκριση με την προ πανδημίας εποχή. Οι άλλες επενδύσεις

Ομόλογα © 123rf

Σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου έχουν επενδεδυμένο περίπου το 10% του ενεργητικού τους οι ελληνικές τράπεζες, ενώ έχουν επενδύσει σε κρατικά ομόλογα λοιπών χωρών περίπου το 35% του χαρτοφυλακίου ομολόγων τους. Παράλληλα, μόλις το 1,2% του συνολικού ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών είναι τοποθετημένο σε μετοχικούς τίτλους, συμμετοχές και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), που αναφέρονται στο α’ εξάμηνο 2025, οι τίτλοι εκδόσεως του Ελληνικού Δημοσίου αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα (περίπου 43%) του χαρτοφυλακίου χρεογράφων των ελληνικών τραπεζών σε ενοποιημένη βάση. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών (περίπου 79%) αφορά τίτλους που διακρατούνται μέχρι τη λήξη τους και αποτιμάται στο αποσβεσμένο κόστος (at amortised cost) και όχι στην εύλογη αξία (fair value), επομένως οι ημερήσιες μεταβολές των τιμών δεν επηρεάζουν τη λογιστική αξία τους, ενώ επιπρόσθετα ο κίνδυνος αγοράς για τις τράπεζες μετριάζεται από τις πολιτικές αντιστάθμισης του επιτοκιακού κινδύνου που εφαρμόζουν.

Το σύνολο των τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου (συμπεριλαμβανομένων των εντόκων γραμματίων) που διακρατούν οι ελληνικές τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους ανήλθε τον Ιούνιο του 2025 σε 34,3 δισ. ευρώ (περίπου 10% του ενεργητικού τους), μειωμένο κατά 56 εκατ. ευρώ (0,2%) σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2024, υπερδιπλάσιο, ωστόσο, σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την πανδημία (16,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2019). Η αξία του χαρτοφυλακίου τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου που διακρατεί ο τραπεζικός τομέας σε χαρτοφυλάκια που αποτιμώνται στην εύλογη αξία ανήλθε σε 7,2 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2025, έναντι 4,1 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2024, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 78,2%. Η αξία του εν λόγω χαρτοφυλακίου ως ποσοστού του συνολικού ενεργητικού των τραπεζών αυξήθηκε σε 2,1%, από 1,2% τον Δεκέμβριο του 2024.

Παράλληλα με τις επενδύσεις τους σε ελληνικά ομόλογα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν επενδύσει σε κρατικά ομόλογα λοιπών χωρών περίπου το 35% του χαρτοφυλακίου ομολόγων, ποσοστό που βαίνει αυξανόμενο. H αξία των κρατικών ομολόγων λοιπών χωρών (εκτός Ελλάδος) που διακρατούν οι τραπεζικοί όμιλοι ανήλθε σε 28,3 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2025. Τα εν λόγω ομόλογα αφορούν κατά κύριο λόγο εκδόσεις χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της Ομάδας των 10 (G10) και αποτελούν περίπου το 35% του χαρτοφυλακίου ομολόγων που διατηρούν οι τράπεζες (8,1% του ενεργητικού τους). Τα ομόλογα αυτά κατά το μεγαλύτερο μέρος τους (79,1%) διακρατούνται μέχρι τη λήξη τους και αποτιμώνται στο αποσβεσμένο κόστος (at amortised cost).

Πέραν των κρατικών ομολόγων, οι τράπεζες διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους ομόλογα εκδόσεως υπερεθνικών οργανισμών, τραπεζικά ομόλογα, εταιρικά ομόλογα, καθώς και ομόλογα εκδόσεως μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών οργανισμών. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2025 η αξία των ομολόγων υπερεθνικών οργανισμών διαμορφώθηκε σε 1,6 δισ. ευρώ (μειωμένη κατά 148,6 εκατ. ευρώ ή 8,5%), των τραπεζικών ομολόγων σε 8,4 δισ. ευρώ (μειωμένη κατά 426,2 εκατ. ευρώ ή 4,8%), ενώ των εταιρικών ομολόγων διαμορφώθηκε σε 5 δισ. ευρώ (αυξημένη κατά 306,8 εκατ. ευρώ ή 6,6%). Παράλληλα, οι τράπεζες διατηρούν και λοιπά ομόλογα, κυρίως μη τραπεζικών χρηματοοικονομικών οργανισμών, ύψους 2,9 δισ. ευρώ.

Πέραν των τοποθετήσεών του σε ομόλογα, ο τραπεζικός τομέας έχει έκθεση σε μετοχικούς τίτλους, αμοιβαία κεφάλαια και λοιπές συμμετοχές των οποίων η αξία σημείωσε μικρή αύξηση ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού του. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2025 οι τράπεζες κατείχαν μετοχικούς τίτλους, συμμετοχές και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων συνολικής αξίας 4,3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 1,2% του συνολικού ενεργητικού των τραπεζών, έναντι 3,3 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2024 (1% του συνολικού ενεργητικού του τραπεζικού τομέα).

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν επίσης έκθεση σε συναλλαγματικό κίνδυνο, με την ανοικτή συναλλαγματική τους θέση σε επίπεδο συστήματος να ανέρχεται σε 481 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2025, μειωμένη κατά 77 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024. Οι ελληνικές τράπεζες τον Ιούνιο του 2025 είχαν κυρίως ανοικτές συναλλαγματικές θέσεις σε δολάρια ΗΠΑ (USD) 104 εκατ. ευρώ, λίρες Αγγλίας (GBP) 41 εκατ. ευρώ και ελβετικά φράγκα (CHF) 20 εκατ. ευρώ. Η σχετικά μικρή έκθεσή τους στα παραπάνω κύρια νομίσματα οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι για τη χρηματοδότηση στοιχείων ενεργητικού σε ξένο νόμισμα χρησιμοποιούνται καταθέσεις στο ίδιο νόμισμα, όσο και στη χρήση παραγώγων προϊόντων ανταλλαγής συναλλάγματος (π.χ. FX swaps, cross currency swaps), με αποτέλεσμα να μετριάζεται σημαντικά ο συναλλαγματικός κίνδυνος. Επιπρόσθετα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν έκθεση σε νομίσματα χωρών όπου εδρεύουν οι θυγατρικές τους, τον συναλλαγματικό κίνδυνο των οποίων διαχειρίζονται και αντισταθμίζουν μέσω θέσεων σε παράγωγα προϊόντα σε επίπεδο μητρικής τράπεζας. Σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024, η έκθεση των τραπεζών σε δολάρια ΗΠΑ (USD) αυξήθηκε κατά 48 εκατ. ευρώ, ενώ μειώθηκε σε ελβετικά φράγκα (CHF) κατά 39 εκατ. ευρώ και σε λίρες Αγγλίας (GBP) κατά 40 εκατ. ευρώ.