«Γκάζι» στις ρυθμίσεις οφειλών θα πατήσουν το 2026 οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, με παράλληλο στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του πελάτη, αξιοποιώντας περαιτέρω την τεχνητή νοημοσύνη. Ταυτόχρονα, έντονη είναι η κινητικότητα ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την διάθεση στην αγορά των ακινήτων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των servicers.
Μέχρι στιγμής η «συνταγή» για την διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που ακολουθούν οι servicers περιλαμβάνει αναλογία 80% ρυθμίσεων και 20% πλειστηριασμών. Μάλιστα, η εγκρισιμότητα των ρυθμίσεων μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού κινείται στον υψηλό μέσο όρο του 82,1%, όπως έδειξαν τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για τον μήνα Οκτώβριο και για τους 10 πιστωτές με τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων. Για τους τέσσερις μεγάλους servicers η εγκρισιμότητα των ρυθμίσεων ανέρχεται σε 95% για την Intrum, 85% για την doValue και την Cepal και 96% για την Qquant.
Ρυθμίσεις vs Πλειστηριασμοί
Καθώς το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται και παράλληλα στόχος είναι να ενισχυθούν οι ανακτήσεις οφειλών και να εξυγιανθούν πλήρως οι «κόκκινοι» δανειολήπτες, οι εταιρείες διαχείρισης θα αυξήσουν περαιτέρω τις ρυθμίσεις οφειλών το 2026, με στόχο η αναλογία τους να φτάσει στο 90% από 80% σήμερα και αντίστοιχα να μειωθεί η διενέργεια πλειστηριασμών στο 10% από 20%. Πηγές από την αγορά των servicers αναφέρουν ότι οι στόχοι των ανακτήσεων σε επίπεδο μεγάλων επιχειρήσεων και συναινετικών ρυθμίσεων έχουν σε γενικές γραμμές επιτευχθεί. Πρόβλημα εντοπίζεται στις ρευστοποιήσεις των καλυμμάτων, όπου οι ανακτήσεις υπολείπονται των προσδοκιών.
Σημειώνεται ότι από πλευράς κόστους/οφέλους οι πλειστηριασμοί δεν είναι συμφέροντες ούτε για τις ίδιες τις εταιρείες διαχείρισης, οι οποίες έχουν ήδη υψηλό απόθεμα ακινήτων που πρέπει να διαθέσουν στην αγορά. Η Intrum μαζί με την Τράπεζα Πειραιώς διαχειρίζονται περίπου 10.000 ακίνητα, η doValue περίπου 3.500-4.000, η Εθνική Τράπεζα περίπου 4.000, η Eurobank περίπου 1.800-2.000 και η Alpha Bank με την Cepal περίπου 2.500-3.000 ακίνητα, ενώ ακίνητα διαθέτουν και μικρότερες τράπεζες και servicers.
Η task force για τα θέματα των ανακτήσεων
Το οξύ στεγαστικό πρόβλημα και η έλλειψη προσφοράς στέγης σε σχέση με την ζήτηση, έχουν θέσει στο επίκεντρο και την άρση των εμποδίων προκειμένου να ακίνητα αυτά να πέσουν το συντομότερο στην αγορά, εξισορροπώντας και τις τιμές. Τόσο για το θέμα αυτό, όσο και για την επιτάχυνση των ανακτήσεων με το «βλέμμα» στις εγγυήσεις του «Ηρακλή» είχε πραγματοποιηθεί στο τέλος Αυγούστου συνάντηση με τη συμμετοχή Υπουργείου Οικονομικών, Υπουργείου Δικαιοσύνης, Τράπεζας της Ελλάδος, ΟΔΔΗΧ, τραπεζών και servicers. Στη συνέχεια συγκροτήθηκε task force υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, στην οποία μετέχουν οι κ.κ. Ιωάννης Γερμανός και Σωκράτης Μεριανός από την πλευρά του Υπουργείου Δικαιοσύνης, οι κ.κ. Ιωάννης Τσικριπής και Ελένη Φωτεινού από την πλευρά της Τράπεζας της Ελλάδος, οι κ.κ. Αλεξάνδρα Φατσέα (Intrum) και Θόδωρος Καλαντώνης (doValue) από την πλευρά των servicers και η κα Θεώνη Αλαμπάση, Γενική Γραμματέας Ιδιωτικού Χρέους από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών.
Η Επιτροπή αναμένεται να συνεδριάσει εκ νέου στις 15 Δεκεμβρίου, με τα θέματα που επεξεργάζεται να δείχνουν σημαντική πρόοδο. Υπενθυμίζεται ότι στην ατζέντα της Επιτροπής είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών σε Κτηματολόγια, Υποθηκοφυλακεία, Πολεοδομίες, αλλά και στη δικαστική διαδικασία, ώστε να μειωθεί ο χρόνος που ένα ακίνητο μπορεί να βγει στην αγορά. Σήμερα ο χρόνος αυτός μπορεί να φτάσει και τα δύο έτη, με επιδίωξη όλων των μερών να είναι ο χρόνος αυτός να μειωθεί αρχικά στους 18 μήνες και κατόπιν στους 12. Σημειώνεται ότι σημαντική πρόοδος καταγράφεται στις ταχύτητες του Κτηματολογίου, όπου οι χρόνοι έχουν μειωθεί έως και κατά 25%.
Επιπλέον, οι servicers έχουν ζητήσει να αντιμετωπιστεί η κατάχρηση στην άσκηση ανακοπών στους πλειστηριασμούς, η οποία λειτουργεί αποτρεπτικά για τους αγοραστές/επενδυτές. Ο πλειστηριασμός ακινήτου μπορεί να γίνει μετά από 7 μήνες από την κατάσχεση (στην πράξη, συνήθως 8 μήνες) και στον ενδιάμεσο χρόνο το σύνηθες είναι ο οφειλέτης να ασκεί ανακοπή κατά της διαδικασίας ώστε να αποφύγει τον πλειστηριασμό. Έτσι, κάποιος τρίτος που επιδιώκει να αγοράσει ακίνητο από πλειστηριασμό ή θα δανειοδοτηθεί για να συμμετάσχει στον πλειστηριασμό, δεν γνωρίζει αν θα αποκτήσει τελικά το ακίνητο και για να το πάρει θα πρέπει να κάνει άλλη διαδικασία εκτέλεσης. Σημειώνεται ότι ποσοστό 15% – 20% των δανειοληπτών ασκεί ανακοπές κατά των πλειστηριασμών και αυτή τη στιγμή υπάρχουν δικάσιμες που έχουν οριστεί για το 2032. Μόλις το 2% των δανειοληπτών δικαιώνεται από τα δικαστήρια για τις ασκηθείσες ανακοπές.
Οι οφειλέτες του νόμου Κατσέλη
Κρίσιμο θέμα που επεξεργάζεται η Επιτροπή είναι και το θέμα των οφειλετών του νόμου Κατσέλη (ν.3869/2010). Όπως έχει γράψει ειδικότερα το powergame.gr, οι servicers έχουν ζητήσει να ενεργοποιηθεί η απόφαση των δικαστηρίων για την αντιμετώπιση των οφειλετών του νόμου Κατσέλη και τις δευτερεύουσες κατοικίες τους. Συγκεκριμένα, οι οφειλέτες που έχουν υπαχθεί στον νόμο 3869/2010 για να σώσουν την πρώτη κατοικία τους από πλειστηριασμό, έχουν πάρει δικαστικές αποφάσεις για καταβολή χαμηλών δόσεων για την αποπληρωμή των δανείων τους. Ωστόσο, στην περίπτωση που οι δανειολήπτες αυτοί έχουν και δεύτερη ή και τρίτη κατοικία, οφείλουν παράλληλα να την εκποιήσουν για την αποπληρωμή του δανείου. Όσο παράλογο και αν ακούγεται, στην προστασία του ν. Κατσέλη βρίσκονται περίπου 10.000 ακίνητα, αξίας 300 εκατ. ευρώ, τα οποία αποτελούν δευτερεύουσες κατοικίες τις οποίες οι προστατευόμενοι δανειολήπτες αξιοποιούν οι ίδιοι ή εκμεταλλεύονται νοικιάζοντάς τις.
Σημειώνεται ότι σε αναμονή βρίσκονται οι εταιρείες διαχείρισης και για το αποτέλεσμα της πιλοτικής δίκης για τον υπολογισμό των τόκων του νόμου Κατσέλη. Η απόφαση του Αρείου Πάγου για το διαφιλονικούμενο ζήτημα του εκτοκισμού των δανείων αυτών θα δημιουργήσει τετελεσμένο για 200.000 δανειολήπτες του νόμου Κατσέλη, με περίμετρο δανείων 7 δισ. ευρώ. Απόφαση που θα αποδεχτεί ο εκτοκισμός να γίνεται μόνο στην καθυστερούμενη δόση και όχι στο σύνολο της οφειλής, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ζημία 1 δισ. ευρώ για τις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων.
Οι σχολάζουσες κληρονομιές
Η Επιτροπή εξετάζει επίσης το θέμα των σχολάζουσων κληρονομιών. Όπως έχουν επισημάνει οι servicers, η καθυστέρηση στον διορισμό κηδεμόνων σχολάζουσων κληρονομιών εμποδίζει την είσπραξη απαιτήσεων και στερεί έσοδα από το Δημόσιο. Προτείνεται η θεσμοθέτηση προσωρινού κηδεμόνα με δικαστική απόφαση που θα επιτρέψει την πρόοδο της εκτέλεσης χωρίς δημοσιονομική επιβάρυνση.
Στα σημαντικά ζητούμενα προκειμένου να ενισχυθεί η επικοινωνία με τους οφειλέτες και να αυξηθούν οι ρυθμίσεις από τους servicers είναι και η παροχή δυνατότητας στις εταιρείες διαχείρισης να αποκτήσουν στοιχεία επικοινωνίας 2.500.000 οφειλετών, κάνοντας χρήση των στοιχείων που διαθέτουν οι αρχές. Και αυτό, διότι παρά την θεσμοθέτηση της δημιουργίας ψηφιακών πλατφορμών από τους servicers για την επικοινωνία με τους πελάτες τους, ελάχιστοι είναι αυτοί που μπαίνουν στις πλατφόρμες δίνοντας τα στοιχεία επικοινωνίας τους.
Η εμπειρία δείχνει ότι οι στόχοι σε επίπεδο μεγάλων επιχειρήσεων και συναινετικών ρυθμίσεων έχουν σε γενικές γραμμές επιτευχθεί.
Εκεί που υπάρχει πρόβλημα είναι στις ρευστοποιήσεις των καλυμμάτων, όπου οι ανακτήσεις υπολείπονται των προσδοκιών. Οι καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη, η πολυπλοκότητα των διαδικασιών και η κοινωνική αντίδραση καθιστούν το κομμάτι αυτό από τη φύση του το πιο δύσκολο.
