Η παγκόσμια οικονομία μπαίνει στο 2026 με τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες να ακολουθούν πλέον εντελώς διαφορετικές στρατηγικές.
Εκεί όπου πριν από έναν χρόνο η μάχη κατά του πληθωρισμού ένωνε τις αποφάσεις τους, σήμερα η Ευρώπη, η Βρετανία και η Ιαπωνία κινούνται σε αποκλίνουσες κατευθύνσεις, αντανακλώντας τις διαφορετικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες τους.
Στην ευρωζώνη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε για τέταρτη συνεχόμενη φορά να διατηρήσει τα επιτόκια αμετάβλητα. Ο πληθωρισμός βρίσκεται κοντά στον στόχο του 2% και η οικονομική δραστηριότητα δείχνει μεγαλύτερη αντοχή απ’ ό,τι αναμενόταν.
Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις της ΕΚΤ, η ανάπτυξη αναμένεται να ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια, με βασικούς μοχλούς τις επενδύσεις και τις αυξημένες δημόσιες δαπάνες για υποδομές και άμυνα.
Παρά τη σχετική σταθερότητα, η εικόνα δεν είναι ομοιόμορφη. Η Γερμανία συνεχίζει να αποτελεί αδύναμο κρίκο, με τη βιομηχανία της να υποχωρεί, ενώ άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις. Η Ευρώπη, με λίγα λόγια, κρατά στάση αναμονής, προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάπτυξη και στον έλεγχο των τιμών.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα ακολουθεί πιο προσεκτική γραμμή. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν επιβράδυνση της αγοράς εργασίας και αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, αλλά όχι χωρίς ασάφειες.
Η Fed αποφεύγει προς το παρόν σαφείς δεσμεύσεις για πρόσθετες μειώσεις επιτοκίων, καθώς μέρος της βελτίωσης στα στοιχεία οφείλεται σε τεχνικούς παράγοντες και ελλιπή δεδομένα. Το αποτέλεσμα είναι μια στάση αναμονής, με τις αγορές να προσπαθούν να μαντέψουν πότε και πόσο γρήγορα θα ξεκινήσει η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Βρετανία και Ιαπωνία σε αντίθετα άκρα
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το σκηνικό είναι διαφορετικό. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν επιβράδυνση της οικονομίας και εξασθένηση της αγοράς εργασίας. Η Τράπεζα της Αγγλίας απάντησε μειώνοντας τα επιτόκια στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων σχεδόν τριών ετών. Το μήνυμα είναι ότι η στήριξη της οικονομίας έχει πλέον προτεραιότητα, αν και οι αξιωματούχοι ξεκαθαρίζουν πως οι επόμενες κινήσεις θα γίνουν με προσοχή.
Στην άλλη άκρη του φάσματος βρίσκεται η Ιαπωνία. Η κεντρική της τράπεζα αύξησε το βασικό επιτόκιο στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών, αποτελώντας τη μοναδική μεγάλη οικονομία που συνεχίζει να ανεβάζει το κόστος δανεισμού.
Η απόφαση βασίζεται στην ενίσχυση των μισθών και στην εκτίμηση ότι η χώρα αφήνει οριστικά πίσω της τον αποπληθωρισμό. Παρ’ όλα αυτά, οι αγορές περίμεναν πιο επιθετικά μηνύματα, γεγονός που αποδυνάμωσε το γεν.
Μικρότερες οικονομίες, κοινά διλήμματα
Σε πολλές αναδυόμενες αγορές, οι κεντρικές τράπεζες κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, μειώνοντας τα επιτόκια για να στηρίξουν την ανάπτυξη.
Χώρες όπως η Χιλή, η Ταϊλάνδη και το Πακιστάν χαλαρώνουν τη νομισματική τους πολιτική, ενώ άλλες προτιμούν να περιμένουν, φοβούμενες νέες πληθωριστικές πιέσεις.
Η μεγάλη εικόνα δείχνει έναν κόσμο όπου δεν υπάρχει πια μία ενιαία συνταγή. Οι αποφάσεις για τα επιτόκια εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας.
Για πολίτες και επιχειρήσεις, αυτό σημαίνει μεγαλύτερη αβεβαιότητα: το κόστος δανεισμού, οι επενδύσεις και η ανάπτυξη θα διαμορφώνονται διαφορετικά από περιοχή σε περιοχή, σε μια παγκόσμια οικονομία που κινείται πλέον με πολλαπλές ταχύτητες.
