Τριακόσιες ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα των επιτοκίων καταθέσεων προσφέρει σήμερα η αγορά σε εναλλακτικές τοποθετήσεις, «ανατρέποντας» τη λογική ότι η υψηλή απόδοση συνδέεται απαραίτητα με ρίσκο. Και αν αυτό φαντάζει εντυπωσιακό είναι το κάτω επίπεδο ενός μέσου όρου που μπορεί άνετα να σκαρφαλώσει στο 4%, δηλαδή στις 400 ποσοστιαίες μονάδες.
Το αποταμιευτικό κοινό, πιο ενήμερο και εκπαιδευμένο από ποτέ, αναζητά καλύτερες αποδόσεις για τη διαθέσιμη ρευστότητά του, με κύριο γνώμονα την απουσία ρίσκου ή τη διαμόρφωση του κινδύνου σε χαμηλά «ανεκτά» επίπεδα. Σήμερα η αγορά διαθέτει μια ποικιλία προϊόντων που απευθύνονται σε μια ευρεία γκάμα αποταμιευτών.
Βασικές επιλογές αποτελούν:
- οι προθεσμιακές καταθέσεις
- τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου
- τα αμοιβαία κεφάλαια που συνδέονται με διανομή μερίσματος
και όταν το ρίσκο μεγαλώνει:
- τα προγράμματα που επενδύουν σε προϊόντα προστασίας κεφαλαίου, όπου εκεί ο κίνδυνος είναι η όποια πιθανότητα χρεοκοπίας του εκδότη.
Όλες αυτές οι εναλλακτικές, που απευθύνονται στο μέσο αποταμιευτή (διαφορετικά η βεντάλια των επιλογών διευρύνεται με άλλες προτάσεις), έχει ως προϋπόθεση ότι τα χρήματα, έστω για ένα μικρό διάστημα, θα παραμείνουν «κλειδωμένα». Έστω και για ένα τρίμηνο. Υπάρχουν βέβαια
προϊόντα τόσο στις προθεσμιακές όσο και στα αμοιβαία κεφάλαια που μπορεί να έχουν τη δυνατότητα πρόωρης ρευστοποίησης, χωρίς πέναλτι.
Μία από τις τελευταίες τάσεις είναι τα έντοκα γραμμάτια και αυτό διότι η διαδικασία έχει γίνει ακόμη πιο εύκολη. Σε αντίθεση με παλαιότερα όπου οι αγοραπωλησίες των τίτλων αυτών γίνονταν δευτερογενώς, σήμερα μπορεί το κοινό να τα αγοράσει απευθείας, αρκεί αν έχει ανοίξει μερίδα (λογαριασμό) στη Τράπεζα ή τη χρηματιστηριακή του.
Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι οι τόκοι είναι αφορολόγητοι (ενώ στις προθεσμιακές φορολογούνται με 15%) και ότι υπάρχουν διάφορες διάρκειες επένδυσης ( 3,6 ,12 μηνών). Οι αποδόσεις τους πλησιάζουν το 4% ( η τελευταία έκδοση 27/9 ήταν στο 3,90% για έντοκα 6 μηνών) και το ελάχιστο ποσό μπορεί να είναι της τάξεως των 5.000 ευρώ. Το μειονέκτημα είναι… το πλαφόν επένδυσης στα 15.000 ευρώ.
Με ποσά 10.000 ευρώ και άνω μπορεί κάποιος να επενδύσει στα εγγυημένου τύπου επενδυτικά προϊόντα (ήδη έχουν ανακοινώσει η Εθνική και η Πειραιώς αντίστοιχες προτάσεις) με το μόνο ρίσκο αυτό του εκδότη. Εδώ η φιλοσοφία είναι μια εγγυημένη ελάχιστη απόδοση, π.χ. 0,50% με δυνατότητα να κλιμακωθεί πολύ πιο υψηλά ανάλογα με την πορεία του δείκτη με τον οποίο συνδέεται.
Μια ενδιάμεση πρόταση είναι αυτή των αμοιβαίων κεφαλαίων που συνδυάζουν καταβολή μερίσματος. Είναι τα προϊόντα με τα οποία απάντησαν οι τράπεζες στην κριτική που δέχτηκαν προ μηνών για τα μηδενικά επιτόκια στους λογαριασμούς πρώτης ζήτησης (τα ταμιευτήρια). Έχουν το ρίσκο που έχει κάθε αμοιβαίο κεφάλαιο (της χρεοκοπίας του εκδότη και του μη εξασφαλισμένου κεφαλαίου) αλλά υπόσχονται υψηλές αποδόσεις μέσω διασποράς του χαρτοφυλακίου επενδύσεων. Την ίδια στιγμή προσφέρουν το πλεονέκτημα μιας μερισματικής πολιτικής που αντιστοιχεί σε επιστροφή κεφαλαίου με απόδοση 3-3,5%, επιτρέποντας στον μεριδιούχο να έχει ένα επιπλέον σταθερό εισόδημα, πέραν της υπεραξίας της επένδυσης. Σε αυτά τα προϊόντα, ο χρόνος είναι σύμμαχος.
Και τέλος, οι all time classic καταθέσεις προθεσμίας, που δεν έχουν την ελκυστικότητα που είχαν παλαιότερα (πριν μία 15αετία)- εξ ου και δυσκολεύουν το στόχο των τραπεζών να διπλασιάσουν το μερίδιό τους σε αυτή την κατηγορία. Σίγουρα βέβαια αποτελούν ένα ασφαλές καταφύγιο, χωρίς κανένα ρίσκο, είναι απολύτως εγγυημένες από το Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων (100.000 ευρώ ανά τράπεζα ανά φυσικό πρόσωπο) όμως οι τόκοι τους φορολογούνται. Επίσης, οι αποδόσεις τους είναι στο ήμισυ των εντόκων. Συνήθως κυμαίνονται κάτω από το 1% για μικρά ποσά και διάρκειες. Υπερβαίνουν το 1,5%-2% για πραγματικά μεγάλα ποσά (π.χ. 500.000 ευρώ) και για διάρκεια π.χ. 18 ή 24 μηνών. Μια επιπλέον διαφοροποίηση παρατηρείται από τον ανταγωνισμό μεγάλων και μικρών τραπεζών.
