Μια νέα μελέτη των Ομοσπονδιακών Τραπεζών της Νέας Υόρκης και του Σαν Φρανσίσκο καταλήγει στο συμπέρασμα πως η Fed δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να επιστρέψει το βασικό της επιτόκιο στο μηδέν τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Bloomberg, οι ερευνητές εκτιμούν ότι υπάρχει 9% πιθανότητα το επιτόκιο να φτάσει στο λεγόμενο «κατώτατο μηδενικό όριο» (zero lower bound – ZLB) εντός επταετίας.
Το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας που χαρακτηρίζει σήμερα τις προσδοκίες για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων αποτελεί βασικό παράγοντα που διατηρεί το ρίσκο του ZLB υψηλό, ακόμα και αν οι τρέχουσες τιμές και οι προσδοκίες δείχνουν ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σχετικά υψηλά στο προσεχές μέλλον.
«Σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, τα σημερινά δεδομένα δείχνουν υψηλότερα αναμενόμενα επίπεδα μελλοντικών επιτοκίων», έγραψαν ο Ουίλιαμς και οι συν-συγγραφείς του. «Ωστόσο, ο κίνδυνος επιστροφής στο μηδενικό όριο παραμένει σημαντικός σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας των τελευταίων ετών, και βρίσκεται σε παρόμοια επίπεδα με εκείνα του 2018».
Μηδενικά επιτόκια δύο φορές μέσα στον 21ο αιώνα
Η Fed έχει φτάσει στο μηδενικό επιτόκιο δύο φορές τις τελευταίες δεκαετίες: πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2008, κατά τη διάρκεια της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο εύρος 0%-0,25% με στόχο την τόνωση της οικονομίας. Τα επιτόκια παρέμειναν σε αυτό το επίπεδο για επτά χρόνια. Η δεύτερη φορά ήταν το 2020, στην αρχή της πανδημίας Covid-19, οπότε η Fed επανέφερε το επιτόκιο στο μηδέν για δύο έτη.
Σήμερα, καθώς η Fed προσπαθεί να αποτιμήσει την επίδραση της μετα-πανδημικής φάσης υψηλού πληθωρισμού και ισχυρής ανάπτυξης, πολλοί αναλυτές αναρωτιούνται εάν η εποχή κατά την οποία η νομισματική πολιτική λειτουργούσε «στη σκιά του μηδενικού ορίου» έχει τελειώσει οριστικά. Ωστόσο, η νέα μελέτη δείχνει πως οι κίνδυνοι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν. Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι βασική μεταβλητή που επηρεάζει την πιθανότητα επιστροφής στο ZLB είναι οι προσδοκίες για το επίπεδο των επιτοκίων στο μέλλον: όταν οι προσδοκίες μετατοπίζονται προς τα κάτω, αυξάνεται και το ρίσκο μηδενικών επιτοκίων.
Το συμπέρασμα της μελέτης είναι σαφές: ακόμη και αν τα επιτόκια παραμένουν υψηλότερα σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, η Fed δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να βρεθεί ξανά στο δίλημμα της επιτοκιακής πολιτικής υπό το μηδενικό όριο, εφόσον υπάρξει νέα ύφεση ή άλλη μεγάλη κρίση.
Αυτό σημαίνει πως η Fed πρέπει να διατηρεί ευελιξία στο οπλοστάσιό της και να μην θεωρεί δεδομένο ότι η εποχή των μηδενικών επιτοκίων έχει παρέλθει οριστικά, ιδιαίτερα όσο διατηρείται η αβεβαιότητα γύρω από την πορεία του πληθωρισμού, της ανάπτυξης και των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων.
