Σε μία εξαγγελία, την οποία ανέμενε για αρκετούς μήνες η φαρμακευτική αγορά της χώρας μας και γέμισε χαρά τους ασθενείς με σπάνιες παθήσεις, οι οποίοι λαμβάνουν ή έχουν ανάγκη για να λαμβάνουν τα λεγόμενα «ορφανά φάρμακα» ή πρέπει να προχωρήσουν σε ένα ανώτερο επίπεδο στην αντιμετώπιση της νόσου τους και να λάβουν προηγμένες και καινοτόμες, γονιδιακές κυρίως, θεραπείες, προχώρησε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ομιλίας του στα εγκαίνια της 89ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ): Τη θέσπιση του Ταμείου Καινοτομίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, λίγο πριν αποχωρήσει από το τιμόνι της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών για το Μέγαρο Μαξίμου και την αντιπροεδρία της κυβέρνησης, ο Κωστής Χατζηδάκης είχε ήδη εγκρίνει τη δημιουργία και τη χρηματοδότηση του Ταμείου Καινοτομίας, για το οποίο, μάλιστα, ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης προανήγγειλε ότι θα εγγραφούν 50 εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2026, προκειμένου το Ταμείο Καινοτομίας να ξεκινήσει τη λειτουργία του από την 1η Ιανουαρίου του 2026. Το ύψος του κονδυλίου μπορεί να «μούδιασε» λίγο τους εκπροσώπους των πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών, όμως, ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, εκτιμά ότι τα 50 εκατ. ευρώ για το 2026 είναι ένα ικανοποιητικό κονδύλι, για να ξεκινήσει και να λειτουργήσει το νέο Ταμείο καθ’ όλο το 2026.
Αυτό το Ταμείο και αυτή η απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό χρηματοδότηση των προηγμένων και πάρα πολύ ακριβών καινοτόμων φαρμακευτικών θεραπειών αναμένεται να ανακουφίσουν αναλόγως τις σχετικές δαπάνες του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΙΦΕΤ), το οποίο αποτελεί θυγατρική του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ). Το ΙΦΕΤ είναι μέχρι στιγμής εκείνος ο αρμόδιος δημόσιος φορέας, με τον προϋπολογισμό του ιδίου του υπουργείου Υγείας, ο οποίος έχει στην αποστολή του να εισαγάγει τέτοιες πάρα πολύ ακριβές θεραπείες στη χώρα μας, για να εξυπηρετήσει απευθείας ασθενείς με σπάνια νοσήματα, ανθεκτικούς στις λιγότερο καινοτόμες φαρμακευτικές θεραπείες, με δυσθεώρητο το σχετικό οικονομικό κόστος.
Έτσι, με το Ταμείο Καινοτομίας οι προηγμένες φαρμακευτικές θεραπείες θα μπορούν να εισάγονται αυτόνομα και να εντάσσονται επίσης στις διαδικασίες της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων του υπουργείου Υγείας, προκειμένου το Δημόσιο να επιτυγχάνει, σε συνεργασία με τις παρασκευάστριες φαρμακευτικές εταιρείες, σημαντικά ύψη rebate (εκπτώσεις). Στη συνέχεια, οι θεραπείες αυτές θα είναι διαθέσιμες για τους συγκεκριμένους ασθενείς και θα αποπληρώνονται, κατ’ αρχάς, από το Ταμείο Καινοτομίας, και μάλιστα χωρίς την υποχρέωση για καταβολή clawback από τις εμπλεκόμενες φαρμακευτικές εταιρείες.
Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη (PIF): Θετικό, αλλά ανεπαρκές βήμα
Άμεση ήταν η αντίδραση της προέδρου του Pharma Innovation Forum Greece, Λαμπρίνας Μαρκετάκη, η οποία, αναφερόμενη στην ως άνω εξαγγελία του πρωθυπουργού, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, τα εξής, κατά τη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης για τη φαρμακευτική πολιτική και τη φαρμακευτική καινοτομία, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 89ης ΔΕΘ:
«Το Pharma Innovation Forum χαιρετίζει την επιλογή του Πρωθυπουργού στη 89η ΔΕΘ να θέσει την πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα ως στρατηγική προτεραιότητα. Η χρηματοδότηση των 50 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Καινοτομίας αποτελεί θετικό βήμα, ωστόσο δεν επαρκεί, για να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες, με αποτέλεσμα σημαντικές θεραπείες, που διατίθενται ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες να μην φτάνουν στους Έλληνες ασθενείς. Αυτή την ευκαιρία για ουσιαστική βελτίωση της πρόσβασης δεν πρέπει και δεν μπορούμε να την αφήσουμε ανεκμετάλλευτη, και απαιτείται άμεση λήψη μέτρων, ώστε οι ασθενείς να ωφεληθούν πραγματικά.
Η θέση μας είναι ξεκάθαρη: η καινοτομία δεν είναι κόστος, αλλά επένδυση για την υγεία, την κοινωνία και την οικονομία. Η έγκαιρη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Στο πλαίσιο αυτό, το PIF έχει καταθέσει πρόταση για ένα Σχήμα Μεταβατικής Αποζημίωσης, που θα στηρίζεται σε επαρκείς πόρους, επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα και στη χρήση σύγχρονων εργαλείων, όπως το Horizon Scanning, ώστε να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των ασθενών και να διασφαλίζει αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητα».
Ολύμπιος Παπαδημητρίου (ΣΦΕΕ): Θετική κίνηση, αλλά δεν θεραπεύει το πρόβλημα
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται επίσης ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), Ολύμπιος Παπαδημητρίου, ο οποίος αναφέρει, μεταξύ άλλων, σε γραπτή δήλωσή του:
«Ο ΣΦΕΕ χαιρετίζει την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Καινοτομίας με το ποσό των 50 εκατομμυρίων ευρώ. Η απόφαση αυτή, αποτέλεσμα των συζητήσεων μας με τον Υπουργό Υγείας, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, δικαιώνει τις προσπάθειες μας να χρηματοδοτηθεί η πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες και να μειωθούν οι ανισότητες στην πρόσβαση. Είναι ένα μοντέλο χρηματοδότησης που υπάρχει και σε άλλες χώρες της Ευρώπης (π.χ Ιταλία, Ιρλανδία). Ταυτόχρονα, η δέσμευση αυτή της Κυβέρνησης είναι μια έμπρακτη αναγνώριση της αξίας της καινοτομίας. Ωστόσο, το ύψος των 50 εκατ. ευρώ που ανακοινώθηκε δεν επαρκεί για να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες. Στο γενικότερο πλαίσιο που υποχρηματοδοτείται η φαρμακευτική δαπάνη, είναι θετική κίνηση, αλλά δεν θεραπεύει το πρόβλημα. Επιπλέον, μένει να διευκρινιστούν οι όροι με τους οποίους θα ισχύσει τελικά. Είμαστε στη διάθεση της Πολιτείας να συνεργαστούμε για τον τρόπο που θα διατεθούν τα χρήματα και για τη διευθέτηση τυχόν τεχνικών ζητημάτων που θα προκύψουν. Αναμένουμε να υλοποιηθεί το μέτρο αυτό το συντομότερο δυνατό, και βεβαίως να διασφαλιστεί και η απαραίτητη μελλοντική χρηματοδότηση του Ταμείου/Σχήματος, με γνώμονα πάντα το όφελος των Ελλήνων ασθενών».
Μάλιστα, ο Ολύμπιος Παπαδημητρίου διευκρινίζει σχετικά: «Σύμφωνα με την πρόταση του ΣΦΕΕ, που υποβλήθηκε από κοινού με το PIF, το Ταμείο Καινοτομίας θα καλύπτει το χρονικό διάστημα από την έγκριση του φαρμάκου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) έως την ένταξή του στον Κατάλογο Αποζημιούμενων Φαρμάκων, με ανώτατο όριο τους 24 μήνες. Στην αρχική φάση, προτείναμε να συμπεριληφθούν μόνο θεραπείες που έχουν χαρακτηριστεί ATMPs (Προηγμένα θεραπευτικά φαρμακευτικά προϊόντα που βασίζονται σε κυτταρική ή γονιδιακή θεραπεία) ή PRIME (Priority Medicines) από τον ΕΜΑ. Το Ταμείο Καινοτομίας θα πρέπει να χρηματοδοτείται από επιπρόσθετους πόρους από τον γενικό προϋπολογισμό φαρμακευτικής δαπάνης του Κρατικού Προϋπολογισμού και ο σχετικός προϋπολογισμός θα καθορίζεται με βάση τις πραγματικές ανάγκες και στοιχεία που προκύπτουν από το horizon scanning (σάρωση ορίζοντα)».
