Στη σύγχρονη εποχή, όπου ο χρόνος και οι προσωπικές επιλογές διαμορφώνουν ολοένα και περισσότερο την πορεία της ζωής, η επιστήμη προσφέρει ένα μοναδικό εργαλείο στις γυναίκες: την κρυοσυντήρηση ωαρίων. Μια ιατρική διαδικασία που τους επιτρέπει να «παγώσουν» τη γονιμότητά τους για το μέλλον, προσφέροντάς τους τον έλεγχο σχετικά με το πότε και εάν επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί.
Τι είναι η κρυοσυντήρηση ωαρίων;
Η κρυοσυντήρηση ωαρίων – ευρύτερα γνωστή ως «πάγωμα» ή «κατάψυξη» ωαρίων – αποτελεί μέθοδο διατήρησης της γονιμότητας. Τα ωάρια συλλέγονται από τις ωοθήκες, καταψύχονται χωρίς να γονιμοποιηθούν και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση. Όταν η γυναίκα αποφασίσει να τεκνοποιήσει, τα ωάρια αποψύχονται, γονιμοποιούνται στο εργαστήριο και μεταφέρονται στη μήτρα μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η κρυοσυντήρηση προσελκύει γυναίκες από διάφορα ηλικιακά και κοινωνικά υπόβαθρα. Ορισμένες επιλέγουν να καθυστερήσουν τη μητρότητα λόγω επαγγελματικών ή προσωπικών στόχων. Άλλες, αντιμετωπίζοντας ιατρικές προκλήσεις, όπως καρκίνος, ενδομητρίωση ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, βλέπουν την κατάψυξη ωαρίων ως μια σανίδα σωτηρίας. Η διαδικασία αφορά επίσης και γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πρώιμης εμμηνόπαυσης.
Η διαδικασία βήμα προς βήμα
Σύμφωνα με τον μαιευτήρα-γυναικολόγο, πρόεδρο της Ελληνικής Ρομποτικής Γυναικολογικής Εταιρείας και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Υποβοηθούμενης Ιατρικής (ΕΛΕΥΙΑ), Ηλία Τσάκο, «η διαδικασία ξεκινά με λεπτομερή ιατρικό και γυναικολογικό έλεγχο της γυναίκας που προηγείται της θεραπείας, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια, η ποιότητα και η επιτυχία της θεραπείας. Ακολουθεί η ορμονική διέγερση των ωοθηκών, διάρκειας 8–12 ημερών, με στόχο την ανάπτυξη πολλαπλών ωαρίων. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιλέγεται η θεραπεία «φυσικού κύκλου», χωρίς τη χρήση φαρμάκων διέγερσης ωοθηκών.
Η γυναίκα παρακολουθείται στενά μέσω υπερηχογραφημάτων και αιματολογικών εξετάσεων. Ακολουθεί η ωοληψία, μια μικρής διάρκειας επέμβαση με ελαφρά αναισθησία, κατά την οποία συλλέγονται τα ωάρια. Στη συνέχεια, τα ωάρια υποβάλλονται σε κρυοσυντήρηση με τη μέθοδο της υαλοποίησης, μια τεχνική ταχείας κατάψυξης που μειώνει τον κίνδυνο σχηματισμού κρυστάλλων και διασφαλίζει υψηλά ποσοστά επιβίωσής τους μετά την απόψυξη».
Ποσοστά επιτυχίας και περιορισμοί
Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιτυχία της μεθόδου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία της γυναίκας τη στιγμή της κατάψυξης. Όσο νεότερη είναι η γυναίκα (ιδανικά κάτω των 35 ετών), τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες να προκύψει επιτυχής εγκυμοσύνη αργότερα.
Σύμφωνα με διεθνή δεδομένα μάλιστα:
- Τα ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων μετά την απόψυξη ξεπερνούν το 90%.
- Περίπου 6–8 ώριμα ωάρια είναι απαραίτητα για να προσφέρουν μία σημαντική πιθανότητα εγκυμοσύνης σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 35 ετών κατά τη στιγμή της κρυοσυντήρησης.
Παρά τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, καμία διαδικασία δεν εγγυάται μελλοντική εγκυμοσύνη. Γι’ αυτό, η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται έπειτα από πλήρη ενημέρωση και συζήτηση με ειδικούς γυναικολόγους γονιμότητας.
Κόστος και προσβασιμότητα
Ο Ηλίας Τσάκος μας εξηγεί επίσης τα εξής: «Η κρυοσυντήρηση ωαρίων παραμένει μια δαπανηρή διαδικασία. Στην Ελλάδα το συνολικό κόστος της στον ιδιωτικό τομέα κυμαίνεται μεταξύ 1.500 έως 3.000 ευρώ ανά κύκλο, ανάλογα με την περίπτωση, τις εξετάσεις προετοιμασίας, τα φάρμακα, το πρωτόκολλο θεραπείας κλπ. Στα παραπάνω προστίθενται τα ετήσια «έξοδα φύλαξης».
Σε περίπτωση μελλοντικής χρήσης των ωαρίων, προστίθεται το κόστος εξωσωματικής γονιμοποίησης που αυξάνει περαιτέρω το συνολικό ποσό. Συχνά, τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία και οι ιδιωτικές ασφάλειες συνήθως δεν καλύπτουν τη διαδικασία της κρυοσυντήρησης ωαρίων για «κοινωνικούς λόγους», παρά μόνο για ιατρική ένδειξη, όπως ογκολογική θεραπεία, ενδομητρίωση κλπ».
Πλεονεκτήματα και προβληματισμοί
Υπάρχουν προβληματισμοί σχετικά με την ως άνω διαδικασία όμως; Ο Ηλίας Τσάκος δηλώνει στο powergame.gr ότι «η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει μία σημαντική επιλογή αυτονομίας στις γυναίκες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προγραμματίσουν τη μητρότητα όταν οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές. Παράλληλα, αποτελεί “αναπαραγωγικά” σωτήρια επιλογή για όσες αντιμετωπίζουν σοβαρά ιατρικά προβλήματα Ωστόσο, οι γυναίκες καλούνται να σταθμίσουν και τις σωματικές, ψυχολογικές και οικονομικές επιπτώσεις μιας διαδικασίας που, εκτός από ιατρική, είναι και βαθιά προσωπική απόφαση».
Ο ίδιος αναφέρει στο powergame.gr: «Η κρυοσυντήρηση ωαρίων αποτελεί πάγια επιθυμία πολλών γυναικών, αλλά και των ειδικών στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, να καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ. Η ένταξή της στις παροχές του συστήματος υγείας θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, προωθώντας την αναπαραγωγική ισότητα και υποστηρίζοντας τη γυναικεία αυτονομία».
Ο Ηλίας Τσάκος καταλήγει με τα πιο κύρια ηθικά ερωτήματα: «Η κρυοσυντήρηση ωαρίων φέρνει αναμφίβολα μια νέα εποχή αναπαραγωγικής ελευθερίας. Όμως μαζί της φέρνει και ερωτήματα: Μήπως αντί για απελευθέρωση, δημιουργεί νέες κοινωνικές πιέσεις για «αναβολή» της μητρότητας;«Ή μήπως προσφέρει για πρώτη φορά στις γυναίκες τον έλεγχο που στερήθηκαν για αιώνες;».
Το μόνο βέβαιο είναι πως η επιστήμη πλέον δίνει την επιλογή. Το εάν, πότε και πώς θα χρησιμοποιηθεί παραμένει απόφαση αυστηρά προσωπική της κάθε γυναίκας ξεχωριστά, μάς εξηγεί ο ειδικός γυναικολόγος Ηλίας Τσάκος.
