THEPOWERGAME
Τα εταιρικά αεροσκάφη προσγειώθηκαν στο Ριάντ αυτή την εβδομάδα, μεταφέροντας ανώτατα στελέχη στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας Επενδύσεων του Μέλλοντος, ενός φεστιβάλ συζητήσεων με το παρατσούκλι «Νταβός στην έρημο». Η διαμάχη μεταξύ της αμερικανικής και της σαουδαραβικής κυβέρνησης για τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου από τον Opec+, μια κίνηση που ωφελεί το άλλο μέλος του καρτέλ, τη Ρωσία, δεν ήταν αρκετή για να κρατήσει μακριά τα αφεντικά γιγαντιαίων αμερικανικών τραπεζών όπως η JPMorgan Chase και η Goldman Sachs. Ούτε και το παρελθόν του βασιλείου που αφορά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Όπως οι διπλωμάτες, έτσι και οι CEOs συναλλάσσονται συχνά με δυσάρεστα καθεστώτα. Οι δύο ομάδες έχουν και άλλα κοινά στοιχεία. Πρώτον, και οι δύο καλούνται να μιλήσουν σε πάνελ με τίτλους όπως «Η νέα παγκόσμια τάξη» (ένα παράδειγμα από το συμπόσιο αυτής της εβδομάδας). Και οι δύο περνούν επίσης πολύ χρόνο ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο. Ορισμένοι CEOs καταλήγουν να γίνονται ακόμα και πολιτικοί άνδρες.
Ο Rex Tillerson, το πρώην αφεντικό της ExxonMobil, ενός πετρελαϊκού γίγαντα, διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών της Αμερικής υπό τον Donald Trump. Άλλοι φαντάζονται τους εαυτούς τους ως τους τελευταίους Kissingers. Ο Elon Musk, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, κατέθεσε πρόσφατα μια ειρηνευτική πρόταση για την Ουκρανία και συνέστησε να γίνει η Ταϊβάν «ειδική διοικητική ζώνη» της Κίνας. Ο Jamie Dimon, αφεντικό της JPMorgan Chase, εξέφρασε την άποψη αυτή την εβδομάδα ότι η Αμερική θα πρέπει να σταματήσει να ακολουθεί τη στάση «όλα με τον δικό μας τρόπο» απέναντι στη Σαουδική Αραβία.
Ενώ τα αφεντικά είναι απασχολημένα με τον σφετερισμό των εξωτερικών υποθέσεων, οι εξωτερικές υποθέσεις μπαίνουν σταδιακά στα χωράφια τους. Το αποτέλεσμα είναι ένα κουβάρι. Οι δυτικοί πολιτικοί – μαζί με τους καταναλωτές και τους εργαζόμενους – θέλουν τώρα οι εταιρείες να μιλούν ενάντια σε θέματα όπως η μεταχείριση της μειονότητας των Ουιγούρων από την Κίνα στη Σιντζιάγκ. Εν τω μεταξύ, οι ολοένα και πιο επιρρεπείς σε μποϊκοτάζ καταναλωτές στην Κίνα έχουν γίνει ιδιαίτερα ευαίσθητοι απέναντι σε οποιαδήποτε θεωρούμενη ως κριτική της κυβέρνησής τους.
Μια υποτονική δήλωση της μάρκας αθλητικών ειδών Nike στην οποία σημείωνε ότι «ανησυχεί για τις αναφορές περί καταναγκαστικής εργασίας» στη Σιντζιάνγκ ήταν αρκετή για να προκαλέσει κατακραυγή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα και προσωρινή πτώση των πωλήσεων. Για την Η&Μ, που επίσης δήλωσε ανησυχία και διέκοψε τους δεσμούς προμηθειών με την περιοχή, τα αντίποινα ήταν ακόμα σκληρότερα.
Οι Κινέζοι διαδικτυακοί λιανοπωλητές «εξαφάνισαν» την επιχείρηση από τις δραστηριότητές τους και οι τοποθεσίες των καταστημάτων της αφαιρέθηκαν από διάφορες υπηρεσίες χαρτών, ένα πλήγμα από το οποίο οι δραστηριότητές της στην Κίνα δεν έχουν ακόμη ανακάμψει.
Στα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Δύση συναινούσε στο ότι η μεγαλύτερη οικονομική ολοκλήρωση θα έφερνε ευημερία και πολιτική φιλελευθεροποίηση σε χώρες με καταπιεστικές κυβερνήσεις. Σε έναν τέτοιο κόσμο, η παγκόσμια επέκταση δεν θα ήταν καλή μόνο για τις επιχειρήσεις, αλλά και για την ειρήνη και τη δημοκρατία. Η πραγματικότητα απέδειξε το αντίθετο.
Το μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ που αντιπροσωπεύουν οι απολυταρχίες έχει πάρει την αντίθετη κατεύθυνση, από περίπου 10% το 2000 σε 30% σήμερα, με την Κίνα να αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ αυτής της αύξησης.
Αυτό έχει αφήσει τα αφεντικά στη δυσάρεστη θέση να ζυγίζουν την αξία που θα αποκομίσουν από τις φιλίες τους με καταπιεστικά καθεστώτα έναντι των απωλειών που συνδέονται με τη φήμη τους και το κόστος για τη συνείδησή τους.
Μερικές φορές το να δείχνεις χαρακτήρα δεν είναι εύκολο. Η Ρωσία αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ένα μικρότερο μερίδιο από τον Καναδά, και έχει αναπτυχθεί αργά τις τελευταίες δεκαετίες. Ελάχιστες πολυεθνικές εξαρτώνται από αυτήν είτε ως τελική αγορά είτε ως τόπο παραγωγής, γεγονός που εξηγεί την αποφασιστικότητα με την οποία πολλές εγκατέλειψαν τη χώρα μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Ο Jeffrey Sonnenfeld και οι συνάδελφοί του στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ εντόπισαν πάνω από 1.000 εταιρείες που περιόρισαν τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία πέρα από το ελάχιστο που απαιτούν οι διεθνείς κυρώσεις. Η Σαουδική Αραβία είναι ταχύτερα αναπτυσσόμενη αλλά ακόμα μικρότερη αγορά.
Ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες είναι παρούσες εκεί, συχνά λόγω της σημασίας της στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου. Αν όμως οι σχέσεις Σαουδικής Αραβίας-Αμερικής ξινίσουν περαιτέρω, ενδέχεται να αποχωρήσουν περισσότερες.
Τα πράγματα δυσκολεύουν σημαντικά όταν πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Η Κίνα δεν είναι μόνο παγκόσμιος κατασκευαστής, αλλά και μια σημαντική καταναλωτική αγορά. Το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% των παγκόσμιων πωλήσεων αυτοκινήτων και είναι η μεγαλύτερη αγορά της Volkswagen, εξηγεί γιατί ο Oliver Blume, το νέο αφεντικό της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, απέρριψε πρόσφατα τις εκκλήσεις να κλείσει το εργοστάσιό της στη Σιντζιάγκ, μια απόφαση που περιέγραψε ως «μεταφορά των αξιών μας στον κόσμο».
Σε απάντηση, η Global Times, ένα φερέφωνο του Κομμουνιστικού Κόμματος, επαίνεσε το «ρεαλιστικό πνεύμα της Volkswagen για συνεργασία με αμοιβαίο όφελος». Ο Jamie Dimon χρειάστηκε να ζητήσει συγγνώμη (δύο φορές) για ένα αυθόρμητο σχόλιο πέρυσι ότι η JPMorgan Chase θα ζούσε περισσότερο από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα.
Το πρόβλημα με τις εύκολες περιπτώσεις όπως η Ρωσία είναι ότι κάνουν την περίπλοκη υπόθεση της Κίνας ακόμα πιο περίπλοκη. Οι CEOs που το παίζουν ηθικολόγοι σε σχέση με τον Vladimir Putin είναι δύσκολο να δικαιολογήσουν -με ηθικούς όρους, παρά με οικονομικούς- γιατί υιοθετούν την realpolitik όταν πρόκειται για τον Xi Jinping. Τα εγκλήματα πολέμου του κ. Putin είναι αποτρόπαια, αλλά είναι διαφορετικού είδους από την κακομεταχείριση των Ουιγούρων, την οποία η κυβέρνηση Biden αποκάλεσε «γενοκτονία»;
Εκτός του μεγάλου παιχνιδιού
Πρόκειται για το είδος του διπλωματικού αινίγματος που οι περισσότεροι CEOs (ενδεχομένως με εξαίρεση τον κ. Musk) θα προτιμούσαν να αφήσουν στους πραγματικούς Kissingers. Ευτυχώς, οι επαγγελματίες είναι όλο και πιο εξυπηρετικοί. Καθώς οι δυτικές κυβερνήσεις επανεκτιμούν τις σχέσεις τους με απολυταρχίες όπως η Ρωσία και η Κίνα, κάνουν περισσότερες από τις δύσκολες επιλογές για λογαριασμό των αφεντικών, προσελκύοντας παραγωγούς στις ακτές τους και απαγορεύοντας ορισμένες δραστηριότητες στο εξωτερικό.
Στις 24 Οκτωβρίου ο Pat Gelsinger, ο οποίος διευθύνει την Intel, χαρακτήρισε τον εαυτό του «υπέρμαχο» των περιορισμών που μόλις έθεσε η αμερικανική κυβέρνηση στη βιομηχανία του για να περιορίσει τις πωλήσεις προηγμένων υπολογιστικών τσιπ και εργαλείων κατασκευής τσιπ στην Κίνα (η εταιρεία κατασκευής τσιπ λαμβάνει επίσης επιδοτήσεις για να μεταφέρει την παραγωγή στην Αμερική).
Ο νόμος περί πρόληψης της αναγκαστικής εργασίας των Ουιγούρων, ο οποίος εξουσιοδοτεί τις αμερικανικές συνοριακές αρχές να κατάσχουν προϊόντα που κατασκευάζονται στη Σιντζιάνγκ, δίνει στα αφεντικά μια δικαιολογία για τη διακοπή των δεσμών εφοδιασμού με την περιοχή. Όποια και αν είναι τα ηθικά ή γεωπολιτικά τους πλεονεκτήματα, τέτοιες πολιτικές δεν είναι απαραίτητα οι καλύτερες για τα αποτελέσματα και τους μετόχους. Είναι, όμως, ευλογία για τον ταλαίπωρο διπλωμάτη CEO.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr.Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
