THEPOWERGAME

Ύδωρ 2.0: Το φιλόδοξο πρόγραμμα υποδομών
για τους υδάτινους πόρους

Μία από τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις στην Ευρώπη και κατά συνέπεια στην Ελλάδα είναι η ξηρασία και η ερημοποίηση της γης. Μπορεί το 2022 η έξαρση της ξηρασίας να ήταν στην Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη, αλλά κανένας δεν μας διαβεβαιώνει ότι με την υφιστάμενη κλιματική αλλαγή ο επόμενος στόχος δεν θα είναι η Ελλάδα.

Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) έχει θέσει σε εφαρμογή το «Ύδωρ 2.0», ένα φιλόδοξο σχέδιο για την ανάπτυξη έργων υποδομής στον πρωτογενή τομέα, τα οποία θα συμβάλουν στην ορθολογική αξιοποίηση των υδάτινων πόρων της χώρας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της αγροτικής παραγωγής και την προστασία του περιβάλλοντος.

Η γεωργία αποτελεί τον βασικό καταναλωτή νερού στην Ελλάδα, καθώς το 80% των υδάτινων πόρων χρησιμοποιείται για γεωργικούς σκοπούς. Η μέση ετήσια αρδευτική ζήτηση φτάνει το 600 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα, ενώ πάνω από το 90% των επιφανειακών απορροών των υδάτων καταλήγει αναξιοποίητο στη θάλασσα.

Όπως επισημαίνει ο γενικός γραμματέας Ενωσιακών Πόρων & Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Δημήτρης Παπαγιαννίδης, ο στόχος μέσω του Προγράμματος «Ύδωρ 2.0» είναι η προσαρμογή των πολιτικών ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα στην κλιματική μεταβλητότητα. Οι συμπράξεις στο «Ύδωρ 2.0» θα έχουν τη μορφή μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας και συντήρησης, με 100% πληρωμές διαθεσιμότητας, πλην συμμετοχής του Ταμείου Ανάκαμψης, στο κόστος κατασκευής κατά 30%.

Οι Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) είναι συμβάσεις μακροχρόνιες, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ του ΥΠΑΑΤ και ενός ιδιωτικού φορέα, με σκοπό την εκτέλεση έργων ή/και την παροχή υπηρεσιών. Οι ρόλοι του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα είναι σαφώς ορισμένοι:

  • Αξιοποιούνται η τεχνογνωσία και η αποτελεσματικότητα του ιδιωτικού τομέα, ενώ παράλληλα το Δημόσιο διατηρεί ισχυρό εποπτικό ρόλο.
  • Κατασκευάζονται ποιοτικά έργα και ταυτόχρονα παρέχονται υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πολίτες/χρήστες των έργων αυτών.
  • Σημαντικό εργαλείο τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης, μοχλεύοντας ιδιωτικούς πόρους σε αναπτυξιακά έργα, με πολλαπλασιαστικό όφελος.
  • Ο δημόσιος φορέας διατηρεί την ιδιοκτησία των παγίων και τον ισχυρό ρυθμιστικό και εποπτικό του ρόλο, δίνοντας την ευκαιρία να υλοποιούνται δημόσια έργα ακόμα και σε δυσχερείς οικονομικές συγκυρίες.

Το έργο ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα μέσω του Προγράμματος «Ύδωρ 2.0» είναι απτό και μετρήσιμο με κατ’ αρχήν επτά έργα ΣΔΙΤ, με κατασκευαστικό κόστος 640 εκατ. ευρώ συν ΦΠΑ και συνολικού προϋπολογισμού μαζί με το κόστος συντήρησης και λειτουργίας για 22-23 έτη των αρδευτικών δικτύων στους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) 1,7 δισ. ευρώ, πλέον του ΦΠΑ 24%.

Το όφελος της κατασκευής των αρδευτικών έργων μέσω ΣΔΙΤ είναι προφανές, υπογραμμίζει ο κ. Παπαγιαννίδης, αφού αποφεύγονται οι χρονοβόρες διαδικασίες των Δημόσιων Συμβάσεων και με την αποπληρωμή του ιδιώτη σε βάθος χρόνου εξασφαλίζονται η καλή κατασκευή και λειτουργία του έργου, με απώτερα οφέλη:

  • την ορθολογικότερη χρήση του νερού και τη μείωση των απωλειών με την εισαγωγή προηγμένων αρδευτικών συστημάτων και πρακτικών,
  • την αύξηση της αποδοτικότητας των καλλιεργειών,
  • νέες καλλιέργειες ποτιστικές, αντί των ξηρικών, που βελτιώνουν την παραγωγή των αγροτικών προϊόντων -την αύξηση του εισοδήματος των αγροτών,
  • τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα,
  • τη μείωση της αστυφιλίας και την αποφυγή της συνεχούς μείωσης του πληθυσμού των αγροτικων περιοχών,
  • τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής,
  • την αντικατάσταση χιλιάδων ενεργοβόρων και κοστοβόρων γεωτρήσεων, καθώς και
  • την αντιμετώπιση του τεράστιου προβλήματος υφαλμύρωσης που αντιμετωπίζει η παραθαλάσσια ζώνη της χώρας.

Ο χρόνος λειτουργίας των έργων από τους ιδιώτες εκτιμάται κατά μέσο όρο στα 22,5 έτη και οι ωφελούμενοι αγρότες δεν θα επωμιστούν κανένα απολύτως κόστος.

Παράλληλα, συνεχίζονται, με «όπλα» τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), όλες οι παρεμβάσεις για μεσαία εγγειοβελτιωτικά έργα, προϋπολογισμού έως 2,2 εκατ. ευρώ έκαστο. Μέχρι τον περασμένο Μάρτιο είχαν εγκριθεί  112 αιτήσεις από τις Περιφέρειες και τους Δήμους, με συνολικό προϋπολογισμό 214,3 εκατ. ευρώ.

Στόχος είναι  η ολοκλήρωση ενός βιώσιμου, ευφυούς, ασφαλούς, πλήρους και λειτουργικού Προγράμματος Υποδομών Αγροτικής Ανάπτυξης και μετριασμού των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή, εντός των χρονικών περιορισμών του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026, καθώς και του ΠΑΑ, με άμεσης προτεραιότητας δημόσια έργα, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και των Ελλήνων αγροτών.