Ακόμα και στις πιο δύσκολες περιόδους της παγκόσμιας οικονομίας και των διεθνών αγορών, το δολάριο και τα αμερικανικά ομόλογα λειτουργούσαν ως επενδυτικά καταφύγια. Το κύρος τους ήταν ανυπέρβλητο και η ασφάλεια που παρείχαν αναμφισβήτητη. Μέχρι που ξεκίνησε η δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ από τις 20 Ιανουαρίου. Οι απειλές για εμπορικό πόλεμο και η ομοβροντία δασμών στους ισχυρότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ –από την Κίνα μέχρι τον Καναδά και την Ε.Ε- έπληξαν αρχικά το δολάριο, το οποίο κυμαίνεται πλέον στο χαμηλό τριετίας.
Από τις 2 Απριλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τη μαζική φορολόγηση των εισαγωγών από μικρές και μεγάλες χώρες, η κρίση εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ άρχισε να αποτυπώνεται και στην αγορά κρατικών ομολόγων, όσο η Wall Street κατέγραφε ιστορικές απώλειες. Μπορεί η προσωρινή ανάκληση των «αμοιβαίων» δασμών για ένα 90ήμερο που ανακοινώθηκε την περασμένη Τετάρτη να έδωσε πνοή ανακούφισης στις διεθνείς αγορές, αλλά η παράλληλη αύξηση των δασμών εις βάρος της Κίνας από το 54% στο 145% έως την Παρασκευή, κορύφωσε την αβεβαιότητα για τα επόμενα βήματα του Τραμπ.
Μέσα σε μια εβδομάδα, το 10ετές κόστος δανεισμού της αμερικανικής οικονομίας αυξήθηκε κατά 50 μονάδες βάσης, υπερβαίνοντας προχθές το 4,5% με ημερήσια άνοδο 10 μ.β. Πέρσι τον Σεπτέμβριο κυμαίνονταν περίπου στο 3% όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) μείωσε τα επιτόκια για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2022.
Σενάρια ήθελαν την Κίνα να συμμετέχει σε αυτό το ορμητικό κύμα ρευστοποιήσεων από την αγορά χρέους των ΗΠΑ, αλλά η JPMorgan αποκάλυψε πως το «ξεπούλημα» αυτό επιδεινώθηκε από κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds), μόλις οι πιθανότητες ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας άρχισαν να ενισχύονται δραματικά από την επιθετική εμπορική πολιτική που ακολουθεί νέα η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων. Ο επικεφαλής της BlackRock, Λάρι Φινκ, συνέκρινε το υφιστάμενο κλίμα στις αγορές με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Ο Πήτερ Τικρ, υψηλόβαθμο στέλεχος στην χρηματιστηριακή Academy Securities, σχολίασε στους Financial Times πως «υπάρχει πραγματική πίεση για πωλήσεις αμερικανικών ομολόγων, κρατικών και εταιρικών, ανά την υφήλιο διότι βασική ανησυχία είναι πως ουδείς γνωρίζει την κατεύθυνση που χαράσσει ο Τραμπ» για τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, το κύμα ρευστοποιήσεων στα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα ήταν το μεγαλύτερο από το 2019. Ο δείκτης δολαρίου, ο οποίος προσμετρά την ισοτιμία του έναντι ενός καλαθιού ισοτιμιών κινήθηκε κοντά στο 100 από τα 110 στα μέσα Ιανουαρίου, με εβδομαδιαίες απώλειες 1,8%.
Η αναζήτηση καταφυγίων από τους επενδυτές οδήγησε το ευρώ πάνω από 1,14 δολάρια για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2022. Κερδισμένο είναι, επίσης, το ελβετικό φράγκο και το γιεν. Ο χρυσός οδηγήθηκε σε νέο ρεκόρ την Παρασκευή, φθάνοντας τα 3.200 δολάρια την ουγκιά, ενώ ωφελημένα από την πολιτική αστάθεια των ΗΠΑ είναι τα γερμανικά ομόλογα. Παρά το ότι η Γερμανία εκτιμάται πως οδεύει σε πτώση της οικονομικής δραστηριότητας για 3ο διαδοχικό έτος, το 10ετές κόστος δανεισμού υποχώρησε την Παρασκευή κάτω από το 2,6% έναντι σχεδόν του 3% που ίσχυε στις Μαρτίου.
Οι ανατροπές των πολιτικών στις ΗΠΑ είναι τόσο βαθιές όσο προκλητική είναι η ρητορική των μελών της κυβέρνησης Τραμπ. Παρόλο που η Wall Street έκλεισε αυτήν την εβδομάδα με τα υψηλότερα κέρδη από το 2023, οι δείκτες Dow Jones, S&P 500, και Nasdaq εξακολουθούν να σημειώνουν απώλειες 5% με 13% από τις αρχές του έτους.
Όμως, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, είπε πως δεν υπάρχει «τίποτα το ασυνήθιστο» στα αμερικανικά χρηματιστήρια την περασμένη Πέμπτη, όταν ο S&p 500 είχε υποχωρήσει πάνω από 6%. Ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, υπογράμμισε πως χάρις σε αυτήν την απότομη αύξηση των δασμών είναι πολλές οι χώρες που θέλουν να έρθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων παρά το ότι η Κίνα αντέδρασε με αντίποινα 125% στις αμερικανικές εισαγωγές ύστερα από δασμούς 145% από τον Τραμπ. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος παραδέχτηκε πως οι δασμοί του μπορεί να προκαλέσουν «προβλήματα μετάβασης».
Οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ήδη προειδοποιούν πως οι οριζόντιοι δασμοί του 10% που άφησε αμετάβλητους ο Τραμπ σε όλες τις εισαγωγές θα οδηγήσει στην αύξηση των τιμών κατά 2,9% και θα κοστίσουν, κατά μέσον, 4.700 δολάρια στα νοικοκυριά των ΗΠΑ μέσα στο 2025, σύμφωνα με έρευνα του Budget Lab του πανεπιστημίου του Γέιλ.
Παράγοντες των αγορών, παράλληλα, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο χρηματοπιστωτικής κρίσης από την υψηλή μεταβλητότητα που προκαλείται λόγω των απρόβλεπτων αυξομειώσεων των δασμών από τον Τραμπ. Από το προεδρικό αεροσκάφος, ο Τραμπ επανήλθε ξανά επί του θέματος την Παρασκευή. Άφησε να εννοηθεί πως μπορεί να κάνει ορισμένες εξαιρέσεις στον οριζόντιο δασμό του 10% πέραν του προσωρινού παγώματος των αμοιβαίων δασμών του εις βάρος μιας μακράς λίστας χωρών που αποφάσισε προς τα τέλη της εβδομάδας.
Η επικεφαλής της Fed στη Βοστώνη, Σούζαν Κόλινς, δήλωσε πως σε αυτή τη φάση η ρευστότητα των αγορών είναι ικανοποιητική αλλά εάν χρειαστεί θα υπάρξουν παρεμβάσεις από την ομοσπονδιακή τράπεζα.
Πριν την ορκωμοσία του Τραμπ, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), είχε ξεκινήσει έναν νέο κύκλο με μειώσεις των επιτοκίων ύστερα από μια επώδυνη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από το 2022 μέχρι το 2024 για τη συγκράτηση του πληθωρισμού. Όμως, ο πρόεδρος της Fed στη Νέα Υόρκη, Τζον Γουίλιαμς, δήλωσε την Παρασκευή πως οι δασμοί Τραμπ θα οδηγήσουν τον πληθωρισμό στο 4% μέχρι τα τέλη του έτους από το 2,4% τον Μάρτιο, με επιπτώσεις στην ανεργία και την ανάπτυξη. Πηγή του προβλήματος, όπως δήλωσε, είναι η επίμονη αβεβαιότητα που επισκιάζει την αμερικανική οικονομία. Αυτή την αβεβαιότητα απεικονίζουν τα κρατικά ομόλογα της ισχυρότερης οικονομίας του κόσμου.
