Η Ιαπωνία έχασε για πρώτη φορά έπειτα από 34 χρόνια τη θέση της ως η χώρα με τα υψηλότερα καθαρά εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία, παρά το γεγονός ότι κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ στο απόθεμα περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε την Τρίτη στη δημοσιότητα το ιαπωνικό υπουργείο Οικονομικών, τα καθαρά εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία της Ιαπωνίας ανήλθαν στα 533,05 τρισ. γεν (περίπου 3,7 τρισ. δολ.) στο τέλος του 2024, καταγράφοντας αύξηση κατά 13% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παρά την αύξηση, η Ιαπωνία υποσκελίστηκε από τη Γερμανία, η οποία εμφάνισε καθαρά εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία ¥569,7 τρισ. Τρίτη παρέμεινε η Κίνα, με σύνολο ¥516,3 τρισ. Η Ιαπωνία είχε κατακτήσει για πρώτη φορά την κορυφή το 1991, εκτοπίζοντας τότε τη Γερμανία.
Η άνοδος της Γερμανίας αποδίδεται κυρίως στο τεράστιο πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο έφτασε τα €248,7 δισ. το 2024, κυρίως λόγω των ισχυρών εξαγωγών. Η Ιαπωνία κατέγραψε πλεόνασμα ¥29,4 τρισ., ή περίπου €180 δισ., σύμφωνα με το υπουργείο. Η ισοτιμία ευρώ/γεν ενισχύθηκε περίπου 5% το 2024, μεγιστοποιώντας σε όρους γεν την αξία των γερμανικών στοιχείων ενεργητικού έναντι των ιαπωνικών, μεταδίδει το Bloomberg.
Τα καθαρά εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία μιας χώρας υπολογίζονται ως η αξία των περιουσιακών στοιχείων που διατηρεί στο εξωτερικό μείον την αξία των εγχώριων περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν ξένοι επενδυτές, προσαρμοσμένα με τις μεταβολές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Αντικατοπτρίζουν ουσιαστικά τη σωρευτική πορεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Γνωστά και ως Καθαρή Διεθνής Επενδυτική Θέση (Net International Investment Position) — μετρούν τη διαφορά μεταξύ του συνόλου των ξένων περιουσιακών στοιχείων μιας χώρας και των υποχρεώσεών της προς το εξωτερικό. Πρόκειται για έναν βασικό δείκτη του πλούτου μιας χώρας σε παγκόσμια κλίμακα και αντικατοπτρίζει τη σωρευτική πορεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της, προσαρμοσμένη για μεταβολές στις ισοτιμίες.
Η απώλεια της κορυφής από την Ιαπωνία εξηγείται επίσης από τη σταδιακή αναστροφή της νομισματικής πολιτικής. Η άνοδος των επιτοκίων και η μετατόπιση της Τράπεζας της Ιαπωνίας προς μια πιο συμβατική κατεύθυνση κατέστησαν τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία πιο ελκυστικά στους επενδυτές, μειώνοντας το κίνητρο για εξαγωγή κεφαλαίων και αποδυναμώνοντας τη συνολική καθαρή πιστωτική θέση της χώρας.
Ο υπουργός Οικονομικών Κατσουνομπού Κάτο εμφανίστηκε ατάραχος σε δηλώσεις του την Τρίτη. «Δεδομένου ότι και τα καθαρά εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία της Ιαπωνίας συνεχίζουν να αυξάνονται σταθερά, η κατάταξη από μόνη της δεν αποτελεί ένδειξη ότι η θέση της Ιαπωνίας έχει μεταβληθεί ουσιαστικά», ανέφερε ο Κάτο στους δημοσιογράφους.
Για την Ιαπωνία, το ασθενέστερο γεν συνέβαλε τόσο στην αύξηση των εξωτερικών περιουσιακών στοιχείων όσο και των υποχρεώσεων, αλλά τα στοιχεία ενεργητικού αυξήθηκαν ταχύτερα, εν μέρει χάρη στη διεύρυνση των επενδύσεων των ιαπωνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό.
Τα στοιχεία της Τρίτης αποτυπώνουν τη γενικότερη στροφή προς τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Το 2024, οι ιαπωνικές εταιρείες συνέχισαν να δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με το υπουργείο. Τομείς όπως η χρηματοδότηση, η ασφάλιση και το λιανεμπόριο προσέλκυσαν σημαντικά κεφάλαια από Ιάπωνες επενδυτές.
Όπως σημειώνει ο Νταϊσούκε Καρακάμα, επικεφαλής οικονομολόγος αγοράς της Mizuho Bank, η αυξανόμενη κατεύθυνση των κεφαλαίων προς άμεσες επενδύσεις και όχι προς ξένα ομόλογα ή μετοχές, καθιστά δυσκολότερη την ταχεία επαναπατρισμό τους.
«Είναι εύκολο να φανταστούμε τους εγχώριους επενδυτές να ρευστοποιούν ξένα ομόλογα και τίτλους όταν προκύπτουν κίνδυνοι, αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να αποσυρθούν από επιχειρήσεις του εξωτερικού που έχουν εξαγοράσει», ανέφερε.
Η πορεία των επενδύσεων της Ιαπωνίας στο εξωτερικό ενδέχεται να εξαρτηθεί από το αν οι ιαπωνικές εταιρείες θα συνεχίσουν να αυξάνουν τις δαπάνες τους στο εξωτερικό, ιδίως στις ΗΠΑ. Με δεδομένη την επαναφορά των δασμολογικών πολιτικών του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ορισμένες εταιρείες ίσως ενθαρρυνθούν να μεταφέρουν παραγωγή ή περιουσιακά στοιχεία στις ΗΠΑ, ώστε να μετριάσουν τον εμπορικό κίνδυνο.
