To έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που ενεργοποιήθηκε για την καταπολέμηση της πανδημίας της νόσου Covid-19 (PEPP), ύψους 1,85 τρισ. ευρώ και οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναμένεται να μονοπωλήσουν την προσοχή των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στη συνεδρίαση της 16ης Δεκεμβρίου.
Αντιμέτωπη με την απροσδόκητη άνοδο των τιμών στην παγκόσμια οικονομία που ξεπέρασε τις φετινές προβλέψεις της, αλλά και τη νέα τροπή που παίρνει η πανδημία, λόγω του τέταρτου κύματος και της νέας παραλλαγή του ιού SARS-CoV-2, η ΕΚΤ καλείται να διατηρήσει λεπτές ισορροπίες.
Από την μια πλευρά εντείνονται οι πιέσεις για να μην δοθεί παράταση στο ΡΕΡΡ μετά τον Μάρτιο του 2022, με το επιχείρημα πως θα πρέπει να ξεκινήσει η σταδιακή αναδίπλωση της μεγάλης ρευστότητας που έχει δοθεί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μερίδα οικονομικοί αναλυτών να θεωρούν πως η ΕΚΤ ενδεχομένως να επιδιώξει να αναπληρώσει αυτό το κενό με την επέκταση του μόνιμου προγράμματος ομολόγων ΑΡΡ, ενσωματώνοντας και τα ελληνικά ομόλογα σε αυτό.
Πιθανό σενάριο η παύση του ΡΕΡΡ χωρίς οριστικό επίλογο
Μια άλλη επιλογή θα ήταν να διατηρηθεί η ευελιξία του ΡΕΡΡ, με τη δέσμευση ίσως πως θα επενδύονται τα κεφάλαια μετά την ωρίμανση των υφιστάμενων ομολόγων ή την επανεκκίνηση του προγράμματος εάν κριθεί αναγκαίο. Το δίλημμα αυτό είναι αλληλένδετο με τις προβλέψεις για την πορεία των τιμών αλλά και την εξέλιξη της πανδημίας μέσα στον χειμώνα. Εν τούτοις, επισημαίνει η Berenberg Bank, κανένα κύμα κρουσμάτων του ιού SARS-CoV-2 δεν έχει ξεπεράσει το τρίμηνο, τουλάχιστον μέχρι σήμερα και έτσι η ΕΚΤ ίσως να μην πρέπει να περιοριστεί στα βραχυπρόθεσμα σενάρια για την Ευρωζώνη.
Μόνιμες ή όχι οι αλλαγές στην πορεία των τιμών
Με τον πληθωρισμό να εκτιμάται από τη γερμανική τράπεζα πως θα φθάσει στο υψηλό 30ετίας και ειδικότερα στο 4,5% τον Νοέμβριο, ένα ακόμη δύσκολο ερώτημα είναι εάν και κατά πόσο θα αποκλιμακωθούν οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές τους επόμενους μήνες. Θα εξομαλυνθούν τα προβλήματα στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, θα σταθεροποιηθούν οι ροές φυσικού αερίου στην Ευρώπη και θα αναπληρωθούν οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού ώστε να αμβλυνθούν οι ανοδικές τάσεις στις τιμές;
Ή μήπως η Ευρώπη θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον με υψηλότερο πληθωρισμό όσο θα προσανατολίζεται η παραγωγή των ευρωπαϊκών εταιρειών σε κοντύτερους προορισμούς από την Ασία και θα ακριβαίνει το κόστος των ορυκτών καυσίμων στο πλαίσιο του ενεργειακού μετασχηματισμού;
Ανοδικοί οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό
Η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος του εξαμελούς εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ και πιθανή διάδοχος του Γενς Βάιντεμαν στο τιμόνι της Bundesbank, δήλωσε προ ημερών στο αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg πως οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι ανοδικοί. Το σχέδιο «για τον τερματισμό του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων είναι υπαρκτό», τόνισε η ίδια.
Τόσο εκείνη όσο οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Γαλλίας τάσσονται υπέρ της παύσης του ΡΕΡΡ, συνολικού ύψους 1,85 τρισ. ευρώ, διατηρώντας κάποια ευελιξία. Ο Ρόμπερτ Χόλτζμαν της Αυστρίας μίλησε για ένα «πάγωμα» του ΡΕΡΡ, τονίζοντας πως θα μπορούσε να μείνει στην «αίθουσα αναμονής» αντί να τερματιστεί οριστικά τον Μάρτιο. Αξίζει να σημειωθεί πως η Αυστρία έχει επιβάλει γενικό lockdown με περιορισμούς στις μετακινήσεις τόσο για τους εμβολιασμένους, όσο και για τους ανεμβολίαστους.
Ο Κλας Νοτ της Ολλανδίας είπε επίσης στο Bloomberg αυτήν την εβδομάδα ότι «δεν νομίζω» πως οι περιορισμοί για την ανάσχεση των κρουσμάτων «θα επηρεάσουν την όποια πρόθεσή μας να ξεκινήσει η μείωση» των μηνιαίων τοποθετήσεων του ΡΕΡΡ. Από το Παρίσι, ο Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, είπε πως η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων δεν δικαιολογούν ακόμη τη διατήρηση του ΡΕΡΡ πέραν του Μαρτίου. «Μια πρώιμη αναδίπλωση των μέτρων θα ήταν λάθος. Αλλά πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και από τις δυο πλευρές. Εάν οι πληθωριστικές πιέσεις επιμείνουν, δεν θα πρέπει να διστάσουμε» σε μια μείωση των αγορών, δήλωσε ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης στη γερμανική εφημερίδα Boersen Zeitung.
Σε κάθε περίπτωση, το οικονομικό τοπίο παραμένει ρευστό, ενώ οι προβλέψεις της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό είναι περισσότερο από ποτέ κρίσιμες καθώς με αυτές συνδέει επίσης την αύξηση των επιτοκίων. Ο στόχος του 2% για τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη είναι τελικά μια εξίσωση με πολλαπλές και αντικρουόμενες παραμέτρους.
