Χαμηλό παραμένει το ενδιαφέρον για τη νομιμοποίηση και εξαγορά των καταπατημένων εκτάσεων του ελληνικού Δημοσίου, καθώς μόλις 4.960 αιτήσεις έχουν υποβληθεί στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, έναντι των άνω των 50.000 που ανέμενε το οικονομικό επιτελείο. Την ώρα που περίπου 90.000 ακίνητα τελούν υπό καθεστώς καταπάτησης, οι περισσότεροι έχουν αγνοήσει τη διαδικασία εξαγοράς και κινδυνεύουν να τα χάσουν οριστικά.
Ήδη στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εξετάζεται το ενδεχόμενο ενεργοποίησης των πρωτοκόλλων εξώσεων, με στόχο την αποκατάσταση της κυριότητας των δημόσιων εκτάσεων. Με τη λήξη των προθεσμιών, όσα ακίνητα δεν δηλωθούν και εξαγοραστούν, θα καταγραφούν υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές, με το κράτος να καθίσταται αυτοδικαίως ιδιοκτήτης.
Η προθεσμία για την υποβολή αίτησης λήγει:
- Στις 30 Σεπτεμβρίου 2025 για συγκεκριμένες Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αρκαδία, Έβρος, Εύβοια, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Καρδίτσα, Κέρκυρα, Λάρισα, Λασίθι, Λέσβος, Μαγνησία, Ξάνθη, Πιερία, Ρέθυμνο, Σάμος, Τρίκαλα, Φθιώτιδα, Χανιά, Χίος).
- Και στις 31 Οκτωβρίου 2025 για το σύνολο των υπόλοιπων περιοχών της επικράτειας, συμπεριλαμβανομένης της Αττικής.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, παρότι η πλειονότητα των καταπατήσεων βρίσκεται εκτός Αττικής, περίπου το 80% των αιτήσεων προέρχεται από τον νομό Αττικής – συγκεκριμένα 3.968 από τις 4.960 συνολικά υποβληθείσες. Πολλές εξ αυτών αφορούν περιοχές υψηλής αξίας, όπως η Άνω Γλυφάδα, το Πανόραμα Βούλας, οι δήμοι πέριξ του Υμηττού και τα Μεσόγεια.
Η διαδικασία εξαγοράς ξεκίνησε σταδιακά από την 30ή Σεπτεμβρίου 2023, αρχικά για τις περιφέρειες, και επεκτάθηκε από την 1η Νοεμβρίου 2023 σε όλη τη χώρα. Αν και εξετάζεται το ενδεχόμενο παράτασης έως έξι μήνες, λόγω της χρονοβόρας συλλογής δικαιολογητικών και της επεξεργασίας αιτήσεων, η τελική προθεσμία παραμένει ασφυκτική για όσους αδρανούν.
Για τους καταπατητές το τίμημα της εξαγοράς υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων αλλά και κοινωνικά κριτήρια (για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, άτομα με αναπηρία). Εξοφλείται είτε εφάπαξ με έκπτωση 10%, ή τμηματικά σε έως 60 άτοκες μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό τα 100 ευρώ μηνιαίως.. Υπό συνθήκες η αντικειμενική αξία μπορεί να μειωθεί από 20% έως και 80% (σπάνιες περιπτώσεις).
Βασική προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης εξαγοράς, είναι η άσκηση από τον ίδιο τον αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους, επί δημοσίου ακινήτου, αδιαλείπτως κατοχή:
- α) επί 30 τουλάχιστον έτη με τίτλο,
- β) επί 40 τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα,
- γ) η δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της αίτησης, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.
Στα καταπατημένα δημόσια κτήματα έχουν ανεγερθεί κατοικίες, ακόμη και πολυκατοικίες, εργοστάσια, αποθήκες, αγροτικά ακίνητα, εργαστήρια και κτίρια για οποιαδήποτε επαγγελματική χρήση που είτε ιδιοκατοικούνται είτε εκμισθώνονται σε τρίτους. Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή εντός 5 ημερών εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα
Οι αιτήσεις για την εξαγορά των διακατεχόμενων εκτάσεων καθώς και όλες οι σχετικές διαδικασίες και η επικοινωνία των αιτούντων με τις αρμόδιες υπηρεσίες πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω ψηφιακής πλατφόρμας.
Η είσοδος των αιτούντων γίνεται με κωδικούς ΤaxisΝet, ενώ παρέχεται επίσης η δυνατότητα υποβολής της αίτησης εξαγοράς από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, το οποίο πρέπει να συμπληρώσει στο σύστημα τον Α.Φ.Μ. του και να επισυνάψει υπεύθυνη δήλωση εξουσιοδότησης από το gov.gr ή με βεβαίωση γνησίου υπογραφής. Η πρόσβαση στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα γίνεται μέσω του gov.gr στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr.
Η αρμόδια επιτροπή, αφού ελέγξει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εξαγορά του δημόσιου κτήματος, προτείνει αιτιολογημένα την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησης.
