Στα τέλη του 2026 αναμένεται η Dimand να παραδώσει στην Τράπεζα Πειραιώς το εμβληματικό κτίριο της Κοραή 4, ενώ για την ιστορική στοά οι παρεμβάσεις θα ξεκινήσουν στα τέλη του τρέχοντος έτους και θα διαρκέσουν έως τον Ιούνιο του 2027. Το ακίνητο, με διπλή όψη προς τη Σταδίου και την Κοραή, βρίσκεται ήδη σε τροχιά αναγέννησης, φιλοδοξώντας να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο κέντρο γραφείων πιστοποιημένο κατά LEED, που θα συγκεντρώσει εκατοντάδες εργαζόμενους της τράπεζας και θα αποτελέσει σημείο αναφοράς στο ιστορικό τρίγωνο της Αθήνας.
H ELEMKA o κατασκευαστής του έργου
Οι εργασίες έχουν ξεκινήσει από τους πάνω ορόφους του κτιρίου, καθώς στους πρώτους ορόφους μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ολοκληρώθηκε η απομάκρυνση των δημόσιων υπηρεσιών που στεγάζονταν εκεί. Συγκεκριμένα, στατικές ενισχύσεις και νέες διαμορφώσεις εκτελούνται ήδη σε τρεις από τους έξι ορόφους, με την Εχίνος να έχει αναλάβει τις ενισχύσεις και την Elemka τον ρόλο του κύριου εργολάβου. Το έργο ξεκίνησε υπό την πίεση ενός στενού χρονοδιαγράμματος, με αποτέλεσμα τα τελικά οικονομικά μεγέθη να βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία.
Η εγκατάσταση της τράπεζας στο κτίριο θα σημάνει την εκκένωση άλλων διάσπαρτων δομών και τη συγκέντρωση του ανθρώπινου δυναμικού της σε ένα σημείο. Ο αριθμός των εργαζομένων που θα μεταφερθούν δεν θα είναι μικρότερος από πεντακόσιους, ενώ ο τελικός υπολογισμός θα εξαρτηθεί από τις ανάγκες που θα προκύψουν μέχρι την ολοκλήρωση του έργου. Η συστέγαση θεωρείται στρατηγική κίνηση, που θα μειώσει λειτουργικά κόστη και θα ενισχύσει την εσωτερική συνοχή.
Πώς διαμορφωθεί η Στοά
Παράλληλα με την ανακαίνιση του κτιρίου, θα ξεκινήσει και η αναμόρφωση της Στοάς Κοραή, η οποία θα παραμείνει ανοιχτή σε όλη τη διάρκεια των εργασιών. Σήμερα αρκετά καταστήματα έχουν ήδη αδειάσει, όπως τα καφέ Γρηγόρης και Mikel, ωστόσο άλλοι μισθωτές εξακολουθούν να λειτουργούν με βάση παλαιότερα μισθωτήρια, τα οποία μελλοντικά θα ανανεωθούν. Υπενθυμίζεται ότι στην Iovis ΜΑΕ, στην οποία συμμετέχει η Πειραιώς, ανήκει το μεγαλύτερο μέρος του συγκροτήματος, συμπεριλαμβανομένου του κινηματογράφου «Άστυ», με εξαίρεση τον χώρο του μουσείου, που παραμένει στην ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού.
Στο πλάνο της Dimand προκρίνονται κυρίως χρήσεις εστίασης, με καφέ και εστιατόρια προς την πλατεία και τη Σταδίου, καθώς και τη δημιουργία ενός μεγαλύτερου χώρου εστίασης στο εσωτερικό της στοάς, εκεί όπου κάποτε στεγάζονταν γραφεία της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Φωτογραφίες μέσα από το ιστορικό κτίριο που ανακατασκευάζεται©Powergame.gr
Φωτογραφίες μέσα από το ιστορικό κτίριο που ανακατασκευάζεται©Powergame.gr
Όλα τα καταστήματα θα λειτουργούν ως ανεξάρτητες ιδιοκτησίες με ανανεωμένες όψεις και ξεχωριστό χαρακτήρα. Κατά τη διάρκεια των εργασιών θα χρειαστεί να διακόψουν προσωρινά τη λειτουργία τους για μικρά χρονικά διαστήματα, με μοναδική εξαίρεση το Starbucks, που δεν θα κλείσει ούτε μία ημέρα. Στον κατάλογο των επιχειρήσεων που παραμένουν συγκαταλέγονται τα καταστήματα Dust Cream, Intimissimi και το καφέ Montagu.
Στους υπόγειους χώρους προβλέπονται επίσης σημαντικές αλλαγές. Το δεύτερο υπόγειο θα φιλοξενεί τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις, ενώ στο πρώτο σχεδιάζεται η δημιουργία γυμναστηρίου αποκλειστικά για το προσωπικό της τράπεζας. Παράλληλα, εξετάζεται η ανάπτυξη ενός ακόμη χώρου συγκεντρώσεων ή εστίασης, ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των εργαζομένων. Το τελικό σχέδιο παραμένει υπό διαμόρφωση και θα κριθεί από τον αριθμό και το προφίλ όσων μεταφερθούν στο κτίριο.
Ειδικό κεφάλαιο αποτελούν οι κινηματογράφοι της στοάς. Ο κινηματογράφος «Άστυ» θα συνεχίσει να λειτουργεί και μετά την ολοκλήρωση του έργου, αν και εξετάζεται σοβαρά η ανακαίνιση του εσωτερικού του, δεδομένου ότι πρόκειται για έναν χώρο παλιό και φθαρμένο. Αντίθετα, ο κινηματογράφος «Άστορ», που δεν ανήκει στην ίδια ιδιοκτησία, αλλά διαθέτει όψη και είσοδο από τη στοά, θα παραμείνει εκτός σχεδίου και δεν θα επηρεαστεί από τις παρεμβάσεις.
Ένα Ιστορικό Μνημείο στα υπόγεια του Μεγάρου της Εθνικής Ασφαλιστικής
Το κτήριο κατασκευάστηκε το 1938 για να στεγάσει την Εθνική Ασφαλιστική, με αφορμή τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυση της εταιρείας. Ήταν ένα εμβληματικό κτίσμα για τα δεδομένα της εποχής. Παράλληλα, στα υπόγειά του δημιουργήθηκαν ειδικοί χώροι, οι οποίοι είχαν σχεδιαστεί ώστε να λειτουργήσουν ως αντιαεροπορικά καταφύγια σε περίπτωση πολέμου.
Αυτό ήταν αποτέλεσμα του νόμου της δικτατορίας Μεταξά, που προέβλεπε ότι κτήρια άνω των τριών ορόφων όφειλαν να διαθέτουν τέτοιους χώρους προστασίας. Έτσι, στην περιοχή συναντούσε κανείς πολλά καταφύγια, συχνά ενσωματωμένα ακόμη και σε κατοικίες. Στην πράξη, μάλιστα, υπήρχαν καταστήματα που διαφήμιζαν την παρουσία καταφυγίου, καθώς θεωρούνταν σημαντικό πλεονέκτημα.
Το καταφύγιο της Εθνικής Ασφαλιστικής αποτελείται από δύο υπόγεια, με συνολικά επτά θαλάμους – τέσσερις στο πρώτο επίπεδο και τρεις στο δεύτερο. Παρ’ ότι κατασκευάστηκε με πρόβλεψη για τέτοια χρήση, τελικά δεν λειτούργησε ποτέ ως καταφύγιο.
Η ιστορία πήρε δραματική τροπή λίγα χρόνια αργότερα. Με την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα το 1941, το κτίριο επιτάχθηκε. Στους ορόφους στεγάστηκε το διοικητήριο της Κομαντατούρ, ενώ τα υπόγεια μετατράπηκαν σε χώρους κράτησης και βασανιστηρίων. Ένας χώρος που είχε σχεδιαστεί για την προστασία αμάχων μετατράπηκε έτσι σε τόπο τρόμου και καταπίεσης.
Ήταν ουσιαστικά ένα κέντρο μεταγωγών. Αυτό σήμαινε ότι οι κρατούμενοι, μετά τη σύλληψή τους, οδηγούνταν εδώ, στο κτίριο που είχε επιταχθεί για να λειτουργήσει ως κρίσιμο διοικητήριο. Στον χώρο αυτόν παρέμεναν για μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι να αποφασιστεί η περαιτέρω τύχη τους. Οι περισσότεροι κρατούνταν μία, δύο ή τρεις ημέρες -κάποιες φορές ακόμη και για λίγες μόνο ώρες- προτού οδηγηθούν σε άλλους χώρους κράτησης ή αφεθούν ελεύθεροι.
Η απόφαση για το αν θα παραμείνουν ή θα αποχωρήσουν είχε να κάνει με τις συνθήκες και τις κατηγορίες που αντιμετώπιζαν. Υπήρχαν πολιτικοί λόγοι, συμμετοχή σε αντιστασιακές οργανώσεις, αλλά και πιο «ελαφρά» παραπτώματα. Σε περιπτώσεις που δεν θεωρούνταν σοβαρές, οι άνθρωποι αφήνονταν ελεύθεροι. Στατιστικά, οι περισσότεροι απ’ όσους απελευθερώθηκαν ανήκαν σε αυτούς που είχαν αντιστασιακή δράση χαμηλής έντασης ή υπόνοιες χωρίς αποδείξεις.
Το καθεστώς αυτό διήρκεσε έως τον Οκτώβριο του 1944. Το κτίριο είχε επιταχθεί στις 27 Απριλίου 1941 και από τότε έως την αποχώρηση των Γερμανών λειτούργησε αδιάκοπα ως χώρος μεταγωγής. Ο ακριβής αριθμός των κρατουμένων που πέρασαν από εκεί δεν είναι γνωστός, καθώς όλα τα αρχεία καταστράφηκαν λίγο πριν από την αποχώρηση. Υπολογίζεται όμως ότι επρόκειτο για χιλιάδες ανθρώπους. Το γεγονός ότι δεν διασώθηκαν επίσημα στοιχεία ενισχύει την εικόνα της μυστικότητας που περιέβαλλε τον χώρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάποια σημεία των τοίχων βρέθηκαν καλυμμένα γραπτά των κρατουμένων, κρυμμένα, ώστε να μη φαίνονται.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 239 ονόματα κρατουμένων, εντοπισμένα στο δεύτερο υπόγειο του κτιρίου. Η σύνθεσή τους ήταν πολυεθνική και ετερόκλητη: Έλληνες, ξένοι, πολιτικοί κρατούμενοι, ακόμα και παιδιά ηλικίας 14–15 ετών. Μεταξύ τους βρίσκονταν Ιταλοί, Γερμανοί και άλλοι υπήκοοι, όλοι τους θεωρούμενοι «αντιφρονούντες».
Κατά την ανασκαφή του χώρου βρέθηκαν επίσης αντικείμενα-ευρήματα που αποκαλύπτουν πτυχές της ζωής των κρατουμένων. Ήταν κρυμμένα σε απρόσμενα σημεία, αθέατα με γυμνό μάτι, μέσα σε δεξαμενές νερού, σε αγωγούς, ακόμα και μέσα σε πόρτες ή σε κοιλότητες τοίχων. Αυτά τα μικρά ίχνη λειτουργούν σήμερα ως μάρτυρες μιας σκοτεινής περιόδου, επιβεβαιώνοντας ότι ο χώρος αποτέλεσε για χρόνια τόπο κράτησης, φόβου και αναμονής για χιλιάδες ανθρώπους.
Ανάμεσα στους κρατούμενους των υπογείων της Κομαντατούρ υπήρξαν δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, ακόμη και γνωστές προσωπικότητες της εποχής. Αναφέρεται, για παράδειγμα, ένας ηθοποιός, ιδιαίτερα δημοφιλής τότε, ο οποίος φέρεται να πέρασε από τα κρατητήρια – αν και η τύχη του παραμένει άγνωστη.
Ωστόσο, η πραγματικότητα των κρατητηρίων δεν ήταν μονόχρωμη. Δεν βρίσκονταν όλοι μέσα για λόγους αντίστασης. Υπήρχαν και «σκοτεινές» φιγούρες – άνθρωποι με βεβαρημένο παρελθόν, ακόμα και κατάδικοι για βαριά εγκλήματα, όπως βιασμούς. Τα κελιά αυτά, λοιπόν, στέγασαν τόσο θύματα της ναζιστικής θηριωδίας όσο και πρόσωπα με προβληματικό ή εγκληματικό παρελθόν.
