Με 5 έργα φοιτητικών εστιών συνολικής δυναμικότητας 4.000 κλινών, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να ανακουφίσει το οξύ στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες φοιτητές σε ολόκληρη τη χώρα, αξιοποιώντας κυρίως το μοντέλο των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Η πορεία των φοιτητικών εστιών, οι προκλήσεις αλλά και οι προοπτικές των μεγάλων αυτών παρεμβάσεων παρουσιάστηκαν προ ημερών στο 6ο ΣΔΙΤ Forum, αποτυπώνοντας τον κεντρικό ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι νέες υποδομές στη φοιτητική μέριμνα και την περιφερειακή ανάπτυξη. Με τους αρμόδιους φορείς να τονίζουν ότι τα έργα αυτά φιλοδοξούν να καλύψουν διαχρονικές ελλείψεις, να ενισχύσουν την ελκυστικότητα των πανεπιστημίων και να λειτουργήσουν ως καταλύτης για την αναβάθμιση ολόκληρων αστικών περιοχών.
Στην τελική ευθεία ο διαγωνισμός για τις εστίες του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Μέσα στην εβδομάδα αναμένεται το άνοιγμα των δεσμευτικών προσφορών για το έργο των φοιτητικών εστιών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, σηματοδοτώντας ένα κρίσιμο βήμα για την προώθηση της διαδικασίας. Στόχος είναι το έργο να συμβασιοποιηθεί εντός του 2026, χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, ώστε να εισέλθει οριστικά στη φάση της υλοποίησης.
Στην επόμενη φάση του διαγωνισμού έχουν προκριθεί πέντε ισχυρά επενδυτικά και κατασκευαστικά σχήματα, και συγκεκριμένα οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – AKTOR, AVAX, METLEN και ΑΤΕΣΕ, γεγονός που αναδεικνύει το έντονο ενδιαφέρον της αγοράς για το συγκεκριμένο έργο και ενισχύει τις προοπτικές επιτυχούς ολοκλήρωσής του.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, μετά τη συγχώνευσή του με το Τεχνολογικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας, φιλοξενεί περίπου 19.000 ενεργούς φοιτητές και ερευνητές, καθώς και 600 διδάσκοντες και προσωπικό. Σήμερα, το Πανεπιστήμιο διαθέτει 528 φοιτητικές εστίες, οι οποίες καλύπτουν περίπου το 3% των συνολικών φοιτητών του.
Το Πανεπιστήμιο στεγάζει τη Σχολή Πολυτεχνική στην Κοζάνη, τη Σχολή Επιστημών Υγείας στην Εορδαία, τις Σχολές Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Σπουδών στη Φλώρινα, τη Σχολή Θετικών Επιστημών στην Καστοριά, τη Σχολή Γεωπονικών Επιστημών στη Φλώρινα, τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών στην Κοζάνη, τα Γρεβενά και την Καστοριά, καθώς και τη Σχολή Καλών Τεχνών στη Φλώρινα.
Η ανέγερση φοιτητικών εστιών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί ένα ολοκληρωμένο έργο υποδομής, που καλύπτει το σύνολο του κύκλου ζωής των κτιριακών εγκαταστάσεων, από τη μελέτη και την κατασκευή έως τη χρηματοδότηση, τη συντήρηση και την τεχνική τους διαχείριση. Η μέγιστη περίοδος κατασκευής προβλέπεται να φτάσει τα τρία έτη, ενώ η διάρκεια λειτουργίας των υποδομών εκτείνεται σε ορίζοντα 27 ετών, διασφαλίζοντας μακροχρόνια κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Το έργο αφορά την ανέγερση φοιτητικών εστιών σε τέσσερις πόλεις όπου δραστηριοποιείται το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, συγκεκριμένα στην Κοζάνη, την Καστοριά, τη Φλώρινα και την Πτολεμαΐδα. Παράλληλα, προβλέπεται η κατασκευή και διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων, εξωτερικών περιοχών και χώρων πρασίνου, με στόχο τη δημιουργία ενός λειτουργικού και ποιοτικού περιβάλλοντος διαβίωσης.
Οι εγκαταστάσεις θα περιλαμβάνουν μόνιμες δομές κατοικίας και φιλοξενίας για φοιτητές και καθηγητές, με μονά και διπλά δωμάτια, καθώς και ειδικά διαμορφωμένους χώρους για άτομα με αναπηρία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους κοινόχρηστους χώρους, οι οποίοι θα περιλαμβάνουν χώρους αναμονής, πλήρως εξοπλισμένες κουζίνες και χώρους μελέτης, καλύπτοντας τις καθημερινές ανάγκες διαβίωσης και ακαδημαϊκής ενασχόλησης. Επιπλέον, προβλέπονται χώροι εστίασης για την εξυπηρέτηση των αναγκών σίτισης, καθώς και χώροι διοίκησης και υποδοχής.
Σε επίπεδο συνολικής χωρητικότητας, το σχέδιο προβλέπει την κατασκευή φοιτητικών εστιών δυναμικότητας 750 κλινών σε όλο το Πανεπιστήμιο. Η κατανομή των κλινών γίνεται με βάση τη γεωγραφική διασπορά των σχολών και τις ανάγκες κάθε περιοχής, με 350 κλίνες στην Κοζάνη, 150 στη Φλώρινα, 100 στην Πτολεμαΐδα και 150 στην Καστοριά. Το έργο φιλοδοξεί να ενισχύσει ουσιαστικά τη φοιτητική μέριμνα, να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των φοιτητών και να συμβάλει στη συνολική αναβάθμιση της πανεπιστημιακής εμπειρίας στη Δυτική Μακεδονία.
Το έργο αναμένεται να συνεισφέρει καθοριστικά στην αύξηση του αριθμού των φοιτητών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, ενισχύοντας τον ρόλο της περιοχής ως εκπαιδευτικού κόμβου στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Μέσα από τη σημαντική ενίσχυση των φοιτητικών υποδομών, το ποσοστό των φοιτητών που θα μπορούν να διαμένουν σε φοιτητικές εστίες εκτιμάται ότι θα αυξηθεί έως και το 10%, από περίπου 1,5% που είναι σήμερα. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να διευρύνει ουσιαστικά την πρόσβαση στη φοίτηση, δίνοντας τη δυνατότητα σε περισσότερους νέους να επιλέξουν και να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.
Πώς προχωρούν οι φοιτητικές κατοικίες στην Κρήτη
Σήμερα, το έργο «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία και Συντήρηση Φοιτητικών Εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης, με Σ.Δ.Ι.Τ.» βρίσκεται στη φάση των αδειοδοτήσεων και των μελετών. Συγκεκριμένα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι απαραίτητες γεωτεχνικές και συγκοινωνιακές μελέτες τόσο στο Ρέθυμνο όσο και στο Ηράκλειο, οι οποίες αποτελούν κρίσιμο στάδιο για την οριστικοποίηση του σχεδιασμού και την έναρξη των εργασιών.
Η σύμβαση Σύμπραξης για την υλοποίηση του έργου υπεγράφη στις 27 Μαρτίου 2025 μεταξύ του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ομίλου ΑΚTOR. Η διάρκεια της σύμβασης έχει οριστεί σε τριάντα έτη, ενώ η περίοδος κατασκευής προβλέπεται να ανέλθει σε τρία έτη.
Το έργο προβλέπει την κατασκευή φοιτητικών εστιών μεγάλης κλίμακας σε δύο πανεπιστημιακά κέντρα της Κρήτης. Στο Ρέθυμνο προγραμματίζεται η δημιουργία 1.810 διαμερισμάτων, συνολικής δυναμικότητας 2.710 κλινών, ενώ στο Ηράκλειο προβλέπονται 1.016 διαμερίσματα με 2.136 κλίνες. Παράλληλα, στο Ρέθυμνο θα ανεγερθεί νέο μεγάλο αμφιθέατρο 800 θέσεων, σχεδιασμένο για την κάλυψη πολλαπλών ακαδημαϊκών και πολιτιστικών χρήσεων.
Στο πλαίσιο του ίδιου έργου περιλαμβάνεται η διαμόρφωση των περιβαλλόντων χώρων των εγκαταστάσεων, με έμφαση στη λειτουργικότητα και την ποιότητα του δημόσιου χώρου, καθώς και η ενεργειακή αυτονομία των υποδομών μέσω της αξιοποίησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Το σύνολο των παρεμβάσεων στοχεύει στη δημιουργία σύγχρονων, βιώσιμων και ενεργειακά αποδοτικών φοιτητικών υποδομών, που θα αναβαθμίσουν ουσιαστικά τη φοιτητική μέριμνα και την ακαδημαϊκή ζωή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Οι προκλήσεις του έργου
Το έργο συνοδεύεται από μια σειρά σημαντικών προκλήσεων, με κυριότερη τον παράγοντα του χρόνου. Ο μεγάλος αριθμός μελετών και αδειοδοτήσεων που απαιτούνται επιβάλλει γρήγορες και συντονισμένες κινήσεις από την Αναθέτουσα Αρχή, ώστε να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα. Καθοριστικής σημασίας είναι ο συντονισμός μεταξύ της Τεχνικής Υπηρεσίας και του Εξωτερικού Τεχνικού Συμβούλου, ο οποίος μέχρι σήμερα κρίνεται ικανοποιητικός, ωστόσο οι απαιτήσεις αναμένεται να ενταθούν ακόμη περισσότερο κατά τη φάση της κατασκευής.
Ιδιαίτερη πρόκληση αποτελεί και η επέκταση των δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, καθώς ενδέχεται να προκύψει πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για την Αναθέτουσα Αρχή. Η επιτυχής αντιμετώπιση του ζητήματος προϋποθέτει στενή και αποτελεσματική συνεργασία με τους κατά τόπους παρόχους ΟΚΩ, προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη και απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των νέων υποδομών.
Παράλληλα, ανακύπτουν ζητήματα ισορροπίας μεταξύ της αξιοποίησης της γης και της ανάπτυξης υποδομών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς και η ανάγκη για την έγκριση και ρύθμιση των τελευταίων λεπτομερειών των master plan τόσο στο Ρέθυμνο όσο και στο Ηράκλειο. Στο Ηράκλειο, ειδικότερα, πρόκληση συνιστά και η απόκτηση γης σε γειτνίαση με τις υπό κατασκευή φοιτητικές εστίες, ώστε να εξασφαλιστεί η ορθολογική ανάπτυξη του έργου.
Τέλος, ιδιαίτερης σημασίας είναι το ζήτημα της στρατηγικής αδειοδότησης του έργου, το οποίο βρίσκεται σε καλό στάδιο, αποτελώντας κρίσιμο παράγοντα για τη συνολική ωρίμανση και την ομαλή εξέλιξη της επένδυσης.
Πότε θα υπογραφεί η σύμβαση για τις φοιτητικές εστίες στη Θεσσαλία;
Η σύμβαση για τις φοιτητικές εστίες της Θεσσαλίας, όπου προσωρινός ανάδοχος είναι ο AKTOR, αναμένεται να υπογραφεί το α’ τετράμηνο του 2026. Το έργο αναπτύσσεται σε δύο βασικούς άξονες, με ισχυρό αναπτυξιακό και κοινωνικό χαρακτήρα. Ο προβλεπόμενος χρόνος κατασκευής είναι 30 μήνες και χρόνος λειτουργίας είναι 28 χρόνια.
Ο πρώτος άξονας αφορά μια ολοκληρωμένη παρέμβαση αστικής ανάπλασης και αξιοποίησης του πρώην βιομηχανικού ακινήτου της Βαμβακουργίας στη Νέα Ιωνία Βόλου. Στον χώρο αυτόν προβλέπεται η δημιουργία φοιτητικών εστιών, σύγχρονων εκπαιδευτικών και ερευνητικών εγκαταστάσεων, καθώς και κοινωνικών υποδομών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μετατρέποντας ένα εγκαταλελειμμένο βιομηχανικό συγκρότημα σε έναν ζωντανό πανεπιστημιακό και αστικό πυρήνα.
Ο δεύτερος άξονας του έργου αφορά τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, καθώς και εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδομών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λαμία, ενισχύοντας τη χωρική ανάπτυξη του Ιδρύματος και τη σύνδεσή του με την τοπική κοινωνία και οικονομία της περιοχής.
Το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία ποικιλόμορφων κτιριακών συγκροτημάτων, τα οποία έχουν σχεδιαστεί ώστε να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και εκπαιδευτικών αναγκών. Στο συγκρότημα της Βαμβακουργίας στον Βόλο προβλέπεται η δυνατότητα φιλοξενίας έως και 785 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών, φοιτητών Erasmus, νέων ερευνητών και επισκεπτών καθηγητών, ενώ στο αντίστοιχο συγκρότημα της Λαμίας η δυναμικότητα ανέρχεται σε 123 φοιτητές.
Υπενθυμίζεται ότι ο ίδιος όμιλος έχει αναδειχθεί ανάδοχος και για το αντίστοιχο έργο στη Θεσσαλία, το οποίο αναμένεται να υπογραφεί προσεχώς, ενώ ήταν και ο μοναδικός οικονομικός φορέας που κατέθεσε προσφορά για το ΣΔΙΤ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, προϋπολογισμού 107 εκατ. ευρώ.
Έρχονται φοιτητικές εστίες στη Φυλή
Το επόμενο μεγάλο έργο που βρίσκεται στα σκαριά αφορά το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και έχει προϋπολογισμό 79,6 εκατ. ευρώ. Το έργο θα περιλαμβάνει την κατασκευή φοιτητικών εστιών, καθώς και τη δημιουργία Πολιτιστικού Κέντρου στον Δήμο Φυλής, ενισχύοντας τόσο τη φοιτητική μέριμνα όσο και τον πολιτιστικό ρόλο του Ιδρύματος στην ευρύτερη περιοχή. Η προκήρυξή του αναμένεται εντός του 2026 και εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική επενδύσεων που αποσκοπεί στη συνολική αναβάθμιση των φοιτητικών υποδομών σε ολόκληρη τη χώρα.
Εξελίξεις και για τις φοιτητικές εστίες του Μετσόβιου
Την ίδια στιγμή, σε τροχιά ριζικής αναβάθμισης εισέρχεται και η ιστορική Φοιτητική Εστία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Το επιβλητικό κτίριο, που δεσπόζει στον χώρο εδώ και πενήντα χρόνια, έχει τη δική του ξεχωριστή διαδρομή, καθώς η ιστορία του ξεκινά το 1966, όταν το ΕΜΠ προκήρυξε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανέγερσή του, ενώ άνοιξε τις πύλες του το 1975, φιλοξενώντας έκτοτε γενιές φοιτητών.
Ωστόσο, έπειτα από δεκαετίες συνεχούς χρήσης και περιορισμένης συντήρησης, το κτίριο παρουσίασε σοβαρά προβλήματα λειτουργικότητας, ενώ δεν έλειψαν και φαινόμενα παραβατικότητας, με αποτέλεσμα να αποτελεί πλέον μια «πληγή» στο εσωτερικό της Πολυτεχνειούπολης. Σήμερα, η εστία αυτή περνά σε μια νέα εποχή, καθώς δρομολογείται η πλήρης ανακαίνισή της μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, με προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ.
Το έργο εγκρίθηκε το 2023 από τη Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ και είναι πλήρως χρηματοδοτημένο. Με την ολοκλήρωσή του, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο φιλοδοξεί να αποκτήσει μια σύγχρονη, ασφαλή και λειτουργική φοιτητική εστία, η οποία θα διατηρεί τον ιστορικό της χαρακτήρα, ανταποκρινόμενη παράλληλα στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του 21ου αιώνα.
