Ο ευρωπαϊκός μουσικός διαγωνισμός Eurovision αντιμετωπίζει μια “υπαρξιακή” κρίση, καθώς ορισμένες χώρες απειλούν να μποϊκοτάρουν την έκδοση του 2026 αν επιτραπεί η συμμετοχή του Ισραήλ.
Η κλιμακούμενη πολιτιστική αντίδραση σε βάρος του Ισραήλ λόγω του πολέμου στη Γάζα έχει εξαπλωθεί στην Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες, με τον Ισπανό πρωθυπουργό να ζητά αποκλεισμό της χώρας από διεθνή αθλητικά γεγονότα, ένα βελγικό φεστιβάλ να αποκλείει Ισραηλινό μαέστρο, και σειρά χωρών να απαιτούν την απομάκρυνση του Ισραήλ από τον κορυφαίο μουσικό διαγωνισμό.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει το δίλημμα κατά πόσο οι πολιτιστικοί αποκλεισμοί καλλιτεχνών και αθλητών από το Ισραήλ μπορούν να θεωρηθούν νόμιμες κυρώσεις. Ορισμένες κυβερνήσεις της ΕΕ τους βλέπουν ως αναλογική αντίδραση στον πόλεμο, ενώ άλλες, μαζί με Ισραηλινές Αρχές και εβραϊκές οργανώσεις, προειδοποιούν ότι υπάρχει κίνδυνος να ξεπεραστεί το όριο και να κατηγορηθούν για αντισημιτισμό, αναφέρει το Politico.
Αν και η Eurovision προγραμματίζεται για τον Μάιο στη Βιέννη, ο αυτοαποκαλούμενος “μη πολιτικός” διαγωνισμός — διοργανωμένος από την European Broadcasting Union (EBU), μια ένωση δημόσιων ΜΜΕ με 113 μέλη σε 56 χώρες — φαίνεται ήδη να κινδυνεύει να επισκιαστεί ξανά από αντιπαραθέσεις γύρω από τη συμμετοχή του Ισραήλ.
Σε δήλωση του, ο διευθυντής της Eurovision, Martin Green, ανέφερε ότι η EBU “συνεχίζει τις διαβουλεύσεις” με τα μέλη για το πώς θα “διαχειριστεί τη συμμετοχή και τις γεωπολιτικές εντάσεις γύρω από τον διαγωνισμό”.
“Κατανοούμε τις ανησυχίες και τις βαθιά ριζωμένες απόψεις γύρω από τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή,” σημείωσε.
Σύμφωνα με ειδικούς, οι γεωπολιτικές αυτές εντάσεις συνιστούν πλέον τη σοβαρότερη απειλή στην ιστορία της Eurovision. Ο Paul Jordan, μακροχρόνιος σχολιαστής του διαγωνισμού, επισημαίνει ότι ποτέ στο παρελθόν δεν έχει υπάρξει ομάδα χωρών που να απειλεί αποχή εξαιτίας της συμμετοχής μιας άλλης χώρας.
Πολιτικό εργαλείο η Eurovision
Την Τρίτη, η Ισπανία εντάχθηκε στον αυξανόμενο κύκλο χωρών που απειλούν με μποϊκοτάζ. Η πλειοψηφία του διοικητικού συμβουλίου της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης RTVE ψήφισε να αποσυρθεί από την έκδοση του 2026 εάν επιτραπεί η συμμετοχή του Ισραήλ.
Η απειλή μποϊκοτάζ έρχεται στον απόηχο εντάσεων μεταξύ Μαδρίτης και Τελ Αβίβ για κυρώσεις, εμπάργκο όπλων και διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων. Η απόφαση συμπίπτει με την ανακοίνωση μιας επιτροπής του ΟΗΕ ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, δημιουργώντας κρίση για την EBU, καθώς η Ισπανία είναι από τους πέντε μεγαλύτερους χρηματοδότες της ένωσης, με εξασφαλισμένη θέση στον τελικό της Eurovision, σύμφωνα με το Politico.
Η δημόσια ραδιοτηλεόραση του Ισραήλ, KAN, επιμένει ότι η χώρα προετοιμάζεται να συμμετάσχει τον Μάιο, τηρώντας αυστηρά τους κανόνες του διαγωνισμού. Ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Μίκι Ζοχάρ χαρακτήρισε τις απειλές αποχώρησης από κάποιες χώρες ως “ντροπιαστικά και υποκριτικά βήματα που αντιβαίνουν στις αξίες του διαγωνισμού και το πνεύμα σύνδεσης που τον διέπει.”
Ήδη, Ιρλανδία, Σλοβενία και Ολλανδία έχουν απειλήσει με μποϊκοτάζ, ενώ η Ισλανδία έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο. Οι λόγοι επικεντρώνονται στις θηριωδίες στη Γάζα, την υπονόμευση της ελευθερίας του Τύπου και τους στόχους σε δημοσιογράφους. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, υπό την κυβέρνηση της Χαμάς, πάνω από 64.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί.
Η ολλανδική δημόσια ραδιοτηλεόραση AVROTROS εξέφρασε ανησυχίες ότι η ισραηλινή κυβέρνηση παρενέβη στον διαγωνισμό του 2025, χρησιμοποιώντας τον “ως πολιτικό εργαλείο”. Η νίκη του Ισραήλ στην ψηφοφορία των θεατών προκάλεσε ερωτήματα για ενδεχόμενη χειραγώγηση του συστήματος ψηφοφορίας.
Τάση έντασης στη Eurovision
Η EBU βρίσκεται σε εντατικές διαβουλεύσεις με τα μέλη της για τη συμμετοχή του Ισραήλ στον διαγωνισμό του 2026, με τα κράτη μέλη να έχουν προθεσμία μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου να επιβεβαιώσουν τη συμμετοχή τους. Η γενική συνέλευση της EBU στη Γενεύη στις 4 και 5 Δεκεμβρίου θα μπορούσε να αποφασίσει για την παρουσία του Ισραήλ στον διαγωνισμό.
Ορισμένοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς υποστηρίζουν την τρέχουσα θέση της EBU ότι η Eurovision πρέπει να παραμείνει αδέσμευτη πολιτικά. Η γερμανική ARD θα υποστηρίξει όποια απόφαση λάβει η EBU, ενώ ο εκπρόσωπος του SWR τόνισε ότι ο διαγωνισμός συνδέει ανθρώπους “ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων.”
Ο γενικός διευθυντής του BBC δήλωσε ότι η Eurovision “ποτέ δεν είχε σχέση με πολιτική” και ότι η EBU αποφασίζει ποιοι συμμετέχουν. Ωστόσο, η προηγούμενη εμπειρία, όπως ο αποκλεισμός της Ρωσίας το 2022 λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, δείχνει ότι η πολιτική και ο πολιτισμός συχνά τέμνονται, υπογραμμίζει το Politico.
Ο ειδικός Paul Jordan προειδοποιεί για “τάση έντασης τους επόμενους μήνες”, με πιθανότητες ο διαγωνισμός να “αποσαρθρωθεί”. Ο ίδιος επισημαίνει ότι η μαγεία της Eurovision έγκειται στον συμπεριληπτικό της χαρακτήρα και θα ήταν μεγάλη ζημιά αν μετατραπεί σε πολιτικό παιχνίδι.
