Το δολάριο συνέχισε να χάνει μερίδιο αγοράς το περασμένο έτος ως το κυρίαρχο παγκόσμιο νόμισμα, αλλά τα οφέλη δεν τα αποκόμισε το ευρώ – που φιλοδοξεί να αποτελέσει την εναλλακτική επιλογή – σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αντίθετα, κερδισμένοι αναδείχθηκαν μικρότερα νομίσματα και ο χρυσός.
Από τον Απρίλιο, οι επενδυτές εγκαταλείπουν τα περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια εξαιτίας της ασταθούς οικονομικής πολιτικής των ΗΠΑ. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε ότι αυτή είναι μια ευκαιρία για το ευρώ να αναδειχθεί ως βασική εναλλακτική του δολαρίου, υπό την προϋπόθεση ότι η ευρωζώνη θα προχωρήσει επιτέλους σε κρίσιμα βήματα ενοποίησης.
Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία πριν από τις πρόσφατες αναταράξεις δείχνουν ότι το ευρώ δεν κερδίζει δυναμική, με κέρδη να καταγράφουν κυρίως μη παραδοσιακά νομίσματα —πέραν του ιαπωνικού γεν— όπως το καναδικό δολάριο.
Το 2024 μόνο, το δολάριο έχασε δύο ποσοστιαίες μονάδες στο παγκόσμιο μερίδιο νομισματικών αποθεμάτων. Αν και το ευρώ σημείωσε μικρή άνοδο, τα μεγαλύτερα κέρδη είχαν το γεν και το καναδικό δολάριο, σύμφωνα με την ΕΚΤ.
Παρά το γεγονός ότι το δολάριο εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει το 58% των παγκόσμιων αποθεμάτων, έχει χάσει 10 ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία δεκαετία. Το μερίδιο του ευρώ παραμένει λίγο κάτω από το 20%.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, άλλος μεγάλος «νικητής» το 2023 ήταν ο χρυσός, με τις κεντρικές τράπεζες να αυξάνουν τα αποθέματά τους κατά περισσότερους από 1.000 τόνους — ρυθμός ρεκόρ, διπλάσιος του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας.
«Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα δύο τρίτα των κεντρικών τραπεζών αγόρασαν χρυσό για λόγους διαφοροποίησης, ενώ το 40% ως προστασία απέναντι σε γεωπολιτικούς κινδύνους», αναφέρει η ΕΚΤ.
Αθροιστικά, ο χρυσός αντιστοιχεί πλέον στο 20% των παγκόσμιων αποθεμάτων — περισσότερο από το ευρώ, το οποίο διατηρεί μερίδιο 16%.
Οι αποδόσεις και οι διαφορές
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις από τον Απρίλιο ότι το ευρώ μπορεί τελικά να αρχίζει να ωφελείται. Αν και οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων έχουν αυξηθεί, το δολάριο έχει αποδυναμωθεί σημαντικά έναντι του ευρώ — μια ασυνήθιστη σύμπτωση που ενδέχεται να σηματοδοτεί αμφισβήτηση του διεθνούς καθεστώτος του δολαρίου από πλευράς επενδυτών.
Οι κινήσεις αυτές αντανακλούν αυξημένο risk premium για τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία και επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητα του χρέους, με δεδομένη την πορεία των δημοσιονομικών στις ΗΠΑ.
Επιπλέον, ολοένα περισσότερες αμερικανικές εταιρείες εκδίδουν ομόλογα σε ευρώ (τα λεγόμενα “reverse Yankee bonds”), ενώ το ευρώ αύξησε πέρυσι το μερίδιό του στην έκδοση ομολόγων σε ξένα νομίσματα.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με οικονομολόγους, η ευρωζώνη εξακολουθεί να στερείται βασικών εργαλείων για να αμφισβητήσει ουσιαστικά την κυριαρχία του δολαρίου.
Η έλλειψη ενός μεγάλου, ενοποιημένου και ασφαλούς περιουσιακού στοιχείου, όπως κοινά ευρωομόλογα, κατακερματίζει την αγορά χρέους της. Αντίστοιχα, το τραπεζικό της σύστημα παραμένει διασπασμένο και απουσιάζει μια πλήρως εναρμονισμένη κεφαλαιαγορά με διασυνοριακή εμβέλεια.
Επιπλέον, η Ευρώπη δεν διαθέτει τις στρατιωτικές δυνατότητες που θα μπορούσαν να προσδώσουν στην ΕΕ τον γεωπολιτικό ρόλο που ζητούν οι διαχειριστές αποθεμάτων.
