Σε 5 σημεία συμφωνούν οι εργοδότες με την ΓΣΕΕ ως προς τις προτάσεις που αναμένεται να καταθέσουν την Παρασκευή στο υπουργείο Εργασίας, για τη δημιουργία του οδικού χάρτη που έχει σκοπό να επεκτείνει τις συλλογικές συμβάσεις στο 80% των εργαζομένων, όπως προβλέπει η σχετική κοινοτική οδηγία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, οι αυξήσεις που προβλέπουν οι ισχύουσες κλαδικές συμβάσεις, είναι σε όλες τις περιπτώσεις υψηλότερες από τον κατώτατο μισθό των 880 ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει ο θεσμός των συλλογικών ρυθμίσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετές συμβάσεις υπογράφηκαν το 2023 και το 2024, ενσωματώνοντας ήδη μελλοντικές αυξήσεις.
Οι τέσσερις προωθούμενες αλλαγές στις συλλογικές συμβάσεις
Με βάση τον διά ζώσης διάλογο που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των φορέων και της αρμόδιας υπουργού, Νίκης Κεραμέως, συμφωνήθηκαν τέσσερις θεσμικές αλλαγές:
- Η μείωση του ποσοστού εργοδοτικής εκπροσώπησης που απαιτείται για την επέκταση των όρων μιας σύμβασης στο σύνολο του κλάδου. Το σημερινό όριο του 50% +1 και θεωρείται υψηλό και συχνά οδηγεί επιχειρήσεις σε αποχώρηση από τους φορείς εκπροσώπησής τους, ώστε να αποφύγουν δεσμευτικές αυξήσεις.
- Η θέσπιση ειδικού πλαισίου αυξήσεων για επιχειρήσεις που αποδεδειγμένα αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, με στόχο την αποφυγή αδιεξόδων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.
- Η απλοποίηση των διαδικασιών του ΟΜΕΔ (Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας), ώστε οι διαφορές να επιλύονται κατά προτεραιότητα μέσω συμφιλίωσης, πριν από την προσφυγή στη διαιτησία.
- Ο εκσυγχρονισμός του ψηφιακού Μητρώου συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων, που προβλέπεται από τον νόμο Χατζηδάκη, με απλούστερη διαδικασία εγγραφής και νομιμοποίησης των μελών. Για το ζήτημα αυτό εκκρεμεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά από προσφυγή συνδικαλιστικών φορέων.
- Εξετάζεται το ενδεχόμενο να περιλαμβάνονται στη διαπραγμάτευση για τη σύναψη μιας συλλογικής σύμβασης παράμετροι, όπως η οικονομική κατάσταση ενός κλάδου (κερδοφορία ή ζημιές), αλλά και η εξέλιξη του μέσου μισθού.
Κομβικής σημασίας ζήτημα αποτελεί και η επέκταση της μετενέργειας των συμβάσεων, πέραν του τριμήνου που ισχύει σήμερα. Υπάρχουν σκέψεις η μετενέργεια να αφορά σε διάστημα 6 ή και περισσότερων μηνών, οπότε με τη λήξη μιας σύμβασης οι εργαζόμενοι θα εξακολουθούν να διατηρούν τους ίδιους μισθούς, με την προϋπόθεση ότι εντός εξαμήνου θα υπογραφεί νέα.
Οι αλλαγές αυτές θεωρούνται κομβικές για να αρθούν τα εμπόδια, που περιορίζουν σήμερα τη σύναψη και επέκταση συλλογικών συμβάσεων. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το υπουργείο εξετάζει και τη δυνατότητα θεσμικών κινήτρων συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις, ιδίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που συνιστούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής αγοράς εργασίας.
Πόσες είναι οι ενεργές συλλογικές συμβάσεις
Αυτήν τη στιγμή, οι ενεργές συλλογικές συμβάσεις ανέρχονται σε μόλις 25 και αφορούν κυρίως σε κλάδους, όπως ο τουρισμός, η υγεία, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Συγκεκριμένα:
- Ηλεκτροτεχνικών Ξενοδοχείων με βασικό μισθό από 930-957 ευρώ ανάλογα με την κατηγορία.
- Ξεναγοί Κω: Τριετής σύμβαση, με βασικό ποσό ξενάγησης 65,9 ευρώ και αναπροσαρμογές ανά κλιμάκιο.
- Επισιτιστικά Ρόδου: Μισθοί από 950 ευρώ το 2025 έως 998 ευρώ το 2026.
- Κλινικές: Κατώτερος βασικός μισθός 830 ευρώ, με καθορισμένα επιδόματα και εφημερίες.
- Ηθοποιοί ΚΘΒΕ: Αυξήσεις 3% το 2025, με βασικό μισθό 1.251,45 ευρώ.
- Οδηγοί τουριστικών λεωφορείων Κω: Μισθός 1.290 ευρώ, με συγκεκριμένο πλαίσιο ημερήσιας ανάπαυσης.
- Καπνοβιομηχανία: Ημερομίσθιο από 39,30 ευρώ το 2025 σε 41,27 ευρώ το 2026.
- Ασφαλιστικές επιχειρήσεις: Αυξήσεις 4% το 2025, 3% το 2026 και 2% το 2027, με βασικό μισθό που θα ανέλθει στα 1.119 ευρώ.
- Τραπεζοϋπάλληλοι (ΟΤΟΕ): Κλιμακωτές αυξήσεις έως το 2027, με μισθούς από 904 έως 1.082 ευρώ, που στην ωρίμανσή τους δίνουν αυξήσεις πάνω από 7%.
- Τεχνικών ραδιοφώνου και ηχοληπτών με αύξηση 4%.
- Υπαλλήλων Τουριστικών Γραφείων με αύξηση στην ωρίμανση μέσα στην επόμενη διετία ποσοστού 7%.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του μηχανισμού παρακολούθησης μισθών (wage tracker) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τον δείκτη που καλύπτει τις ενεργές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η Ελλάδα εμφανίζει τη χαμηλότερη κάλυψη εργαζομένων μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών.
Ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κάλυψης εργαζομένων από τις συλλογικές συμβάσεις ανέρχεται σε περίπου 49% για την περίοδο 2013-2024, στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 16,1% (κατά το β’ τρίμηνο του 2025). Αντίστοιχα, στο υπουργείο Εργασίας θεωρούν ότι σήμερα καλύπτεται με συμβάσεις το 23% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα.
