Η Διεθνής Έκθεση Αυτοκινήτου του Μονάχου (IAA) 2025 αποδεικνύεται φέτος ένας κρίσιμος σταθμός για την ευρωπαϊκή και ιδιαίτερα για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία. BMW, Mercedes, Volkswagen και Audi παρουσιάζουν τα νέα τους εντυπωσιακά ηλεκτρικά μοντέλα, αλλά πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας η κατάσταση για τους παραδοσιακούς κατασκευαστές αυτοκινήτων, δεν είναι καθόλου εύκολη. Οι Ευρωπαίοι και Γερμανοί κατασκευαστές καλούνται να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα την επέλαση των κινεζικών εταιρειών, την πίεση από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και την επιβράδυνση της ζήτησης σε βασικές αγορές, ενώ παράλληλα διακυβεύονται εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Όπως σημειώνει η Suddeutsche Zeitung, η IAA του Μονάχου, η σημαντικότερη έκθεση αυτοκινήτου της Ευρώπης, έχει πλέον αλλάξει χαρακτήρα. Για πρώτη φορά από το 2021, όταν η έκθεση μετακόμισε στη βαυαρική πρωτεύουσα, οι εκθέτες από το εξωτερικό υπερτερούν έναντι των εγχώριων: 116 από τις συνολικά 748 εταιρείες προέρχονται από τη Γερμανία, ενώ σχεδόν οι μισοί συμμετέχουν για πρώτη φορά. Παράλληλα, από τους 29 κατασκευαστές που είναι παρόντες το 2025, οι 10 είναι ευρωπαϊκοί και οι 14 κινεζικοί (συμπεριλαμβανομένων των Smart, Lotus και Volvo, που είναι πλέον υπό κινεζικό έλεγχο). Οι Κινέζοι κατασκευαστές πρωτοστατούν, παρουσιάζοντας νέα μοντέλα και φιλόδοξα σχέδια επέκτασης στην Ευρώπη. Το μήνυμα είναι σαφές: οι παραδοσιακοί ευρωπαϊκοί και δε οι γερμανικοί όμιλοι βρίσκονται υπό πίεση.
Η πολιτική σκηνή της Γερμανίας παρακολουθεί στενά την κατάσταση. Στην επίσημη έναρξη της έκθεσης σήμερα, πέρα από τον Ομοσπονδιακό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, είναι παρόντες η Υπουργός Οικονομίας Καταρίνα Ράιχε και ο Υπουργός Μεταφορών Πάτρικ Σνίντερ, καθώς και οι πρωθυπουργοί των κρατιδίων Βαυαρίας και Βάδης-Βυρτεμβέργης, Μάρκους Σέντερ και Βίνφριντ Κρετσμαν. Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία παραμένει ένας από τους πυλώνες της γερμανικής οικονομίας: πάνω από 750.000 άτομα εργάζονται σε κατασκευαστές και προμηθευτές, αλλά η πρόσφατη απώλεια 51.500 θέσεων εργασίας μέσα σε έναν χρόνο υπογραμμίζει τον κίνδυνο που διατρέχει ο κλάδος.
Τα οικονομικά αποτελέσματα των γερμανικών ομίλων έχουν υποστεί σημαντική πίεση. Οι λόγοι ποικίλουν: δασμοί και πολιτικές των ΗΠΑ, επιθετική στρατηγική της Κίνας και, κυρίως, καθυστερημένη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση. Μέχρι οι Γερμανοί να αντιληφθούν τη σημασία της νέας τεχνολογίας, οι ανταγωνιστές τους είχαν ήδη προλάβει να πάρουν προβάδισμα και πλέον τους εκδικούνται. Σύμφωνα με την KPMG, το μερίδιο αγοράς των Γερμανών στις τρεις σημαντικότερες αγορές – Ευρώπη, ΗΠΑ και Κίνα – έπεσε κάτω από 20% για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Η πλειονότητα των γερμανικών ομίλων αναμένει βαθιές αλλαγές στα επιχειρηματικά μοντέλα και τα προϊόντα τα επόμενα τρία χρόνια.
Ο Φρίντριχ Μερτς στην Έκθεση του Μονάχου © EPA/CLEMENS BILAN
Η ευκαιρία της IAA 2025 για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία
Η IAA 2025 δεν είναι απλώς μια γιορτή αυτοκινήτου, είναι μια απόπειρα ανάκαμψης για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. BMW και Mercedes παρουσίασαν πρόσφατα τα ηλεκτρικά SUV iX3 και GLC, προσπαθώντας να φτάσουν ή να ξεπεράσουν τον ανταγωνισμό. Ωστόσο, η κερδοφορία ενός ηλεκτρικού οχήματος παραμένει χαμηλότερη σε σχέση με έναν κινητήρα εσωτερικής καύσης. Ταυτόχρονα, η Κίνα, η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτου παγκοσμίως, διεξάγει έναν καταστροφικό πόλεμο τιμών, εισβάλλοντας στην Ευρώπη με φθηνά, υψηλής τεχνολογίας μοντέλα.
Τα κινεζικά αυτοκίνητα, όπως τα BYD, Xpeng, Leapmotor και Changan, δεν είναι ακόμη οικεία στους γερμανικούς δρόμους, αλλά η εμφάνισή τους στην IAA στέλνει μήνυμα: οι Κινέζοι δεν έρχονται για να είναι απλοί παρατηρητές. Θεωρούν τους εαυτούς τους πρωτοπόρους τεχνολογίας, όχι απλώς κατασκευαστές αυτοκινήτων. Η BYD, για παράδειγμα, είναι ταυτόχρονα ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές μπαταριών παγκοσμίως, ενώ η Xpeng επενδύει σε ιπτάμενα ταξί και ρομπότ. Η στρατηγική τους ξεφεύγει από τα συμβατικά όρια της αυτοκίνησης.
Η γερμανική πλευρά ζητά περισσότερη υποστήριξη από την πολιτική για να διατηρήσει τη δυναμική των κινητήρων εσωτερικής καύσης. Ο CEO της Mercedes, Ola Källenius, προειδοποιεί ότι η απαγόρευση των κινητήρων βενζίνης και πετρελαίου από το 2035 είναι ανέφικτη. Ο Markus Söder παρουσίασε ένα «Σχέδιο Δέκα Σημείων», ζητώντας ευκαιρίες για τα E-Fuels και πιο ρεαλιστικές προδιαγραφές μείωσης CO2. Οι γερμανικές εταιρείες χρειάζονται τα έσοδα από τους παραδοσιακούς κινητήρες, για να χρηματοδοτήσουν τη μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα.
Ωστόσο, η καθυστέρηση στην υιοθέτηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχει επιπτώσεις. Οι καταναλωτές αμφιταλαντεύονται, οι πωλήσεις υβριδικών και ηλεκτρικών μοντέλων παραμένουν στάσιμες, και οι ανταγωνιστές από την Κίνα προετοιμάζονται για μαζική επέκταση στην Ευρώπη. Η BYD, για παράδειγμα, θα λανσάρει το Denza Z9 GT το 2026 και θα δημιουργήσει ένα δίκτυο υπερταχείας φόρτισης, ενώ η παραγωγή του μικρού Dolphin Surf στην Ουγγαρία ξεκινά στα τέλη του 2025.
Η BMW επενδύει πάνω από 10 δισ. ευρώ στη νέα της σειρά «Neue Klasse», επικεντρωμένη στο λογισμικό και τους ισχυρούς υπολογιστές, ενώ η Mercedes υπόσχεται ένα ηλεκτρικό GLC που φέρνει την εμπειρία μηδενικών εκπομπών στους Ευρωπαίους οδηγούς. Η Volkswagen προωθεί προσιτά μοντέλα όπως το ID. Polo, που κοστίζει περίπου 25.000 ευρώ, και το Skoda Epiq SUV, προσπαθώντας να εδραιώσει την ηλεκτροκίνηση σε ευρεία κλίμακα.
Ο Antonio Filosa, ο νέος γενικός διευθυντής της Stellantis, ο οποίος θα βρίσκεται στο Μόναχο, δηλώνει ιδιαίτερα ανήσυχος για την αγορά των επαγγελματικών οχημάτων. «Στα σαλόνια, δείχνουμε ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αλλά στις αντιπροσωπείες, πουλάμε υβριδικά», συνοψίζει ο Alexandre Marian, διευθυντής της εταιρείας συμβούλων AlixPartners.
Η Renault, θα ξεχωρίσει στο Μόναχο αποκαλύπτοντας ένα όχημα από τη γκάμα εσωτερικής καύσης της: ένα νέο Clio, πολύ διαφορετικό από το σημερινό μοντέλο. Το αυτοκίνητο με τις περισσότερες πωλήσεις στην Ευρώπη θα υπάρχει σε υβριδική έκδοση, αλλά όχι σε ηλεκτρική, η οποία προορίζεται για τα R5 και R4.
Η υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Κατερίνα Ράιχε © EPA/CLEMENS BILAN
Η παγίδα με τις μπαταρίες
Ταυτόχρονα, οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες αντιμετωπίζουν μια «παγίδα μπαταρίας», καταγράφει η γαλλική Le Monde. Η παραγωγή προηγμένων μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα. Οι κινεζικές εταιρείες ελέγχουν πρώτες ύλες και τεχνολογία, γεγονός που καθιστά τους Ευρωπαίους κατασκευαστές ευάλωτους σε γεωπολιτικές αλλαγές. Οι γιγάντιες επενδύσεις των κατασκευαστών μπαταριών, όπως η CATL στην Ευρώπη (πάνω από 11 δισ. ευρώ) δείχνουν την προσπάθεια να μειωθεί αυτή η εξάρτηση, αλλά η προοπτική παραμένει αβέβαιη.
Η IAA 2025 είναι επομένως μια έκθεση-σταθμός. Η Mercedes, η BMW και η Volkswagen επενδύουν τεράστια κεφάλαια και πόρους για να αποδείξουν ότι μπορούν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην ηλεκτροκίνηση, απέναντι στους Κινέζους και τις άλλες νεοεισερχόμενες αγορές. Η επιτυχία ή η αποτυχία τους θα καθορίσει όχι μόνο τα μερίδια αγοράς, αλλά και την οικονομική ταυτότητα της Γερμανίας και την ασφάλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Παρά τις καινοτομίες, οι γερμανικές εταιρείες δεν μπορούν να παραμείνουν αδρανείς. Το μέλλον τους περνά μέσα από επενδύσεις σε μπαταρίες, λογισμικό και νέες τεχνολογίες, ενώ ταυτόχρονα διαπραγματεύονται πολιτικά ώστε να διασφαλίσουν τον χώρο για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης όσο η μετάβαση ολοκληρώνεται. Οι Κινέζοι κατασκευαστές δεν είναι πλέον «παρατηρητές»· η μάχη για την κυριαρχία στο ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι εδώ, στο Μόναχο, με την Ευρώπη να παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα.
Η έκθεση δεν είναι μόνο επίδειξη τεχνολογίας· είναι μια αναμέτρηση για το μέλλον του αυτοκινήτου, της βιομηχανίας και της οικονομίας. Κάθε νέα κυκλοφορία, κάθε επένδυση σε εργοστάσιο και κάθε συμφωνία με προμηθευτές μπαταριών καθορίζει την επόμενη δεκαετία της αυτοκίνησης. Η IAA 2025 δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμό: η Γερμανία πρέπει να προσαρμοστεί γρήγορα ή να παραχωρήσει την κορυφή σε νέους, φιλόδοξους αντιπάλους.
Στο βάθος, η ιστορία είναι ξεκάθαρη: οι παραδοσιακοί κατασκευαστές, παρότι πανίσχυροι και με βαριά κληρονομιά, βρίσκονται αντιμέτωποι με μια ανατροπή ισορροπιών που δεν αφορά μόνο την τεχνολογία αλλά και την πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία. Από τα εργοστάσια στο Debrecen και τη Στουτγάρδη μέχρι τα showroom του Παρισιού και του Μονάχου, η μάχη για το μέλλον του αυτοκινήτου γράφεται σε πραγματικό χρόνο.
Η IAA 2025 δεν είναι απλώς ένα «σαλόνι». Είναι πεδίο μάχης για το ποιος θα ορίσει το μέλλον της αυτοκίνησης στην Ευρώπη και τον κόσμο. Και για πρώτη φορά, οι παραδοσιακοί Γερμανοί γίγαντες και άλλοι ευρωπαϊκοί δεν μπορούν να υπολογίζουν μόνο στη δόξα του παρελθόντος: πρέπει να αποδείξουν ότι μπορούν να καινοτομήσουν και να ανταγωνιστούν σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, με νέες τεχνολογίες, γεωπολιτικές πιέσεις και έναν ανταγωνισμό χωρίς προηγούμενο.
