Ο προγραμματισμένος δασμός 50% στις εισαγωγές χαλκού ενδέχεται να αποδειχθεί το μεγαλύτερο αυτογκόλ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον συνεχιζόμενο εμπορικό πόλεμο με τον υπόλοιπο κόσμο. Ο Τραμπ ανακοίνωσε τον δασμό, λέγοντας ότι θα τεθεί σε ισχύ την 1η Αυγούστου.
Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε κατηγορηματικός, παραμένει ασαφές τι ακριβώς θα περιλαμβάνει ο ορισμός του «χαλκού» και κατά πόσον θα υπάρξουν εξαιρέσεις ή μειωμένοι συντελεστές για βασικούς προμηθευτές των ΗΠΑ όπως η Χιλή και ο Καναδάς.
Ακόμα και αν υπάρξουν παραχωρήσεις πριν από την εφαρμογή του μέτρου, το πιθανότερο είναι ότι οι εισαγωγές χαλκού θα επιβαρυνθούν με σαφώς υψηλότερους δασμούς απ’ ό,τι πριν από την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.
Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, το κίνητρο πίσω από τους δασμούς είναι η ενίσχυση της εγχώριας εξόρυξης και κατεργασίας του συγκεκριμένου στρατηγικού μετάλλου, το οποίο είναι κρίσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, στρατιωτικού εξοπλισμού, μικροτσίπ και καταναλωτικών αγαθών.
Το πρόβλημα με αυτήν τη μάλλον αφελή οικονομική προσέγγιση είναι ότι, στην πράξη, η αγορά χαλκού των ΗΠΑ δύσκολα μπορεί να ενισχυθεί ουσιαστικά ούτε βραχυπρόθεσμα ούτε μακροπρόθεσμα, αναφέρει σχόλιο στο Reuters.
- Οι ΗΠΑ παράγουν λίγο παραπάνω από το 50% των ετήσιων αναγκών τους σε χαλκό, ενώ το 2024 οι εισαγωγές επεξεργασμένου μετάλλου ανήλθαν σε 810.000 μετρικούς τόνους.
- Είναι πιθανό μεγάλες εταιρείες εξόρυξης, όπως η Freeport McMoRan και η Rio Tinto, να αυξήσουν προσωρινά την παραγωγή τους, αλλά κάτι τέτοιο δεν θα έχει διατηρήσιμο χαρακτήρα.
- Η εισαγωγή συμπυκνώματος χαλκού (ore) και η επεξεργασία του εντός των ΗΠΑ επίσης δεν είναι ρεαλιστική επιλογή, καθώς απαιτείται χρόνος και κεφάλαια για την επαναλειτουργία παροπλισμένων μονάδων τήξης. Η μόνη σοβαρή υποδομή που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί είναι το εργοστάσιο της Asarco (ιδιοκτησίας Grupo Mexico) στο Χέιντεν της Αριζόνα, το οποίο είναι ανενεργό εδώ και πάνω από τέσσερα χρόνια.
- Υπάρχουν νέα μεταλλεία που σχεδιάζονται, με σημαντικότερο το Resolution Copper της Rio Tinto στην Αριζόνα, το οποίο είχε μπλοκαριστεί λόγω νομικών διεκδικήσεων από τις αυτόχθονες φυλές Apache. Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου τον Μάιο υπέρ της Rio και της συνεργάτιδας εταιρείας BHP φαίνεται να ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη του μεταλλείου, όμως ακόμη και με επίσπευση, η παραγωγή απέχει αρκετά χρόνια.
Οι εισαγωγές θα παραμείνουν αναγκαίες – Βαρύ κόστος για βιομηχανίες και καταναλωτές
Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν εξαρτημένες από εισαγωγές χαλκού, αφήνοντας περιορισμένες επιλογές στους εγχώριους αγοραστές: είτε να πληρώσουν τον νέο δασμό είτε να περιορίσουν την κατανάλωση χαλκού και άρα την παραγωγή τους.
Αυτό σημαίνει ότι κατασκευαστές αυτοκινήτων, οικοδομικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες ηλεκτρονικών ειδών θα αντιμετωπίσουν υψηλότερα κόστη, καθώς οι εσωτερικές τιμές χαλκού θα αυξηθούν ώστε να εξισωθούν με τις τιμές του εισαγόμενου μετάλλου συν τον δασμό, σύμφωνα με αnάλυση στο Reuters.
Το αν αυτά τα κόστη θα μετακυλιστούν στους καταναλωτές ή θα απορροφηθούν από τις επιχειρήσεις εξαρτάται από τη διαπραγματευτική τους ισχύ. Σε κάθε περίπτωση, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι είτε υψηλότερος πληθωρισμός είτε μείωση επενδύσεων και απασχόλησης — αν, όπως προτείνει ο Τραμπ, οι επιχειρήσεις «φάνε» το κόστος των δασμών.
Η επιβολή των δασμών θα επηρεάσει επίσης τις διεθνείς τιμές χαλκού, τόσο άμεσα όσο και μεσοπρόθεσμα.
Οι ΗΠΑ έχουν ήδη απορροφήσει μεγάλες ποσότητες χαλκού το 2025. Σύμφωνα με ανάλυση της Macquarie, οι εισαγωγές κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους ανήλθαν σε 881.000 τόνους, ενώ η υποκείμενη εγχώρια ζήτηση ήταν περίπου 441.000 τόνοι.
Αυτό σημαίνει ότι, μετά την εφαρμογή των δασμών, οι εισαγωγές αναμένεται να βουλιάξουν καθώς θα χρησιμοποιηθούν τα φθηνότερα αποθέματα.
Η επίδραση του δασμού 50% στις τιμές του χαλκού
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να ασκήσει καθοδικές πιέσεις στις διεθνείς τιμές χαλκού, ανατρέποντας την ανοδική πορεία που παρατηρείται από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στην προεδρία.
Την Τετάρτη, το συμβόλαιο αναφοράς του Λονδίνου έκλεισε στα 9.630,50 δολάρια ο τόνος, σημειώνοντας άνοδο σχεδόν 10% από τις αρχές του έτους.
Στις ΗΠΑ, τα συμβόλαια χαλκού διαπραγματεύονται με premium 26% έναντι των αντίστοιχων του Λονδίνου, από 13% πριν την ανακοίνωση Τραμπ. Ωστόσο, αυτή η διαφορά είναι ακόμη μακριά από το επίπεδο του δασμού 50%, υποδηλώνοντας αβεβαιότητα για το εύρος των προϊόντων που θα υπαχθούν τελικά στους νέους δασμούς ή για ενδεχόμενες εξαιρέσεις.
Όταν αποσαφηνιστεί η τελική μορφή των δασμών και εξαντληθούν τα υπάρχοντα αποθέματα, είναι πιθανό οι τιμές χαλκού στις ΗΠΑ να ανέβουν σε επίπεδα που να αντανακλούν πλήρως τον δασμό.
Οι τιμές του χαλκού εκτινάχθηκαν την Τρίτη, αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι επίκεινται δασμοί στις εισαγωγές του μετάλλου. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αυξήθηκαν κατά 13,1% και έκλεισαν σε ιστορικό υψηλό 5,69 δολάρια ανά λίβρα — η μεγαλύτερη ημερήσια άνοδος από το 1968. Παρότι υποχώρησαν ελαφρώς την Τετάρτη, αργότερα κατά τη διάρκεια της ημέρας κατέγραφαν άνοδο σχεδόν 3%.
«Με εκπλήσσει που χρειάστηκε τόσος καιρός για να επιβληθεί ο δασμός στον χαλκό», δήλωσε στο Bloomberg ο Έντ Μιλς, αναλυτής στη Raymond James. «Υπάρχουν τρεις κατηγορίες δασμών: έσοδα, εθνική ασφάλεια, επιβολή αλλαγής πολιτικής. Ο χαλκός εντάσσεται στην κατηγορία της εθνικής ασφάλειας».
Σκεπτικισμός και αντιρρήσεις
Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές εμφανίστηκαν σκεπτικοί ως προς το κατά πόσο οι δασμοί μπορούν να ενισχύσουν άμεσα τη βιομηχανία εξόρυξης χαλκού στις ΗΠΑ ή να μειώσουν την εξάρτηση από ξένες χώρες.
«Οι ΗΠΑ παραμένουν διαρθρωτικά ελλειμματικές στον χαλκό, εισάγοντας πάνω από το 50% των αναγκών τους — κυρίως από τη Νότια Αμερική — χωρίς σαφή προοπτική βελτίωσης της κατάστασης για τα επόμενα χρόνια», δήλωσε ο Όλε Χάνσεν, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στην Saxo Bank. «Ένα premium τιμής λόγω δασμών κινδυνεύει να κάνει τον χαλκό — και κατ’ επέκταση τη μεταποίηση και τις υποδομές στις ΗΠΑ — σημαντικά ακριβότερες». Μιλώντας στο Bloomberg, o Χάνσεν χαρακτήρισε τον δασμό 50% στον χαλκό «έναν μαζικό φόρο για τους καταναλωτές του μετάλλου».
Απαντώντας στο επιχείρημα του Τραμπ ότι ο δασμός επιβάλλεται για λόγους εθνικής ασφάλειας, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε την Πέμπτη ότι το Πεκίνο «αντιτίθεται στη γενίκευση της έννοιας της εθνικής ασφάλειας».
«Πιστεύουμε ανέκαθεν ότι δεν υπάρχουν νικητές σε έναν εμπορικό πόλεμο και ότι η κατάχρηση των δασμών δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα καμίας πλευράς», δήλωσε η εκπρόσωπος Μάο Νινγκ.
Αν και οι ΗΠΑ εισήγαγαν πέρυσι το μεγαλύτερο μέρος του ραφιναρισμένου χαλκού τους από τη Χιλή, τον Καναδά και το Περού, η Κίνα παίζει καθοριστικό ρόλο στο παγκόσμιο εμπόριο χαλκού. Η πλειονότητα των μεταλλείων χαλκού βρίσκονται σε χώρες της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής, όμως η Κίνα κυριαρχεί στην κατεργασία και εξευγενισμό του μετάλλου, σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία (USGS). Επιπλέον, η Κίνα επενδύει εδώ και δεκαετίες σε μεταλλεία χαλκού στην Αφρική, όπως στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
