Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε την Τετάρτη διάταγμα με το οποίο επιβάλλεται καθολικός δασμός 50% στις εισαγωγές χαλκού, τοποθετώντας το μέταλλο στον κατάλογο των βασικών εισαγόμενων προϊόντων που πλήττονται από τους νέους υψηλούς τελωνειακούς φραγμούς.
Οι τιμές του χαλκού στις ΗΠΑ κατέρρευσαν έως και 18% στις συναλλαγές, αμέσως μετά την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για το νέο δασμολογικό καθεστώς. Οι μετοχές των εξορυκτικών εταιρειών Freeport-McMoRan και Southern Copper σημείωσαν πτώση κατά περίπου 10% και πάνω από 6%, αντίστοιχα.
Αν η πτώση αυτή διατηρηθεί και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Πέμπτης, θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια τιμής του μετάλλου από το 1989.
Σύμφωνα με ενημερωτικό δελτίο του Λευκού Οίκου, οι νέοι, αυξημένοι δασμοί στον χαλκό τίθενται σε ισχύ την Παρασκευή.
Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει ότι τα νέα μέτρα —που ακολουθούν ανάλογους δασμούς 50% στον χάλυβα και στο αλουμίνιο— έχουν στόχο την ενίσχυση της εγχώριας μεταλλουργίας και τη διόρθωση «εμπορικών ανισορροπιών».
Ωστόσο, ειδικοί προειδοποιούν ότι η απότομη επιβάρυνση των εισαγωγών χαλκού μπορεί να προκαλέσει αυξήσεις τιμών σε σειρά προϊόντων, από δομικά υλικά μέχρι ηλεκτρονικές συσκευές, καθώς ο χαλκός αποτελεί βασικό βιομηχανικό μέταλλο με εκτεταμένες χρήσεις.
Επιπλέον, σύμφωνα με το Tax Foundation, οι επιπτώσεις από τον νέο αυτόν δασμό, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες στοχευμένες εμπορικές παρεμβάσεις της Ουάσιγκτον —στις εισαγωγές αυτοκινήτων, ξυλείας και φαρμάκων— ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον συνολικό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ.
Ο χαλκός είναι το τρίτο σε κατανάλωση μέταλλο παγκοσμίως, μετά το σίδηρο και το αλουμίνιο. Οι ΗΠΑ εισάγουν σχεδόν το ήμισυ των ποσοτήτων χαλκού που καταναλώνουν, με τις περισσότερες εισαγωγές να προέρχονται από τη Χιλή, σύμφωνα με στοιχεία της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (U.S. Geological Survey).
Ο Τραμπ ενεργοποιεί τον Νόμο Άμυνας για τον χαλκό
Οι νέοι δασμοί τίθενται σε ισχύ την 1η Αυγούστου, σύμφωνα με ενημερωτικό δελτίο του Λευκού Οίκου. Ένα μεγάλο μέρος της αμερικανικής αγοράς είχε ήδη προεξοφλήσει την επιβολή κάποιου δασμού στον ακατέργαστο χαλκό — βασική πρώτη ύλη για καλωδιώσεις και άλλα προϊόντα που χρησιμοποιούνται ευρέως στην οικιστική, κατασκευαστική και αυτοκινητοβιομηχανία.
Οι επιβαρύνσεις στον χαλκό εντάσσονται στο άρθρο 232 του Νόμου για την Επέκταση του Εμπορίου, αλλά δεν θα προστεθούν σωρευτικά σε ξεχωριστούς δασμούς για τα αυτοκίνητα που επιβλήθηκαν νωρίτερα φέτος, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Εάν ένα προϊόν εμπίπτει στους δασμούς για τα οχήματα, θα εφαρμόζεται μόνο ο δασμός των αυτοκινήτων, και όχι αυτός του χαλκού.
Ο Τραμπ προχώρησε σε μια ασυνήθιστη κίνηση, ενεργοποιώντας τον Νόμο περί Αμυντικής Παραγωγής (Defense Production Act) —νομοθεσία της περιόδου του Πολέμου της Κορέας— που δίνει στον πρόεδρο την εξουσία να καθοδηγεί την εγχώρια βιομηχανία για την παραγωγή κρίσιμων υλικών.
Υποχρεωτική διάθεση 25% του χαλκού εντός ΗΠΑ
Με βάση τη νέα απόφαση, το 25% του αμερικανικής παραγωγής απορριμμάτων υψηλής ποιότητας και ακατέργαστων μορφών χαλκού πρέπει να διατίθεται εντός των ΗΠΑ. Το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 30% το 2028 και στο 40% το 2029.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι το μέτρο είναι αναγκαίο για να «ενισχυθεί η εγχώρια δυναμικότητα διύλισης χαλκού, διασφαλίζοντας φθηνές πρώτες ύλες καθώς οι εγχώριες μεταλλουργίες επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους».
Η επίσημη προκήρυξη της πολιτικής Τραμπ εκδόθηκε τρεις εβδομάδες μετά την αρχική ανακοίνωση για δασμούς 50%, χωρίς τότε να έχει αποσαφηνιστεί ποια προϊόντα θα καλύπτονταν από το μέτρο.
Στο μεσοδιάστημα, εκτυλίχθηκε στην Ουάσιγκτον μια εκτεταμένη εκστρατεία πίεσης από παραγωγούς χαλκού, μεταποιητικές επιχειρήσεις, εταιρείες ανακύκλωσης και ξένες κυβερνήσεις, με στόχο να επηρεάσουν την τελική πολιτική υπέρ εξαιρέσεων, κυρώσεων ή και πλήρους ακύρωσης του δασμού.
Η ανάδειξη του χαλκού ως κορυφαίας εμπορικής προτεραιότητας αποτέλεσε έκπληξη για την παγκόσμια αγορά, καθώς ο Τραμπ είχε επικεντρώσει την πρώτη θητεία του στους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο. Εκείνη την περίοδο, παραγωγοί και καταναλωτές χαλκού είχαν ανακουφιστεί που το μέταλλο είχε αποφύγει την αναστάτωση των δασμών.
Αυτή τη φορά, η αρχική στοχοποίηση του «κόκκινου μετάλλου» προκάλεσε αρχικά άλμα στις τιμές στη Νέα Υόρκη, καθώς οι traders έσπευσαν να επωφεληθούν μεταφέροντας μαζικά φορτία στις ΗΠΑ πριν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί.
Το γεγονός ότι εξαιρούνται προϊόντα όπως μεταλλεύματά χαλκού (copper ore), οι συμπυκνωμένες μορφές και οι ράβδοι καθαρού χαλκού (refined cathodes) αποσόβησε έναν ευρύτερο πληθωριστικό σοκ στην αλυσίδα παραγωγής χαλκού. Οι αγοραστές πήραν βαθιά ανάσα, δεδομένου ότι η απόφαση έρχεται σε μια περίοδο όπου ΗΠΑ και παγκόσμια βιομηχανία αναμένουν εκρηκτική αύξηση της ζήτησης για το μέταλλο την επόμενη δεκαετία.
Τα data centers, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας και άλλοι φορείς επιταχύνουν τις επενδύσεις και αναζητούν επειγόντως πρώτες ύλες για την επέκταση της παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων και των δικτύων ηλεκτροδότησης.
Η απόφαση να γίνει διάκριση ανάμεσα σε εκλεπτυσμένο μέταλλο και ημιτελή προϊόντα στο πλαίσιο της δασμολογικής πολιτικής είναι αποτέλεσμα έντονης πίεσης από τη βιομηχανία χαλκού, καθώς ορισμένοι βασικοί παράγοντες υποστήριξαν ότι οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν επαρκή δυναμικότητα για να αντικαταστήσουν άμεσα όλες τις εισαγωγές χαλκού.
Ο δασμός εισαγωγής ύψους 50% θα επιβληθεί σε ημιτελή προϊόντα όπως σωλήνες, σύρματα, ράβδους, φύλλα και σωληνώσεις χαλκού, καθώς και σε προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε χαλκό όπως εξαρτήματα σωληνώσεων, καλώδια, συνδέσμους και ηλεκτρικά εξαρτήματα, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου. Αντιθέτως, λιγότερο επεξεργασμένα προϊόντα — όπως μεταλλεύματα χαλκού, συμπυκνώματα, mattes, καθόδους και ανόδους — δεν υπόκεινται στους νέους δασμούς.
Η μετοχή της αμερικανικής εταιρείας Freeport-McMoRan Inc. κατέγραψε πτώση, καθώς η προεδρική διακήρυξη υπονόμευσε το αμερικανικό premium του χαλκού. Αντίθετα, η απόφαση αποτέλεσε ανακούφιση για τους μεγάλους εξαγωγείς εκλεπτυσμένου χαλκού προς τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον κρατικό χιλιανό παραγωγό Codelco.
«Πρόκειται για καλό νέο για τη Χιλή, για τη Codelco και για τους πελάτες μας στις ΗΠΑ», δήλωσε ο πρόεδρος της εταιρείας Máximo Pacheco.
