Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε την Πέμπτη το βράδυ εκτελεστικά διατάγματα για την επιβολή δασμών που ξεκινούν από 15% και φτάνουν το 41% σε προϊόντα που αποστέλλονται στις ΗΠΑ από περισσότερες από 67 χώρες, αυξάνοντας τους δασμούς στα υψηλότερα επίπεδα σε περισσότερο από έναν αιώνα. Οι νέοι δασμοί δεν θα τεθούν σε ισχύ μέχρι τις 7 Αυγούστου, δίνοντας στις χώρες ένα ακόμη περιθώριο για να προσπαθήσουν να διαπραγματευτούν προκειμένου να τους μειώσουν.
Το εκτελεστικό διάταγμα ακολουθεί τις πρόσφατες εμπορικές συμφωνίες του προέδρου με ορισμένους εμπορικούς εταίρους και τις απειλές του να επιβάλει τιμωρητικούς νέους δασμούς σε άλλους.
«Αυτό είναι ιστορικό, είναι ένα νέο σύστημα εμπορίου», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης. «Είναι αυτό που θα αποκαλούσα τον γύρο διαπραγματεύσεων του Τραμπ», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με το κείμενο της πρώτης εντολής, η κυβέρνηση Τραμπ διατηρεί τον λεγόμενο βασικό δασμό 10% στις χώρες όπου οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα -δηλαδή, πωλούν περισσότερα αμερικανικά προϊόντα σε αυτές τις χώρες απ’ ό,τι εισάγουν από αυτές. Και επιβάλλει επίσημα το ποσοστό 15% που ο Τραμπ συμφώνησε να ορίσει στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους κύριους εμπορικούς εταίρους, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Οι Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και η Ινδονησία κατέληξαν επίσης σε προσωρινές συμφωνίες με την κυβέρνηση, οι οποίες ορίζουν τους δασμούς τους στο 19%-20%.
Άλλες χώρες, κυρίως μικρότερες οικονομίες, αντιμετωπίζουν πολύ υψηλότερους δασμούς, με ανώτατο όριο το 41% για τη Συρία, η οποία βγαίνει από έναν εμφύλιο πόλεμο, και το 40% για τη Μιανμάρ, η οποία βρίσκεται ακόμη εν μέσω εμφυλίου πολέμου. Η νοτιοανατολική ασιατική χώρα του Λάος αντιμετωπίζει επίσης δασμό 40%, ενώ το Ιράκ θα επιβαρυνθεί με δασμό 35%.
Στο 39% οι δασμοί στην Ελβετία, στο 35% στον Καναδά
Μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι, όπως η Ελβετία, αντιμετωπίζουν επίσης σημαντική αύξηση των δασμών, στο 39%. Ο Τραμπ υπέγραψε επίσης μια δεύτερη εντολή που αυξάνει τους δασμούς στον Καναδά, έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της χώρας, από 25% σε 35% για προϊόντα που δεν συμμορφώνονται με μια υπάρχουσα εμπορική συμφωνία της Βόρειας Αμερικής, γνωστή ως Συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά. Ο ανώτερος αξιωματούχος δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Καναδάς δεν έχει «δείξει το ίδιο επίπεδο εποικοδομητικότητας που έχουμε δει από την πλευρά του Μεξικού». Ο Τραμπ ανακοίνωσε νωρίτερα την Πέμπτη ότι θα διατηρήσει τον δασμό 25% για το Μεξικό για άλλες 90 ημέρες, μετά από τηλεφωνική συνομιλία με την πρόεδρο της χώρας, Κλαούντια Σέινμπαουμ. Οι υψηλότεροι δασμοί για τον Καναδά τίθενται σε ισχύ την Παρασκευή.
Οι εκτελεστικές ενέργειες υποδηλώνουν ότι ο Τραμπ αποφάσισε να τιμωρήσει τις χώρες που δεν θεωρούσε ότι προσέφεραν αρκετές παραχωρήσεις, από τότε που ο πρόεδρος απείλησε για πρώτη φορά να επιβάλει τους «αμοιβαίους» δασμούς του στις 2 Απριλίου.
«Ορισμένοι εμπορικοί εταίροι έχουν συμφωνήσει ή είναι έτοιμοι να συμφωνήσουν σε σημαντικές δεσμεύσεις εμπορίου και ασφάλειας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δείχνοντας έτσι την ειλικρινή πρόθεσή τους να επιλύσουν μόνιμα τα εμπορικά εμπόδια», αναφέρει η παγκόσμια εντολή.
«Άλλοι εμπορικοί εταίροι, παρά το γεγονός ότι έχουν συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις, έχουν προσφέρει όρους που, κατά την κρίση μου, δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς τις ανισορροπίες στις εμπορικές μας σχέσεις ή δεν έχουν ευθυγραμμιστεί επαρκώς με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέματα οικονομίας και εθνικής ασφάλειας», συνεχίζει.
«Υπάρχουν επίσης ορισμένοι εμπορικοί εταίροι που δεν έχουν συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες ή δεν έχουν λάβει επαρκή μέτρα για να ευθυγραμμιστούν επαρκώς με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέματα οικονομικής και εθνικής ασφάλειας», συνεχίζει.
Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δήλωσαν την Πέμπτη το βράδυ ότι αναμένουν να συνάψουν επιπλέον συμφωνίες με χώρες πριν από τη νέα ημερομηνία εφαρμογής των δασμών στις 7 Αυγούστου. «Έχουμε κάποιες συμφωνίες και δεν θέλω να προτρέξω του προέδρου σε αυτές τις συμφωνίες», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης στους δημοσιογράφους. «Θα πω μόνο γενικά ότι έχουμε περισσότερα να ανακοινώσουμε».
Η Ταϊβάν ελπίζει να είναι μία από αυτές τις χώρες. Η υπερδύναμη στον τομέα των ημιαγωγών αντιμετωπίζει δασμό 20% σε μία εβδομάδα, αλλά σε δήλωση που εξέδωσε αργά την Πέμπτη, ο πρόεδρος της Ταϊβάν Lai Ching-te υπονόησε ότι ο συντελεστής είναι «προσωρινός».
«Λόγω της διαδικαστικής ρύθμισης των διαπραγματεύσεων, οι πλευρές της Ταϊβάν και των ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει την τελική συνάντηση. Ως εκ τούτου, οι ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει προσωρινά δασμολογικό συντελεστή 20% για την Ταϊβάν», δήλωσε ο πρόεδρος Lai. «Μόλις επιτευχθεί συμφωνία στο μέλλον, υπάρχει ελπίδα ότι ο δασμολογικός συντελεστής μπορεί να μειωθεί περαιτέρω.
Ο πρόεδρος Τραμπ διαλαλεί τα οφέλη των συμφωνιών που κλείστηκαν και των δασμών, που θα εισφέρουν έσοδα στο αμερικανικό δημόσιο, το χρέος του οποίου είναι δυσθεώρητο.
Ωστόσο, ο αντίκτυπος των τελωνειακών δασμών συνεχίζει να ανησυχεί οικονομολόγους, που προεξοφλούν ότι θα αυξήσουν κι άλλο τον πληθωρισμό -ανέβηκε στο 2,6% τον Ιούνιο- και θα πλήξουν την ανάπτυξη της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου.
Η Apple προέβλεψε πως οι τελωνειακοί δασμοί αναμένει πως θα αυξήσουν τα κόστη της κατά 1,1 δισ. ευρώ το τρέχον τρίμηνο.
Εν τω μεταξύ, ομοσπονδιακό εφετείο άρχισε να εξετάζει χθες στην Ουάσιγκτον προσφυγή που αφορά το ερώτημα εάν ο πρόεδρος Τραμπ υπερέβη τις εξουσίες του δυνάμει του Συντάγματος προχωρώντας στην επιβολή των επιπρόσθετων δασμών χωρίς έγκριση του Κογκρέσου. Η προσφυγή αφορά τους δασμούς καθολικής ισχύος, που δεν αφορούν δηλαδή κάποιον συγκεκριμένο τομέα, όπως αυτόν της αυτοκινητοβιομηχανίας ή του χάλυβα.
Συνήγορος των εναγόντων, συμμαχίας μικρών επιχειρήσεων και δώδεκα αμερικανικών πολιτειών, εξήγησε πως προσάπτουν στον πρόεδρο ότι «ιδιοποιήθηκε» εξουσίες του Κογκρέσου, κάτι «άνευ προηγουμένου από πλευράς οποιουδήποτε προέδρου τα τελευταία 200 χρόνια», ενώ η πλειοψηφία των εφετών αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τα κυβερνητικά επιχειρήματα.
Ο Λευκός Οίκος έχει ήδη καταστήσει σαφές πως, σε περίπτωση δυσμενούς γι’ αυτόν ετυμηγορίας, θα προσφύγει στο ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο.
Ο κατάλογος με τους δασμούς σε όλες τις χώρες
Υποχωρούν τα ασιατικά χρηματιστήρια, ανοδικά το δολάριο
Οι ασιατικές μετοχές υποχώρησαν για έκτη συνεχόμενη συνεδρίαση -το μεγαλύτερο σερί απωλειών φέτος- μετά την ανακοίνωση των νέων δασμών από τον Τραμπ και τα καλά οικονομικά μεγέθη των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, τα οποία δεν κατάφεραν να κατάφεραν να αλλάξουν το κλίμα.
Ο δείκτης MSCI Asia Pacific Index σημείωσε πτώση 0,6%, με τις μετοχές τεχνολογίας, να ηγούνται της πτώσης, κυρίως στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.
Στο Τόκιο, η Tokyo Electron κατρακύλησε κατά 17%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση μεταξύ των τεχνολογικών μετοχών, ενώ απώλειες σημείωσαν και οι Lasertec (-4,67%), Advantest Corp (-2,51%) και SoftBank Group (-2,07%). Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε η Renesas Electronics, η οποία κινήθηκε ανοδικά κατά 0,7%.
Στη Νότια Κορέα, ο δείκτης σημείωσε πτώση 2,9%, με τη SK Hynix να καταγράφει απώλειες 5,12% και τη Samsung Electronics να υποχωρεί κατά 1,92%.
Στην Ταϊβάν, η TSMC διολίσθησε κατά 1,72%, ενώ η Hon Hai Precision Industry (γνωστή διεθνώς ως Foxconn) ενισχύθηκε κατά 1,12%, σε μια από τις λίγες θετικές κινήσεις της ημέρας.
Στο Χονγκ Κονγκ, ο τεχνολογικός δείκτης Hang Seng Tech κινήθηκε πτωτικά κατά 0,23%, σε μία συνεδρίαση που χαρακτηρίστηκε από έντονη μεταβλητότητα. Μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων ήταν η China Petroleum & Chemical Corp με απώλειες 5%, η Zhongsheng Group Holdings (-3,02%) και η Li Auto (-2,6%), σύμφωνα με τα στοιχεία της LSEG.
Πτωτική πορεία ακολούθησαν και οι ινδικές αγορές στις πρωινές συναλλαγές, με τον δείκτη Nifty 50 να υποχωρεί κατά 0,35% και τον BSE Sensex κατά 0,34%.
Παράλληλα, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του S&P 500 στις ΗΠΑ σημείωσαν ήπια πτώση 0,1%, περιορίζοντας τις μεγαλύτερες απώλειες που είχαν σημειώσει νωρίτερα.
Το αμερικανικό δολάριο σημείωσε άνοδο την Παρασκευή, αφού κατέγραψε το πρώτο μηνιαίο κέρδος του από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Τραμπ τον Ιανουάριο. Το δολάριο της Ταϊβάν υποχώρησε για έβδομη συνεχή ημέρα, το μεγαλύτερο σερί απωλειών από τον Ιούνιο του 2023, καθώς το νησί έλαβε δασμολογική επιβάρυνση 20%. Το ελβετικό φράγκο σημείωσε πτώση αφού ο Τραμπ επέβαλε δασμολογική επιβάρυνση 39% στις εξαγωγές της χώρας προς τις ΗΠΑ.
Οι κινήσεις αυτές σηματοδότησαν ότι οι ανησυχίες για τους δασμούς και την οικονομική ανάπτυξη άρχισαν να υπερτερούν της αισιοδοξίας που καθοδηγείται από την τεχνητή νοημοσύνη και η οποία έχει δώσει ώθηση στις μετοχές τεχνολογίας της megacap. Ενώ η τεχνητή νοημοσύνη παραμένει πυλώνας της μακροπρόθεσμης ανοδικής τάσης, οι επενδυτές προετοιμάζονται για πιθανές εμπορικές διαταραχές, καθώς οι ΗΠΑ και οι βασικοί εταίροι σταθμίζουν νέες εισφορές.
«Η ανακοίνωση φέρνει σαφήνεια στα χαρτιά, αλλά αβεβαιότητα στην πράξη», δήλωσε ο Charu Chanana, επικεφαλής επενδυτικός στρατηγικός αναλυτής της Saxo Markets. “Ενώ οι αγορές γνωρίζουν τώρα τους αριθμούς, η έλλειψη ενός σαφούς πλαισίου πίσω από αυτούς τους δασμούς -και τα φαινομενικά αυθαίρετα ποσοστά- ενισχύει μόνο την αίσθηση της πολιτικής απρόβλεπτης. Αυτό δυσκολεύει τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές να προγραμματίσουν το μέλλον», πρόσθεσε.
