Η νέα προσπάθεια επαναφοράς και «αναζωογόνησης» της τριμερούς συμμαχίας Ρωσίας–Ινδίας–Κίνας, γνωστής ως RIC (με ρίζες από τη δεκαετία του ’90 ως αντίβαρο στην επιρροή των ΗΠΑ), φαίνεται τώρα να ωθείται κυρίως από τον επιθετικό εμπορικό πόλεμο δασμών του Τραμπ.
Ωστόσο, παρόλο που η τριπλή αυτή συνεργασία εμφανίζει σημάδια αναζωπύρωσης, τα διαχρονικά προβλήματα εμπιστοσύνης καθιστούν τη βιωσιμότητά της αμφίβολη.
Η Ινδία δέχθηκε διπλάσιους δασμούς (50% με άμεση ισχύ στις 27 Αυγούστου) στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, ως αποτέλεσμα κυρώσεων λόγω των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου.
Η Κίνα απολαμβάνει προσωρινή ανακούφιση από αυτές τις εμπορικές πιέσεις, αλλά βιώνει έναν μακροπρόθεσμο στρατηγικό ανταγωνισμό με τη Δύση.
Η Ρωσία, αντιμέτωπη με νέες κυρώσεις και τη σύγκρουση στην Ουκρανία, αναζητά συμμάχους για να περιορίσει την απομόνωσή της αλλά και τη φθορά της οικονομίας της.
Συνοριακές διαφορές Ινδίας-Κίνας
Παρά τις κοινές εξωτερικές προκλήσεις, το παρελθόν δεν επιτρέπει εύκολη σύγκλιση. Το μεγάλο συνοριακό πρόβλημα – εμπόδιο ανάμεσα στην Ινδία και την Κίνα εξακολουθεί να τροφοδοτεί ένταση: η αιφνιδιαστική σύγκρουση στη Γκαλβάν το 2020 άφησε θύματα και επιδεινώθηκε από απαγορεύσεις visa και στρατηγικές εντάσεις.
Παρά τις πρόσφατες συμφωνίες για χαλάρωση της πίεσης στα σύνορα και βελτίωση των εμπορικών σχέσεων, η βαθιά δυσπιστία παραμένει, καθώς η Ινδία βλέπει με ανησυχία τη στενή στρατιωτική συνεργασία του Πεκίνου με το Ισλαμαμπάντ. Η αμυντική συνεργασία Κίνας-Πακιστάν είναι πολύ στενή και αυτό δεν αρέσει καθόλου στην κυβέρνηση Μόντι. Ειδικά όταν προηγμένα κινεζικά οπλικά συστήματα βοηθούν τόσο πολύ το Πακιστάν στις πρόσφατες αεροπορικές αψιμαχίες με την Ινδία.
Οικονομικά, η Ινδία στηρίζεται κατά κύριο λόγο στις ΗΠΑ για τεχνολογία, κεφάλαια και εξαγωγές – όπου το αμερικανικό απόθεμα καθορίζει το μεγαλύτερο μέρος του εθνικού της εμπορικού κύκλου. Η αμερικανική αγορά είναι εξαιρετικά σημαντική για την εξαγωγική οικονομία της Ινδίας και αυτό δεν μπορεί να παραβλεφθεί για χάριν καμίας συμμαχίας. Σε αντίθεση οι αγορές της Κίνας και της Ρωσίας προμηθεύονται ένα μικρό ποσοστό ινδικών προϊόντων.
Στενότερες οι σχέσεις Ρωσίας-Κίνας
Αντίθετα, Ρωσία και Κίνα έχουν φιλοδοξίες βαθύτερης αμυντικής και ενεργειακής συνεργασίας, καθώς οι αμερικανικές κυρώσεις τους έχουν περιορίσει πρόσβαση σε δυτικά δίκτυα.
Στην επικείμενη Σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στο Τιαντζίν, οι τρεις χώρες αναμένεται να ανταλλάξουν εντυπώσεις και να υπογραμμίσουν τη σημασία της συνεργασίας. Όμως η ποιότητα του χαρακτήρα των ηγετών τους μάλλον θα περιοριστεί σε συμβολικές δηλώσεις παρά σε ουσιαστικές δεσμεύσεις.
Πολιτική ανάγκη παρά εμπιστοσύνη
Η τριμερής αυτή συμμαχία εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται περισσότερο από πολιτική ανάγκη, παρά από αμοιβαία εμπιστοσύνη. Ο Λαβρόφ κάνει τα πάντα για να ανανεώσει το ενδιαφέρον και τη σημασία της Τρόϊκας αλλά οι προσπάθειές του δεν φαίνεται να είναι αρκετές.
Όταν η αμερικανική πίεση υποχωρήσει, είναι πολύ πιθανό να αποσαθρωθεί, καθώς δεν έχει εγκαθιδρυθεί σε βάθος στρατηγικών συμφερόντων αλλά σε επιδερμική συμφωνία ορισμένων συγκυριακών και αμφίβολων δυνατοτήτων.
Ο χρόνος θα δείξει όπως πάντα.
